کودکان خیابانی در بسیاری از جوامع، گروه بسیار آسیب پذیری هستند. محاسبه تعداد دقیق کودکان خیابانی غیرممکن است، ولی تقریباً به یقین می توان گفت که این رقم به ده ها میلیون در سراسر جهان می رسد. این کودکان در آنچنان شرایط سخت و خطرناکی به سر می برند که آنها را در معرض خطر مصرف مواد مخدر و ابتلا به ویروس ایدز قرار می دهد.
هر کودک و نوجوانی که مبتلا به سوء مصرف مواد است، باید از لحاظ اختلال خلقی مورد ارزیابی قرار بگیرد. تصور میشود نوجوانانی که تـا هـنگام بلوغ بهنجار به نظر میرسیدهاند و شروع نسبتا ناگهانی نشانههای اولیه را تجربه کردهاند،آسیبپذیری ویژهای نسبت به گسترش اعتیاد به دارو یا الکل داشته باشند.
جوانان به وسيله منابع مختلف مثل رسانه هاي جمعي، اينترنت، هم سن و سال ها و معلمين، آگاهي هاي لازم را به دست مي آورند. در صورتي كه اين اطلاعات صحيح نباشند ممكن است جوانب مختلف و يا خطرات مربوطه را بيش از حد بزرگ نشان بدهند.
والدین اولین کسانی هستند که شخصیت فرزندان را شکل می دهند. محیط خوب باعث رشد افکار فرزندان می شود و محیط بد نیز می تواند عمیق ترین تباهی ها را در فرزندان شکل دهد. در چنین حالتی در صورتی که والدین دچار آلودگی (به خصوص مواد مخدر) باشند، فرزندان آن ها نیز از هر لحاظ آسیب پذیر می شوند.
همه به ویژه فرزندان نوجوان و جوان ما در معرض آسیبهای اجتماعی هستند که ریشه همه آن ها اعتیاد است و اگر والدین برای مقابله با آن تدبیر نکنند باید هزینههای سنگینی را متحمل شوند.
ضرات مصرف دخانیات از هر نوع در دوران بارداری به ۳ گروه تقسیم می شود؛ دوره قبل از بارداری، طی بارداری و بعد از آن. استعمال دخانیات در دوره قبل از بارداری باعث تاخیر لقاح می شود.
خواندن نماز شب موجب خوشبو شدن جنین می شود و هزاران هزار اثر مثبت دیگری که به واسطه خواندن نماز شب توسط مادر باردار می تواند بر جنین اثر کند.
جامعه و رسانه نیز در نحوه عملکرد و رفتار کودکان تأثیر به سزایی دارند گفت: اگر خانواده نهایت تلاش خود را بکند که حریم بین محرم و نامحرم را به فرزند خود آموزش دهد باز هم با رسانهای روبرو میشود که نامحرم صرفا در جنبه حجاب تعریف شده است. در چنین صورتی خانواده باید مدیریت استفاده از رسانه برای فرزند خود را نیز بیاموزد و برای وی تفریح جایگزین ایجاد کند.
برپایی نماز در مدارس، همراه با معلمان، مربیان و مدیر و همچنین اقامه نـماز در بـوستانها و یـا برگزاری آن در میدانهای ورزشی، اردوها و مجامع عمومی، میتواند برای دانشآموزان دلانگیز و به یادماندنی باشد.
نماز خواندن کودکان خردسال نیز رفتاری است که در آغاز امر از طریق مشاهدة حرکات پدر و مادر و اطرافیان آموخته میشود و فـرد نـسبت به موقعیت و حالات رفتار آنان احساس معنوی خاصی پیدا میکند.
نماز وصل شدن به منبع قدرت خداست و دل با خدا آرامش دارد؛ پس دچار اضطراب، کمبود اعتماد به نفس، ترس و پرخاشگری برای اثبات قدرت نمیشود.
نقش والدین در ترغیب به نماز نوجوانان علاوه بر آموزش، نظارت و مراقبت بر رفتار او نیز هست. این اقتضای نوجوانی است. باید برایش با احترام توضیح بدهید، دلیل بیاورید، بحث کنید و کمک کنید تا به وسیله نمازخواندن احساس بزرگی، قدرت و آرامش کند.
تفنگ بازی خشونت را به بچه ها آموزش نمی دهد. در واقع این کار باعث می شود که بچه ها خشونت های درونی خودشان را تخلیه کنند.
برخی از افراد بر این باورند که بدون تنبیه، هیچ گونه تـربیتی امکان پذیر نیست. درحالیکه امروزه برای کمتر کسی این امر پوشیده مانده اسـت که اعمال قدرت از طـریق تـنبیه، به خصوص اگر تکرار شود، کودک را دچار عارضههای روحی روانی میکند.
بسیاری از کودکان افسرده از ناراحتی و ملال دائمی و کمبود انرژی شکایت دارند. تعداد دوستان آنها معدود است و دوستانی که قبلاً پیدا کردهاند را ترک میکنند. حتی ممکن است به صحبت کردن درباره مرگ یا عبارات مشابهی که نشانگر افکار مربوط به خودکشی باشد بپردازند. نشانههای افسردگی بر حسب سن کودکان ممکن است متفاوت باشد.
زمان تماشای برنامه های تلویزیونی را محدود کنید. توجه داشته باشید که تلویزیون را نباید دراتاق خواب بچه ها قرار دهید. با این عمل خود باعث می شوید که کودک با اثرات منفی برنامه های خشونت آمیز تلویزیونی ، به خواب نرود؛ همچنین نظم ساعت خواب و بیداری او مختل نمی شود.
همه قوانینی که مادر ملزم به اجرای آن شده بود، برای دختر خانواده نیز صدق می کند. وقتی که بر سر مسائل بسیار ناچیز بین شما و مادرتان مشاجره به وجود آمد؛ از این موقعیت فرار نکرده و پیوسته خونسردی خود را حفظ کنید. تلاش کنید ضمن بیان واضح و روشن عقاید و دیدگاه های خود، مادرتان را به آرامش دعوت کنید. بدانید که تنها با آرامش و آشتی می توانید زندگی سالم و بی دغدغه ای داشته باشید.
هفت سال اول زندگی، سالهای تشکیل پایه های اخلاق و رفتار و حتی نگاه به زندگی هستند. کسی که در هفت سال اول زندگی اش در آرامش و امنیت نبوده است، طبیعی است که در بقیه زندگی نتواند طبیعی زندگی کند. فهمیدن ارتباط مشکلات روحی روانی امروز ما با مسائل گذشته در کودکی، کمک موثری به حل مشکلات ناشی از این معضلات روحی روانی می کند.
نیازهای تغذیه ای هم در این دوره بیشتر از قبل می شود که حتما باید مورد توجه قرار گیرد. به عنوان نمونه با توجه به افزایش حجم عضلات، نیاز به مصرف پروتئین هم بیشتر می شود یا در نتیجه افزایش حجم خون، نیاز به عنصر آهن افزایش پیدا می کند و به طور کلی می توان گفت نیاز به دریافت انرژی در این دوران بیشتر می شود.
زار و سوء استفاده جنسی از کودکان مختص یک طبقه اجتماعی ـ اقتصادی خاص نیست و در همه طبقات وجود دارد و دارای تاثیرات بسیار مخربی بررشد روانی ـ اجتماعی کودکان است.