کاهش سن اعتیاد به فضای مجازی

استفاده زود هنگام از گوشی و خط شخصی به نوبه خود خطراتی را در پی خواهد داشت اما گوشی های مدرن و هوشمند و مجهز به شبکه های مجازی این خطرات را چندین برابر می کنند.

مادر: چشمهای هر دو فرزندم در اثر استفاده زیاد از تبلت ضعیف شد

آرمیتا و آرش خواهر و برادر هستند و چشمهای هر دو نفر آنها ضعیف است. طبق گفته مادر خانواده  این خواهر و برادر از 6 سالگی تبلت شخصی داشته اند . خانم  و. ج در مورد استفاده فرزندانش از تبلت می کوید: بچه ها فقط برای بازی از تبلت استفاده می کردند و ما هم خوشحال بودیم که سرگرم هستند و با امکانات روز آشنا می شوند اما بعد از یک سال بازی مداوم با تبلت متوجه اختلال در بینایی هردوی آنها شدیم و متأسفانه هر دو فرزندان من مجبور شدند برای رفتن به مدرسه عینک بزنند. پزشک معالج استفاده مداوم و بی رویه از تبلت را عامل ضعیف شدن چشم فرزندان من می داند.

استفتده از گوشی تلفن همراه و تبلت به سنین ابتدایی رسیده است و در بسیاری از محافل کودکان دوره ابتدایی آزادانه از تلفن همراه استفاده می کنند. این در حالی است که قوانین مدرسه استفاده از تلفن همراه را ممنوع کرده است. در ارتباط با استفاده تبلت و گوشی کودکان گفتگویی با فاطمه سعیدی معلم پایه ابتدایی انجام دادیم .

یک معلم دوره ابتدایی: دانش آموزان به راحتی اطلاعات نامناسب را از طریق گوشی و تبلت با یکدیگر به اشتراک می گذارند

سعیدی اظهار داشت :بنده مخالف استفاده کودکان و نوجوانان  از تبلت و موبایل هستم از نظر من یکی از موارد مهمی که از دیدگاه والدین مغفول مانده است این است که والدین اظهار می کنند موبایل فرزند من از لحاظ برنامه و تصاویر مورد تایید من قرار گرفته است و هیچ برنامه غیر اخلاقی و غیر مجازی در درون موبایل و تبلت او وجود  ندارد، در حالی که دانش اموزان با استفاده از بلوتوث و سایر برنامه های اشتراک گذاری به راحتی اطلاعات بین چندین وسیله ارتباطی را مبادله می کنند.

کودکان و نوجوانان با تبلیغات غیر اخلاقی برخی کانال ها،  کنجکاو می شوند

وی افزود:  از سوی دیگر متاسفانه در خصوص استفاده از  تلگرام و سایر  فضا های مجازی علیرغم قول مسئولین فیلتر سازی های مناسب انجام نشده است و تبلیغاتی که در فضای مجازی  انجام می شود کودکان و نوجوانان را کنجکاو برای مشاهده و عضو شدن  می نماید . تلگرام یکی از آفت های جامعه امروز است که به راحتی هرگونه عکس و فیلم غیر اخلاقی در آن رد و بدل می شود و به عنوان سمی مهلک برای دانش آموزان ما به شمار می رود.

وقت گذرانی در فضای مجازی و اعتیاد به بازی های کامپیوتری کمترین آسیب برای کودکان است

این معلم با تجربه بیان کرد: از سوی دیگر انجام بازی های مجازی از طریق گوشی و تبلت بسیار اعتیاد آور است کودکان و نوجوانان وقت بسیاری را صرف انجام بازی های مجازی می کنند .شاید از نظر والدین انجام بازی اینترنتی باعث ایجاد خلاقیت در کودکان شود این در حالی است  که از نظر من این بازی ها نه تنها باعث خلاقیت و هیجان واقعی در کودکان نمی شود بلکه باعث ضعف بینایی و کاهش قدرت تخیل در کودکان می شود .

نظرات این معلم بیانگر خطرات همه جانبه این امکانات برای کودکان ما است. در خوشبینانه ترین حالت تنها پیامد این کار، اعتیاد کودکان و مشکلات جسمی انها است. اما کنجکاوی و ذهن خلاق کودکان می تواند آنها را در دام خطرات بسیار بزرگتر بیندازد و روح و جسم کودک  قربانی اهمال و بی توجهی والدین گردد.

مادر پرنیان: موفق شدم با تبلت دختر سه ساله ام را سرگرم کنم

در ادامه به سراغ مادر دیگری رفتیم که  برای فرزند خود موبایل تهیه کرده است. وی علت این کار را برای ما اینگونه شرح داد:من مادر دو فرزند (پرنیان ) سه ساله و(پرهام ) یک ساله هستم . پرنیان بعد  از تولد پرهام بسیار گوشه گیر و پرخاش گر شده بود. هر چند افراد خانواده محبت بیشتری نثار پرنیان می کردند اما شدت لجبازی و پرخاشگری او افزایش پیدا می کرد بنابراین برای تشویق و سرگرمی پرنیان از تبلت استفاده کردم. تقریبا هشت ماه است که پرنیان با تبلت سرگرم شده است از نظر من استفاده از تبلت باعث افزایش خلاقیت و استقلال پرنیان شده است او به راحتی لباس هایش را خودش انتخاب می کند و انها را می پوشد .

آپارتمان نشینی و محدودیت کودکان در بازیهای حرکتی، عامل روی آوردن مادران به تبلت و موبایل

مادر دیگری که موافق خرید تبلت برای کودکان بود اظهار داشت :یکی از معضلات شهر نشینی  کمبود فضای سبز  و اپارتمان نشینی است . همچنین توزیع ناعادلانه فضای سبز و محل بازی برای  کودکان خانواده ها را معضل مواجه ساخته است  .

وی تصریح کرد :کودکان در فضای آپارتمان اجازه بازی های صدا دار و بازی هایی که انها را هیجان وا می دارد و باعث دویدن انها در فضای اپارتمان می شود، ندارند ,چون این کار آنها باعث ایجاد مزاحمت و اعتراض دیگران می شود .بنابراین والدین چاره ای جز روی آوردن به استفاده از تکنو لوژی برای فرزندانشان  ندارند.

ایزدی اظهار داشت :سرگرمی های کودکان در گذشته اغلب بازی های محلی و یا گردش وتفریح در طبیعت و بازی با همسالان خلاصه می شد . اما متاسفانه امروزه اغلب کودکان با بازی در فضای مجازی همچون ایکس باکس و ایکس فور و….خود را سرگرم می کنند .اگر بخواهیم علت این امر را ریشه یابی کنیم که  چرا کودکان وابسته به تبلت و گوشی شده اند, باید بگویم  این دغدغه به نوع اموزش کودکان و مسائلی که در خانواده آنها وجود دارد باز می گردد.

کارشناس ارشد روانشناسی: رفتار والدین کودک را به سمت فضای مجازی سوق می دهد

روانشناس بالینی اضافه کرد : یکی از فرهنگ های غلطی که در اغلب  خانواده ها وجود دارد این است که قبل از آگاهی رسانی و آموزش امکانات، فضای مجازی را در  اختیار کودکان قرار می دهند و این بی توجهی خطرات بسیاری را برای کودک در پی خواهد داشت.

 نکته دوم در خصوص ریشه یابی وابستگی کودکان و نوجوانان به تبلت و موبایل،  الگو برداری از افراد خانواده است. در خانواده های 3 یا 4 نفره والدین اوقات فراغت خود را با  فضای مجازی پر می کنند و حتی هنگام انجام دادن  کارهای مهم روزانه نیز از فضای مجازی غافل نیستند. اغلب  والدین هستند که کودکان را به استفاده از فضای مجازی سوق می دهند.

استاد دانشگاه در رشته روانشناسی: تبلت و گوشی ، حق السکوت والدین به فرزندان

ایزدی در مورد نقش والدین در اعتیاد فرزندان به موبایل گفت:  اکثرا والدین در مهمانی و یا مکان هایی که می خواهند  کودک خود را ساکت  و به نوعی از شلوغ کاری او پیشگیری کنند, تبلت و موبایل خود را به عنوان سرگرمی در اختیار کودکان  می دهند و یا اغلب اوقات  والدین مشغول صحبت با اطرافیان هستند و می خواهند کودک مزاحم انها نشود بنابراین از تبلت و موبایل به عنوان حق السکوت استفاده می کنند. از نظر بنده الگو برداری اشتباه والدین موثرترین و مهمترین عامل برای سوق دادن کودکان به فضای مجازی است .

ارتباط فضای مجازی با تاخیر رشد شناختی و گفتاری کودکان

ایزدی در خصوص مضرات استفاده کودکان از فضای مجازی  بیان داشت :استفاده از فضای مجازی باعث تاخیر رشد شناختی و گفتاری کودکان می شود و همچنین یکی از عوامل چاقی  در کودکان و عدم تحرک انان استفاده از فضای مجازی می باشد  .

ایزدی ابراز داشت :با وجود افزایش روز افزون تکنولوژی و همچنین روی اوردن والدین و کودکان به فضای مجازی ما نمی توانیم از پیشرفت و ورود تکنولوژی به کشور جلو گیری نماییم همان گونه که نمی توانیم از اضطراب پیشگیری کنیم.

در ارتباط با استفاده از موبایل و تبلت در کودکان گفتگویی با سمیرا شیر محمدی مدرس و  دکترا تخصصی روانشناسی  انجام دادیم .

دکتر روانشناسی: نمایشگرهای الکترونیک عامل تأخیر در تکامل زبانی کودک

شیر محمدی  اظهار داشت :پژوهش های جدید در دانشگاه تورنتو نشان می دهد. هر چه کودکان زمان بیشتری را در مقابل نمایشگرهای الکترونیک بگذرانند ریسک تاخیر در تکامل زبان بیانی (توانایی ابراز نیازها و خواسته های خود ) بالاتر می رود ,همچنین پژوهش دیگری در دانشگاه یونگ لو لین سنگاپور ارتباط میان استفاده زود هنگام کودکان از وسایل دیجیتال با  تاخیر در رشد شناختی گفتاری کودکان را نشان می دهد  .آکادمی پزشکان کودک در آمریکا به والدین توصیه می کند ابزار دارنده نمایشگر را در اختیار کودکان زیر 18 ماه قرار ندهند .

شیر محمدی تصریح داشت :شاید برای مخاطبین جالب باشد اگر بگویم استیو جابز بنیانگذار شرکت اپل به فرزندانش اجازه نمی دهد بیش از حد با گجت اختراعی خودش وقت بگذارانند و حتی زمانی که در سال 2010اپل موفق ترین ابزار خود تبلت را به بازار ارائه داد کوچکترین دختر جابز آی پد هم نداشت .جابز می گوید هرشب با فرزندانش سر یک میز میز غذا می خورند بدون اینکه هیچ یک از انها در حین غذا خوردن از آی پد استفاده کند جابز حتی فرزندانش را در مدارس غیر تکنولوژیک ثبت نام کرد .

شیر محمدی اضافه کرد : اعتیاد فعلی  ما به ابزار تکنولوژی یک نشانه است. ما فرزندانمان را در سالهای اول زندگی اسیر تکنو لوژی می کنیم و عملا آنها را وارد یک زندگی ناکامل و عاری از تخیل ,هیجانات ,خلاقیت می نماییم .

شیر محمدی خاطر نشان کرد :ما از نسل قدیم هستیم نسلی که همیشه خارج از خانه بازی می کردیم .ما از طریق جنبش ,تعامل رو در رو ,  اطلاعات را  از طریق کتاب ها ,اجتماع و دیگران کسب می کردیم. یادگیری به روش های مختلف قطعا فرد توانمندی از ما می سازد نباید این قابلیت را از کودکانمان بگیریم و فانتزی های ذهن او را مختل کنیم .

قرارداد “والد- کودک” ؛ یک راهکار مؤثر تربیتی

این دکتر روانشناس گفت: قرارداد والد-كودك، يک توافق مكتوب است كه ميان شما و كودكتـان نوشـته می شود. تمام طرفين در شناسـایی مشـكل، بحـث و گفتگـو در مـورد راه حـل، روشن ساختن مسئوليتها، امضای توافقنامه و پيگيـری و پايبنـدی بـه توافقنامـه مشاركت می كنند.

قراردادها در مورد كودكان ۷ و ۸ سـاله و بـالاتر (بویژه نوجوانان ) قابـل اسـتفاد می باشند .

۱- ابتدا در مورد مسأله ای که خانواده ی شما بـا آن روبـرو اسـت، بيانديشـيد. توجه داشته باشید که قرارداد ها را نباید در مورد اهداف مبهم و یا اهدافی که اندازه گیری آنها دشوار است، مانند نگرش ها نباید تنظیم شوند. قرارداد والد-کودک در مورد مسایل روشنی چون نگهداری یک حیوان خانگی در منزل، چگونگی و تایم استفاده از تبلت، رایانه، موبایل و… ،تعیین یک زمان،مشخص برای انجام تکالیف در هر روز، ساعات و قوانین بیرون ماندن از منزل برای نوجوان و مواردی از این دست بسیار مفید است.

۲- در مورد برقراری یک قرارداد والد- كودک، به منظور حل و فصل آن با کودک گفتگو کنید.

۳- توافقنامه را مکتوب کنید

قرارداد «والد_ کودک» برای استفاده از گوشی موبایل

۱- تو مالک گوشی نیستی ما “والدینت” آن را برایت خریدیم و به تو هدیه دادیم پس ما بر آن اشراف داریم.

۲-باید همیشه گوشی ات رمز ورود داشته باشد.

۳-هرگاه تلفنت زنگ زد جواب بده و سلام بکن و الفاظ خوب به کار ببر و هیچ گاه مکالمه ی من و پدرت را رد نکن.

۴- در طول مدرسه در ایام مدرسه ساعت۷:۳۰ و در اواخر هفته (روزهای تعطیل) ساعت ۹ تحویل من و پدرت می دهی و شب ها تلفنت را خاموش می کنی. به این نصیحتها گوش کن و به دیگران احترام بگذار، همچنان که دوست داری دیگران به تو احترام بگذارند.

۵- تلفنت را هیچ موقع به مدرسه نبر و جواب کسانی که  با تو ارتباط برقرار می کنند بده، این از مهارت های زندگی است و گردشهای جزئی روزانه و فعالیتهای بعد مدرسه باید با اجازه ی ما باشد.

۶-در صورت خرابی و مفقود شدن گوشی، تو مسئول آن هستی و خودت باید یکی دیگر برای خودت تهیه کنی یا آن را تعمیر نمایی، بنابراین مقداری از پولهایت را برای این موارد ذخیره کن.

۷- از تلفنت برای دروغ گفتن و اذیت کردن دیگران استفاده نکن و در ارتباطاتی که باعث ازار دیگران می شود مداخله نکن.

۸-از ارسال پیامک یا ایمیل یا هرچیزی که ترس از فاش شدن آن داری جدا خودداری کن.

۹- اگربیم این داری که کسی پیامها و حرفهایت را برای خانواده اش بازگو می کند با چنین اشخاصى ارتباط برقرار نکن

۱۰- دیدن تصاویر مستهجن ممنوع می باشد در اینترنت به دنبال چیزهایی باش که در حضور ماهم بتوانی آن را مشاهده کنی و اگر سوالی برایت پیش آمد ازکسی بپرس و من و پدرت در اولویت هستیم.

۱۱-هرگاه خواستی به مکان عمومی مانند رستوران بروی یا با کسی می خواهی صحبت کنی تلفنت را خاموش کن یا آن را در حالت بیصدا بگذار. تو شخص پاکی هستی اجازه نده تلفن تو را تغییر دهد.

۱۲- تصاویر اعضای بدنت را برای کسی ارسال نکن. به این حرفم نخند هنگامی که به سن بلوغ رسیدی شاید رغبت این کار در تو به وجود بیاید. فضای مجازی خیلی گسترده و قویتر از توست و اگربه آن اهمیت ندهی مشکل ساز می شود

۱۳- لازم نیست که همه ی عکس و فیلمها را دانلود کنی چون این چیزها تا ابد در ذهن تو باقی خواهد ماند

۱۴-بعضی مواقع تلفنت را در منزل بگذار و احساس آرامش کن. نگذار تلفن همراه جزئی از زندگیت شود. یاد بگیر که بدون آن هم زندگی کنی. تو بزرگتر و قویتر هستی، از فقدان گوشی ات نترس

۱۵- از گوشی ات در کارهای مفید استفاده کن و این هدیه را در گسترش معلوماتت به کار بگیر

۱۶- دراوقات فراغت از بازیهای فکری آن لذت ببر

۱۷-به جای غرق شدن در موبایل و هدر دادن وقت، به آینده و به عالم اطرافت بنگر پنجره را باز کن و صدای پرندگان را بشنو

۱۸- بدون تکیه بر گوشی و اینترنت خودت برای پرسشهایت جنب و جوش داشته باش کنجکاوانه جستجو کن .

برنامه های فیلتر شکن ؛ دام بزرگی بر سر راه کاربران کم سن

یکی از پیامدهای استفاده از فضای مجازی و اینترنت ، گرایش نوجوانان و جوانان به برنامه های فیلتر شکن است. کنجکاوی های کودک و نوجوان او را به سمت این برنامه ها سوق می دهد بدون اینکه هیجان و انرژی مضاعف وی فرصت اندیشیدن به عواقب چنین کاری را به او بدهد.

نوجوان با کنجکاوی های بسیار به دنبال کشف مطالب تازه هستند و همین امر موجب می شود به راحتی در دام بیفتند.

کارشناس ارشد مهندسی نرم افزار: اطلاعات شخصی شما در خطر است

مهندس عاشوری فوق لیسانس مهندسی نرم افزار در خصوص برنامه های فیلتر شکن گفت:  این برنامه ها بدون استثنا مخرب هستند و از چند جهت به فرد آسیب های جدی میزنند. نخست اینکه طراحی نرم افزارهای فیلتر شکن به گونه ای است که یک ویرورس جاسوس بر روی سیستم و گوشی شما پنهان می کند و هر لحظه اطلاعات شخصی شما در معرض خطر است

وی افزود: آسیب دوم این برنامه ها قرار دادن شما در مسیری است که شاید به دنبال ان نیستید. هریک از این نرم افزارها دائماً با گشودن صفحاتی شما را ترغیب به بازدید از صفحات غیر اخلاقی  یا ضد اسلام می کنند.

عاشوری تأکید کرد: اگر خطرات استفاده از فیاتر شکن را به کودکان شرح ندهیم دچار مشکلات ثانویه خواهیم شد که به مراتب حل آن دشوار تر است. هرکس قربانی هکرها و برنامه های جاسوسی باشد دیگر هیچ راهکاری اطلاعات وی را نجات نمی دهد.

سخن پایانی

کم توجهی والدین به خطرات ناشی از کاهش سن استفاده از فضای مجازی عواقب سنگینی را  برای کودکان و نوجوانان و به تبع آن جامعه در پی خواهد داشت. استفاده نادرست از فضای مجازی منجر به افتادن در دام صفحات غیر مجاز می شود که ترویج فساد و موارد خلاف اخلاق و تبلیغات ضد دین  را در پی خواهد  داشت و این مسئله  یکی از خطرات جدی این پدیده نوظهور است. که آثار سوء آن در روان کودک بر جامعه تحمیل خواهد شد.

والدین گمان می کنند بر فضای گوشی فرزندان خود اشراف دارند اما از این نکته که کودکان به راحتی اطلاعات را با یگدیگر به اشتراک می گذارند غافل هستند و کنجکاوی های کودکان را نادیده می گیرند.