پنج اثر داستانی محمدرضا سرشار برای کودکان

به گزارش کودک پرس ، «دُم پیشی»، «ببارد باران، نبارد باران»، «خروسک و پادشاه»، «کشاورز پیر و خرس قهوه‌ای»، و « تنبیه کاری» عناوین پنج اثر محمدرضا سرشار هستند.

سرشار درباره این آثار گفت : این آثار بغیر از « تنبیه کاری» که برای گروه سنی «ج» است عمدتا برای گروه سنی الف و ب نوشته شده است. در واقع این پنج اثر مناسب سه مقطع سنی زیر دبستان (خردسال)، سالهای اول دبستان و سالهای آخر دبستان است.

وی درباره قطع یکسان کتاب‌ها گفت: این آثار همگی در قطع خشتی هستند، در واقع قطع خشتی اندازه‌های مختلفی دارد که از زمان دهه 40 بوسیله کانون پروش بعنوان یک قطع مرسوم برای کتاب‌های کودک و نوجوان وارد بازار نشر این گروه سنی شد که برای هر سه مقطع مختلف(خردسال، کودک و نوجوان) به کار می رفت منتها با اندازه‌های مختلف.

 

سرشار ادامه داد: مثلا برای بچه‌ها زیر دبستان بهتر است خشتی بزرگ باشد، زیرا بچه‌ها تا حدود ده سالگی کره چشمشان کامل نمی‌شود بنابراین نیاز هست که کتاب‌های که برای آنها تهیه می شود قطع بزرگتری داشته باشد تا تصاویر و حروف متن بزرگ‌تر باشند، حروف نگاری و تصویر نگاری در طراحی کتاب کودک مهم است.همچنین باید گفت در تصاویر هر چه سنین پایین‌تر باشد معمولا رنگ‌ها ی شارپ، تخت و پررنگ به کار می‌رود که این روند وقتی به گروه سنی (ج) که می‌رسد سایه روشن هم وارد نقاشی‌های کودکان می شود، اگر این‌ موارد رعایت شود قطع خیلی مهم نیست.

 

سرشار درباره باز نشر آثارش و استقبال کودکان فعلی از آن گفت: ادبیات داستانی شاخه‌های مختلفی دارد، یک دسته از داستان‌ها هستند که همیشه جزو علایق نخستینه سنین پایین بودند مثلا داستان‌های حیوانات. از زمان قبل از اسلام (کلیله و دمنه) یا افسانه‌های حیوانی تا زمان امروزی همیشه جزو پُرخواننده‌ترین انواع داستان برای بچه‌ها بوده است، الان هم در قالب پویا نمایی‌ها خیلی‌ها قهرمانان، قهرمانان حیوانی انتخاب می‌شوند. این داستان‌ها همچنان جزو خواندنی‌های کودکان هستند.

 

این نویسنده و منتقد ادبی همچنان در توضیح یکی از آثارش گفت: (تنبیه‌کاری) یکی دیگر از این داستان‌ها برای گروه سنی (ج) است که فرازی از زندگی امام موسی کاظم(علیه‌السلام) است. این داستان به زبان رایج امروز و با ساختار کنونی نوشته شده است یعنی آن فراز تاریخی برای بچه‌ها، امروزی و قابل استفاده شده است. خود مضامین دینی زندگی پیامبران ، امامان و قصه‌های قرآنی مضامین همیشگی هستند که همواره جزوخوانندنی‌های مهمِ کودکان بوده و هم اکنون نیز باید باشد؛ مهم این است که بتوان این آثار را به زبان قابل فهم امروزی به تناسب سن مخاطب بازگویی کرد، که اهتمام من برای نگارش بر اصول مذکور بوده است.

سرشار درباره تجاربش از داستان‌نویس کودک و نوجوان اظهار داشت: بیشتر آثارم، خصوصا کارهای اولیه‌ام برای نوجوانان بوده است ولی آن کارهای که برای کودکان است مثله «خروسک و پادشاه» زمانی که ناشر قبلی منتشر می‌کرد تا صد هزار تیراژ رسید که بعدا بنا به دلایلی ناشر گذشته چاپش را ادامه نداد. یا اثر «ببارد باران،نبارد باران» بالای پنجاه هزار نسخه توسط ناشر پیشین منتشر شده است که این‌ها نشان می‌دهد که در این زمینه‌ها کارهایم ناموفق نبوده است.

 

وی ادامه داد: کار کودکان یک اصولی دارد، کار کودکان یک بخشی از آن علم است یعنی ما وقتی می‌گویم ادبیات کودکان و نوجوانان یعنی می‌گوییم هنر بعلاوه علم. بخش دوم آن روانشناسی کودکان و نوجوانان است اگر فردی به صورت تجربی یا به صورت مطالعاتی بتواند با این گروه سنی نزدیک شود و قالبهای این سنین را بشناسد می‌تواند موفق باشد.

 

سرشار در پایان خاطر نشان کرد: در این داستان‌ها از دو شگرد خاص استفاده کردم که متداوله بوده، یکی از این موارد کلام آهنگین و موزون است. من به یاد دارم که دهه هفتاد (خروسک پادشاه) یا(گنجشکک‌ و پنبه دانه)که آن هم قرار است بازنشر شود، بعضی بچه‌های آشنایان می گفتند که این‌ها راحفظ کردیم، با اینکه برای آن گروه سنی حجمش زیاد بود. یکی دیگر از این موضوعات هم تکرار است. قالبی وجود دارد مناسبه سنین زیر دبستان سالهای الف و ب که به آن می‌گویند: افسانه‌های توام با تکرار؛ که این‌ها یک موضوعی شروع می‌شود بعد یک ترجیع بند دارد بعد از هر رویداد آن ترجیع بند تکرار شده، یک بند به آن اضافه می شود. این‌ها از قدیم الایام ابداعات توده مردم است که جزو جذاب‌ترین افسانه‌های سنین کودکی است که من هم از این شگرد در این چند کار بهره برده‌ام.

 

 

منبع: شبستان