والدینی که به جای عروس بله می‌گویند

در چند سال گذشته ازدواج در سنین پایین بیشتر در روستاها به چشم می‌خورد، اما اکنون در شهرها نیز این امر وجود دارد و تنها پسران سن و سال کم با دختران زیر ۱۵ سال ازدواج نمی‌کنند، بلکه با افزایش سن پسران ترغیب ازدواج با دختران کم سن و سال در جامعه افزایش پیدا می ‌‌کند، یکی از عوامل مهم این امر از عدم اعتماد پسران و دختران به همدیگر ناشی می‌شود.

برخی از خانواده‌ها تنها فکر می‌کنند که دختر اگر تشکیل زندگی داده و مادر شود موفق است و به همین منظور دختران را از فعالیتهای اجتماعی منع می کنند.

دختری که در حال رشد است و با شیردهی به کودک رشد او متوفقف می‌شود، دخترانی که در حال و هوای نوجوانی به سر می‌برند برای خود آرزوها و امیدی دارند، اما به اجبار آرزوهای خود را رها کرده و با ازدواج زود هنگام مطمئنا در زندگی دچار سردرگمی می شوند.

در حال حاضر برخی از نوجوانان عروسک به دست نیز برای ازدواج با همسن و سالان خود به رقابت می پردازند.

هانیه خمسه، عضو انجمن روانشناسان ایران با بیان اینکه متأسفانه در معضل ازدواج زود هنگام، دختران بیش از پسران در معرض خطر هستند، اظهار کرد: این نوع ازدواج بیشتر به شکل اجباری انجام شده‎ و بدون در نظر گرفتن نظرات و عقاید دختران صورت می‎گیرد و در این مسیر آمار قربانی شدن دختران بیش از پسران است.

وی، با بیان اینکه یکی از دلایل ناموفق بودن نظام خانواده، نابه‌هنجار بودن رفتار یکی از افراد خانواده است، افزود: مادر یا زن به عنوان رکن اصلی ایجاد نظم در خانواده می‎تواند اصلی‎ترین فرد در خانواده باشد و متأسفانه در حال حاضر  به دلیل پایبندی به سنت‌های قدیمی و برخی علل دیگر دختران گرفتار معضلی به نام ازدواج زود هنگام شدند و این ازدواج زودهنگام باعث برهم خوردن تعادل و نظام زندگی و آسیب‎های اجتماعی شده است.

خمسه، با بیان اینکه ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مهمترین ارکان جامعه است که پایه اولیه و اصلی یک جامعه محسوب می‌شود، گفت: افراد با تشکیل خانواده و ازدواج به آرامش و کمال دست می‌یابند و خداوند ازدواج و در کنار هم بودن زن و مرد را مایه سکون و آرامش عنوان می‌کند هر آیین و فرقه‎ای ازدواج قوانین مخصوص به خود را دارد اما مهمترین ویژگی یک ازدواج درست، موفق و صحیح، ازدواج بر اساس یک انتخاب آزاد است. ازدواج و پیامدهای آن یک مسئله شخصی و خانوادگی نیست بلکه مسئله کاملاً اجتماعی است.

این عضو نظام پرستاران ایران همچنین در ادامه مهم‌ترین مشخصه برای ازدواج را رشد شخصیت افراد دانست و تصریح کرد:  رشد شخصیت برای دختران ۲۲ سال است، در سن ۲۲ سالگی معیارها و علائم شخصیتی دختران کامل می‎شود، باید خانواده‎ها آگاه باشند که زمانی یک ازدواج موفق انجام می‎شود که به موقع صورت بگیرد یعنی دختر و پسر در سنی باشند که شخصیت آنها تکمیل شده و به بلوغ سنی و فکری کامل رسیده باشند، اگر این اتفاق درست صورت نگیرد تبعات منفی و آسیب‎های اجتماعی فراوانی را به جامعه تحمیل می‎کند.

خمسه با بیان اینکه ازدواج زودهنگام می‎تواند به دلیل سنت‎های قدیمی، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی و محافظت از دختران و در نهایت بلوغ زودرس باشد، گفت: وقتی این پدیده به دلیل فقر اقتصادی انجام می‎شود دختران در خانواده به عنوان یک بار اضافی مالی شناخته می‎شوند و والدین اقدام به ازدواج زودتر از موعد فرزندان دختر می کنند تا بخشی از مشکلات اقتصادی خانواده را کاهش دهند.

وی تصریح کرد: در بخش فقر فرهنگی خانواده به دلیل حفظ برخی شئونات و بالا نرفتن سن ازدواج اقدام به ازدواج زودهنگام دختران خود کرده و با این تفکر که بعد از ازدواج دختر در سن پایین، آنها از امنیت اجتماعی برخوردار می‎شوند خود را قانع می‎کنند.

این روانشناس مطرح کرد: با توجه به ارتباط گسترده و وارد شدن زود هنگام کودکان به دنیای پهناور ارتباطات، کودکان و نوجوانان زودتر از سن واقعی بالغ شده و در این راستا دچار عشق‎های کاذب می‎شوند که نتیجه‎ این عشق به ازدواج منتهی می‎شود و خانواده‎ها برای جلوگیری از مشکلات آینده مجبور به قبول کردن ازدواج زودهنگام فرزند خود می شوند.

خمسه با بیان اینکه ازدواج زودهنگام یکی از معضلات زیان بار جامعه محسوب می‎شود، اظهار داشت: آسیب‎های بسیاری را برای امنیت و سلامت جامعه به همراه دارد و از مهمترین آسیب‎های ازدواج زودهنگام، مشکلات روحی و روانی زنان است.

وی با بیان اینکه زن به عنوان عامل ایجاد محیط آرام در خانه باید از لحاظ روحی و روانی شرایط ایده‎آل و مناسبی داشته باشد، افزود: با ازدواج‎های زودهنگام دختران در سن پایین، در حد یک کالای جنسی از آنها استفاده می‎شود و این کودک معصوم باید بار سنگین زندگی مشترک را به تنهایی به دوش بکشد؛ دختری که با سن پایین مجبور به فرزندآوری و پذیرش مسئولیت تربیت فرزند می‎شود پس از گذشت چند سال و رسیدن به بلوغ جسمی و فکری و کامل شدن شخصیت، متوجه خواهد شد که فرصت‎های آموزشی، آزادی انتخاب و حق دوستی و تعامل با هم‎سن و سالان را از دست داده‎است، در این سال ها زن یا اقدام به طلاق می‎کند و یا دچار افسردگی می‎شود.

عضو انجمن روانشناسان ایران خاطرنشان کرد: در حالت اول اگر طلاق بگیرد یک زن مطلقه است و جایگاه اجتماعی‎اش را از دست خواهد داد و به عنوان فردی شکست‎خورده در جامعه شناخته می‎شود، این زن در حالت دوم اگر موفق به جدایی نشود دچار افسردگی شده و به عنوان مدیر عاطفی خانواده نمی‎تواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد و اینجاست که نظام خانواده از هم می‎پاشد و روند تربیت فرزندان در محیطی سرشار از اعتماد و مراقبت از بین می‎رود و فرزندان جامعه‎پذیر و متعادل به جامعه عرضه نمی‎شود و این یکی از مهمترین آسیب‎های اجتماعی ازدواج زودهنگام است.

خمسه با اشاره به اینکه وقتی در جامعه‎ای از رشد اجتماعی و فرهنگی کودکان جلوگیری شود، ارزش‎ها، استعدادها و توانمندی‎های جامعه سرکوب می شود، ابراز کرد: جامعه از مسیر توسعه و تعالی خارج می‎شود و رشد اجتماعی معنای خود را از دست می دهد و خواسته‎های متعالی و توسعه‎پذیر کمرنگ شده و کم‎کم از بین خواهد رفت، علت دیگر این پدیده شاید درخواست مردانی باشد که علاقه مند به ازدواج با دخترانی در سن پایین هستند اگر اطلاع ‎رسانی درست و مناسب انجام شود و جامعه از پیامدها و اثرات منفی ازدواج زودهنگام آگاه باشد شاید این درخواست کم شود.

وی با اشاره به راهکارهای جلوگیری از انجام ازدواج زودهنگام، گفت: در سالهای اخیر رو به افزایش بوده‎ است ترویج آموزه‌های شناختی، اطلاع رسانی و آموزش مهارت‌های زندگی به والدین، آگاه‎سازی خانواده‎ها در زمینه عوارض و عواقب جبران ناپذیر ازدواج‌های زودهنگام در دوران کودکی است که با توجه به فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‎های هر منطقه باید انجام شود که در این راستا سازمان‎هایی چون آموزش و پرورش، مراکزمشاوره هاو مراکز بهداشت دخیل هستند و می‌توانند با آموزش و فرهنگ‌سازی صحیح بسترهای لازم را برای آگاهی خانواده‌ها فراهم کنند.

موسی نیرومند، عضو انجمن جامعه شناسان ایران با بیان اینکه ازدواج یکی از وقایع حیاتی زندگی انسان است، اظهارکرد: خانواده به عنوان نخستین نهاد آموزشی و سپس نهادهای آموزشی و تربیتی، اجتماعی و فرهنگی اگر در خصوص ازدواج به نوجوانان و جوانان آگاهی دهند، در این صورت بی خطرترین ازدواج ها را خواهیم داشت.

وی، با بیان اینکه فاصله سنی محل آسیب‌های اجتماعی است، افزود: سن یکی از متغیرهای ازدواج به حساب می آید، هر چند که دختران زودتر از پسران به سن بلوغ می رسند، اما تحقیقات بزرگ بودن سه تا پنج سال پسر از دختر را در امر ازدواج تایید می کند و نتیجه فاصله سنی فاحش در ازدواج به بن بست می رسد.

وی با تاکید بر اینکه در ازدواج باید به تکامل برسیم، گفت: باید در زمان ازدواج از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، اطلاعاتی، مهارتی، فرهنگی، فیزیولوژیکی، و روحی و روانی به تکامل و به بلوغ برسیم، اما متاسفانه در شرایط فعلی نهادهای اجتماعی آمادگی ندارند و عدم اطلاع رسانی و آگاه سازی دختران و پسران در امر ازدواج این سنت حسنه را به اتفاق غیر مباه می کشاند.

با توجه به اینکه دختر در ۹ سالگی و پسر در ۱۵ سالگی به سن تکلیف می رسند و به صورت شرعی و قانونی می توانند پدر و مادر شوند، اما اکثر انتخاب‌ها مطابق میل خود دختران و پسران انجام نمی‌شود و اغلب آنها با صلاحدید خانواده ها داماد و یا عروس می‌شوند.

برخی از این ازدواج‌ها پس از مدت کوتاهی به طلاق عاطفی و حتی طلاق رسمی می‌انجامد، این قشر دخترها پس از مدتی از ازدواج و حتی پس از به دنیا آوردن کودک به دنبال عشق و علاقه خود می‌روند.

منبع: ایکنا