شناخت روان‌شناسی کودک؛ اولین گام تولید آثار کودک و نوجوان

به گزارش کودک پرس ، قدرت‌الله صلح میرزایی، کارگردان سریال «حکایت‌های کمال»، با بیان اینکه این سریال بر اساس کتابی با همین نام ساخته شده، اظهار کرد: سال‌ها پیش کتابی را به نام حکایت‌های کمال خواندم که نویسنده آن محمد میرکیانی بود. این کتاب ظرفیت‌‌های فراوانی برای فیلمسازی دارد. البته این سخن را به عنوان فیلمساز مطرح نمی‌کنم، بلکه به‌عنوان فردی که کتاب‌های گوناگونی در حوزه کودکان نوشته است این نکته را بیان می‌کنم، زیرا در این کتاب روابط شخصیت‌های داستان بسیار جذاب و باورپذیر است و تماشاگر آن را با تمام وجود می‌پذیرد. به همین جهت قبل از شروع مراحل ساخت جلسات متعددی با نویسنده داشتم تا فیلم‌نامه مطلوبی نوشته شود.

وی افزود: پس از گفت‌وگو با نویسنده از پنج فیلمنامه‌نویس کمک گرفتم تا مرا در نگارش فیلم‌نامه یاری کنند. پس از نگارش چند قسمت، متن را برای تأیید به سیما فیلم فرستادم و در نهایت این اثر تأیید و دیگر مراحل تولید آغاز شد. این اثر در زمان خود به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شده بود و این نشانه جدیت در کارمان است.

دشواری ساخت لوکیشن

این کارگردان ادامه داد: خوشبختانه در هنگام انتخاب بازیگران جز برای یک یا دو نقش افرادی را که در نظر داشتیم در این اثر حاضر شدند، ولی انتخاب لوکیشن بسیار سخت بود. داستان این سریال در دهه ۴۰ می‌گذرد و عملاً در سطح شهر دیگر چنین لوکیشنی وجود ندارد. به همین جهت در شهرک سینمایی غزالی دکورسازی کردیم تا مکان مورد نظرمان برای فیلمبرداری آماده شود و علاوه بر این دکورها در اطراف تهران مکان‌هایی وجود داشت که برای فیلم‌برداری از آن استفاده کردیم.
وی درباره استقبال مخاطبان از این مجموعه اظهار کرد: وقتی فیلم‌نامه یک اثر خوب باشد، مطمئن باشید فیلم یا سریال با استقبال مخاطبان مواجه خواهد شد اما اگر سناریو ضعیف باشد، هیچ گروهی نمی‌تواند آن را به اثری ماندگار تبدیل کند. سریال حکایت‌های کمال همانگونه که گفتم با تکیه بر یک متن خوب نوشته شده است. برای همین قصه مورد پسند همگان است. سناریوی این اثر بارها بازنویسی شد تا به چیزی که مورد نظرمان بود رسیدیم.

صلح‌میرزایی تأکید کرد: جلب رضایت مخاطب در شرایط فعلی بسیار سخت‌تر از گذشته است، چون در گذشته تنوع محصول وجود نداشت. برای همین نگه داشتن تماشاگر بسیار سخت است. عده‌ای معتقد بودند ساخت این سریال ریسک زیادی دارد، زیرا قصه‌ ظرفیت پخش تلویزیونی ندارد اما من به فیلم‌نامه این اثر ایمان داشتم. به همین جهت حکایت‌های کمال را مقابل دوربین بردم و اکنون هم از ساخت آن رضایت خاطر دارم.

واقع‌نگری یکی از عناصری بود که روی آن تأکید فراوانی داشتم زیرا دوست نداشتم دچار شعارزدگی شوم، درصورتی‌که آثاری که در دهه ۴۰ یا ۵۰ می‌گذرد به سادگی این ظرفیت را دارد تا گرفتار شعارزدگی شود. به‌خصوص در زمینه موضوعات سیاسی به راحتی می‌توانست این اتفاق رخ دهد، ولی حساسیت روی فیلمنامه این اثر را از این آسیب دور نگه داشت

این فیلمساز اضافه کرد: واقع‌نگری یکی از عناصری بود که روی آن تأکید فراوانی داشتم زیرا دوست نداشتم دچار شعارزدگی شوم، درصورتی‌که آثاری که در دهه ۴۰ یا ۵۰ می‌گذرد این ظرفیت را دارد تا گرفتار شعارزدگی شود. به‌ خصوص در زمینه موضوعات سیاسی به راحتی می‌توانست این اتفاق رخ دهد، ولی حساسیت روی فیلمنامه این اثر را از این آسیب دور نگه داشت. نکته دیگر درباره پیام‌رسانی اثر است. حکایت‌های کمال هر چه را می‌خواست بیان کند در قالب اخلاقیات و رفتار‌های انسانی نشان می‌دهد. به همین جهت مخاطب آن را بدون قضاوت می‌پذیرد.

این کارگردان با تأکید بر اینکه این سریال برای کودکان ساخته شده، ابراز کرد: موضوع اصلی در حکایت‌های کمال کودکان و نوجوانان‌اند. به همین جهت هم قهرمانان فیلم از این گروه سنی انتخاب شده‌اند. در چنین شرایطی فردی که می‌خواهد برای کودکان فیلم‌سازی کند، حتماً باید از روان‌شناسی کودک مطلع باشد تا بتواند خواست آن‌ها را درک کند، زیرا کنش‌های رفتاری در کودکان کاملاً متغیر است و به سادگی قابل پیش‌بینی نیست.
وی متذکر شد: تجربه تدریس من در مدارس باعث شده جزئیات رفتاری کودکان و نوجوانان را بهتر بشناسم. عده‌ای درباره حکایت‌های کمال می‌گویند این فیلم شباهت‌های بسیاری به «قصه‌های مجید» دارد، ولی این دلیل بر آن نیست که حکایت‌های کمال از روی قصه‌های مجید الگوبرداری شده و فقط مشابهت‌های دنیای کودکان چنین تصوری را به وجود آورده است.
لزوم دانش رسانه‌ای برای کارگردان
صلح‌میرزایی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان سواد‌رسانه‌ای مخاطبان را افزایش داد اظهار کرد: اگر منظور از سواد رسانه‌ای دانش آکادمیک است، کارگردان برای هر شکل از فیلم‌سازی باید سواد رسانه‌ای داشته باشد تا بتوانند آنچه را که قرار است برای مخاطب تبیین کند به‌ خوبی درک کرده باشد، اما در سینمای کودک بیش از سواد رسانه‌ای نیازمندیم که روانشناسی کودک را بشناسیم، زیرا اگر حالات کودک را نشناسیم، قطعاً نمی‌توانیم نیازهایش را پیش‌بینی‌ کنیم.
وی در پایان تأکید کرد: از همه افرادی که مرا در ساختن این اثر یاری کردند تشکر می‌کنم،زیرا معتقدم بخشی از موفقیت این سریال، ناشی از حمایت مدیران است و امیدوارم در حوزه فرهنگ بیشتر هزینه شود، چون بهترین شیوه برای مقابله با تهاجم فرهنگی تولید برنامه‌های خوب و سازنده است.
منبع: ایکنا