راهکارهای ایجابی برای تولید محتوای اثرگذار در فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان

به گزارش کودک پرس ، موضوع حفاظت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و آسیب‌هایی که ممکن است از طریق این فضا ببینند، مسئله‌ای همگانی و جهانی است که مسئولان کشور‌ها را وادار کرده تا اقدامات فراوانی را در این حوزه انجام دهند؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در راستای این موضوع در آبان‌ماه سال گذشته اسناد پشتیبان سند حمایتی یا برنامه اقدام توسعه فضای خدمات مجازی کودکان و نوجوانان را منتشر کرد. این اسناد پشتیبان در حقیقت شامل سند مطالعاتی تطبیقی در حوزه فضای مجازی کودکان و نوجوانان، سند مطالعات میدانی در توسعه خدمات فضای مجازی کودکان و نوجوانان و سند ابزار‌های کنترل والدین است که به منظور توسعه اینترنت کودکان و نوجوانان تهیه شده‌اند.

بعد از انتشار این سند، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خسرو سلجوقی را به عنوان مجری سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودکان و نوجوانان معرفی کرد؛ حال بیش از یک سال است که از انتشار این اسناد گذشته است؛ بر همین اساس و برای بررسی اقدامات انجام‌شده در این مدت، گفت‌وگویی را با خسرو سلجوقی داشتیم که در ادامه می‌خوانید؛
وی ضمن تشریح این سند، گفت: تدوین سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان موضوع و ضرورتی جهانی است که در تمامی کشور‌ها با توجه به فرهنگ و نوع سیاستی که دارند برنامه‌ریزی لازم انجام شده است؛ بر همین اساس سازمان آموزش و تربیت یونسکو برای رفع این نگرانی در موضوع آموزش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، ۱۲ جلد کتاب دارای فهرست تدوین را در اختیار کشور‌های مختلف قرار داد. البته این کتاب‌ها فاقد محتوا هستند تا هر کشور‌ی متناسب با فرهنگ، دین و مذهب خود به تولید محتوای آن‌ها اقدام کند.
سلجوقی با بیان اینکه ما نیز در کشور الزام‌های قانونی را همچون ابلاغ منویات مقام‌معظم رهبری در راستای تحقق حقوق کودکان و نوجوانان، اسناد بالادستی مصوب شورای‌عالی فضای مجازی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش داریم؛ افزود: در منشور حقوق شهروندی نیز بر حق دسترسی کودکان به اطلاعات مناسب سن خود و ضرورت حفاظت از کودکان در مقابل محتوای غیراخلاقی، خشونت‌آمیز و دسترسی آزادانه به فضای مجازی تأکید شده است که این مسئله نیز همراه با احترام به تنوع فرهنگی، زبانی، سنت‌ها و باور‌های مذهبی و مراعات موازین اخلاقی از دیگر الزام‌های قانونی ما برای پرداختن به این موضوع است.
استفاده ۶۶ درصد کودکان از تلفن همراه
مجری سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودکان و نوجوانان با تأکید بر اینکه ایجاد فضای مجازی مناسب کودکان و نوجوانان همراه با هویت اسلامی ایرانی مهمترین برنامه ما در مسیر این سند است، ادامه داد: افزایش تولید محتوای فارسی مناسب کودک و نوجوان مبتنی بر توسعه بخش خصوصی و تعامل سازنده بین‌المللی و همچنین رویکرد‌های اقتصادی از جمله چشم‌انداز‌های ما برای تحقق این سند است.
وی در ادامه به ارائه آمار‌هایی از فعالیت کودکان در فضای مجازی پرداخت و اظهار کرد: امروز طبق آمار‌، در کشور ۶۶ درصد از کودکان سه تا پنج سال از گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌کنند. بر همین اساس باید از طریق فرایند‌های مشخص، محتوای داخل گوشی‌ها را غنی کنیم. البته بخش وسیعی از این اقدامات را با راه‌اندازی سیم‌کارت‌های کودک انجام داده‌ایم. این سیم‌کارت‌ها می‌تواند نگرانی خانواده‌ها را در خصوص حضور فرزندانشان در فضای مجازی برطرف کند؛ اما متأسفانه خانواده‌ها امروز اشراف زیادی در خصوص سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی فضای مجازی و محدودیت‌هایی که باید برای کودکانشان اعمال شود ندارد.
ارائه محتوای مناسب با سیم‌کارت‌ کودک
مشاور وزیر ارتباطات تصریح کرد: این سیم‌کارت رایگان برای خانواده‌ها و فرزندانشان عرضه می‌شود. محتوایی که این سیم‌کارت‌ها در دسترس کودکان و نوجوانان قرار می‌دهند مناسب و ویژه این گروه سنی و همگی قابل تأیید است، چرا که نوعی پالایش در مورد محتوای آن‌ها انجام شده است که مناسب کودک و قابل دسترس است. در این خصوص چند شرکت از جمله انارستان، درسا و نبات نیز شروع به ارائه خدمات و تولید محتوا برای سنین مختلف کرده‌اند.
عرضه محتوای حوزه کودکان با راهکار‌های ایجابی
وی با تأکید بر اینکه محتوای حوزه کودکان در فضای مجازی را باید با راهکار‌های ایجابی ارائه کرد نه سلبی، گفت: در این جریان همه باید ضمن فعالیت ویژه در این حوزه، به مقوله تولید محتوای مناسب حوزه کودک و نوجوان در فضای مجازی توجه جدی‌تر و بیشتری کنند، چرا که طبق پژوهش‌های محققان، اثبات شده که ریشه برخی از مشکلات اجتماعی، شخصی و رفتاری انسان در ضعف یادگیری مهارت‌های پایه و بنیادین و مهم‌ترین دوره یادگیری غیرمستقیم این مفاهیم دو تا هفت سالگی است.
بازگشت چندین برابری سرمایه‌گذاری از مسیر آموزش
سلجوقی با بیان اینکه طلایی‌ترین دوره رشد بین سه تا پنج سالگی است، اظهار کرد: در این دوره ۹۰ درصد مغز انسان رشد می‌کند و اهمیت آن برای برنامه‌ریزان حوزه تربیتی به حدی است که از آن با عنوان بهترین دوره شروع زندگی یاد می‌کنند. همین مطالعات نشان داد است که اگر امروز یک دلار برای آموزش کودک سرمایه‌گذاری شود، پنج تا ۱۶ دلار بازگشت سرمایه خواهد داشت. لذا اهمیت این سرمایه‌گذاری برای مسئولان، خانواده‌ها و جامعه باید تبیین و اطلاع‌رسانی شود و تولیدکنندگان محتوا و ارائه‌کنندگان خدمات در بخش فضای مجازی کودکان هم باید به این اقتصاد و نحوه دسترسی به آن آگاه باشند و بیش‌ از پیش توجه کنند.