کاهش سن اعتیاد زنگ خطر را برای نوجوانان به صدا در آورد

به گزارش کودک پرس ، سن اعتیاد به موادمخدر در سال های اخیر کاهش یافته و این معضل در میان دانش‌آموزان و نوجوانان شیوع زیادی پیدا کرده است. نوجوانان به دلیل نداشتن مهارت های لازم، دسترسی آسان به مواد مخدر و وجود محرک های محیطی؛ قربانی سیاست های نادرست و نبود رویکردی جامع در این حوزه می شوند و آینده خود و جامعه را دستخوش چالش های اساسی می کنند.

بر پایه آمارها شروع مصرف بیش از 60 درصد از افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند، در دوره دانش آموزی است. در این مقطع فرد تمایل به تجربه موارد جدید دارد که اگر آموزش‌های صحیح و فضای کافی به او داده نشود، بدون ‌شک استعمال مواد مخدر و سیگار را تجربه خواهد کرد.

از آن ‌جاکه بیش از 70 درصد از نوجوانان 10 تا 19 ساله کشور در حال تحصیل هستند و مدرسه محیطی است که آنها پس از خانواده بیشترین وقت خود را در آنجا سپری می‌کنند و تأثیر زیادی از آن محیط می‌پذیرند،‌ بررسی میزان مصرف دخانیات به ‌طور کلی و اعتیاد به‌ طور خاص در میان دانش‌آموزان اهمیت زیادی دارد. به همین منظور ستاد مبارزه با مواد مخدر با همکاری وزارت آموزش و پرورش «طرح شیوع ‌شناسی مصرف مواد مخدر» در جمعیت دانش‌آموزی را در دستور کار قرار داد تا آخرین تغییرها در زمینه گرایش به مصرف مواد مخدر را در میان دانش‌آموزان بررسی کند.

در این زمینه «حمیدرضا صرامی» مدیر کل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر در خصوص شیوع‌ شناسی در سال های1381 و 1390 خورشیدی می گوید: «طبق نتایج به ‌دست آمده رشد 100 درصدی شیوع اعتیاد میان کودکان زیر 18 سال را داشتیم. در جمعیت عمومی ما نیز سه درصد از معتادان میان 15 تا 19 سال هستند. وزارت آموزش و پرورش یکی از 12 عضو اصلی ستاد مبارزه با مواد مخدر است. در سال های اخیر اقدام های این وزارتخانه در جهت مهارت آموزی و تقویت رفتارهای مروج سلامت افزایش چشمگیری یافته که باید قبول کرد میزان سطح پوشش دانش آموزان متناسب با حجم تهدید نیست.»

آسیب های خطرسازی متوجه شکل‌گیری شخصیت نوجوانان است که هر نظام آموزشی باید با شناسایی و تضعیف عوامل خطرساز به رویارویی با آنها بپردازد. دوره نوجوانی از نظر ابتلا به سوء مصرف مواد مخدر مهم و قابل بررسی به شمار می رود. این جملات دیدگاه های «سعید صفاتیان» رییس کارگروه کاهش تقاضای مواد مخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. به گفت وگوی او با ایرنا می پردازیم:

** نقش خانواده، نهادهای آموزشی و جامعه در مهار اعتیاد دانش آموزان
پس از خانواده، مدرسه بیشترین تاثیر را بر شخصیت نوجوان دارد. اگر نظام آموزشی بر پایه درک صحیح از شرایط جدید زندگی اجتماعی بنیان گذاشته نشود، در آموزش مهارت های پایه موفق خواهد بود و اینگونه با تخریب شخصیت دانش آموز و اختلال در روند پرورشی آنها همراه می شود. نگرش مثبت به مواد مخدر، معاشرت های بدون نظارت و کنجکاوی بیش از حد نوجوانان از جمله عوامل خطرساز به شمار می روند که دانش آموزان را ناخواسته گرفتار می کنند.

با این وجود پرورش باورها، ارزش ها، موقعیت های تحصیلی و شغلی، استفاده مناسب از اوقات فراغت، دوستی والدین با فرزندان به عنوان بازدارنده ها در این حوزه شناخته می شوند که می تواند تاثیر بسزایی در روند رشد مثبت نوجوان بگذارند. آمارها و تحقیقات موجود نشان می‌دهند که دانش آموزان ترک تحصیلی نسبت به دانش آموزان در حال تحصیل، بیشتر در معرض گرایش به مواد مخدر قرار دارند. بنابراین معلمان، مربیان و متولیان فرهنگی باید شرایطی را فراهم آورند تا دانش‌آموزان علاوه ‌بر فراگیری مهارت‌های زندگی از حضور در مدرسه و یادگیری لذت ببرند و دلسرد نشوند. در سال های اخیر مشاهده می شود که رشد دانش آموزان معتاد بسیار زیاد و حقیقتی انکارناپذیر است.

** افزایش شیوع اعتیاد در میان دانش آموزان
شیوع اعتیاد در میان دانش آموزان کشور رقمی حدود 2 تا سه درصد است. در سال های اخیر دانش آموزان به دنبال شادی های کاذب، دوست یابی و رفتن به میهمانی هایی هستند که هیچ گونه نظارتی بر آنها نیست و در واقع یک نوع تغییر در الگوی رفتاری آنها پدیده آمده و تاکنون برنامه های پیشگیری از مصرف مواد مخدر در میان دانش آموزان موفق نبوده و گاهی میزان مصرف به مراتب افزایش یافته است. آموزش ها و برنامه ها باید به طرفی برود که جایگزین مناسبی برای کسب لذت و تفریح نوجوانان ایجاد و از کنجکاوی ناشی از تبلیغات سوء قاچاقچیان جلوگیری شود.

** پایین آمدن سن اعتیاد و پیامدهای آن
گرایش به مواد مخدر و استفاده آن صدمه ها و پیامدهای جبران ناپذیری به دنبال دارد. پایین‌ آمدن‌ سن‌ اعتیاد می تواند سبب سرایت‌ سریع‌ آن‌ به‌ دیگر افراد خانواده‌ شود زیرا امروزه‌ اعتیاد با سرعتی‌ همه‌گیر می‌تواند یک‌ خانواده‌ را درگیر کند. سن‌ اعتیاد در گذشته‌ تنها مخصوص بالاترین‌ سن‌ در خانوار‌ بود که‌ خود آنها دیگر افراد را از این‌ کار باز می‌داشتند. این‌ در حالی‌ است‌ که‌ با پایین‌ آمدن‌ سن‌ اعتیاد، احتمال‌ دسترسی‌ به‌ مواد مخدر پنج برابر افزایش‌ یافته‌ است‌. گرایش‌ به‌ اعتیاد در میان‌ نوجوانان‌ مقاطع‌ تحصیلی‌ راهنمایی‌ و دبیرستان‌ بیش‌ از دیگر گروه‌های‌ سنی‌ دیده می شود که‌ به دنبال آن آسیب هایی همچون‌ سرقت‌، قتل‌، درگیری‌ و تامین‌ هزینه‌ خرید مواد مخدر غیراصولی پدید می آید. شکل گیری تمامی این‌ موارد در جامعه‌ نابسامانی‌ ها و ناهنجاری های زیادی را در بطن اجتماع به وجود می آورد.

** تاثیر گروه‌ همسالان‌ و رفتارهای نادرست
تاثیرپذیری از گروه همسالان از مهمترین دلیل های گرایش نوجوانان به ویژه دانش آموزان به استعمال مواد مخدر به شمار می رود. این مساله در چگونگی لباس پوشیدن، تفریح، سرگرمی و … دانش آموزان به روشنی قابل مشاهده است. تاکنون‌ مسوولان‌ و کادر آموزشی‌ از این مساله‌ مهم به نوعی غافل بوده اند زیرا آنان باید بدانند که آموزش و تربیت دانش آموزان در مقطع تحصیلی ابتدایی اهمیت بسزایی دارد. معلمان‌ و دبیران‌ مدارس‌ در برخی موارد به‌ دلیل‌ نبود آموزش‌های‌ مناسب‌ نمی‌توانند با دانش‌آموزان‌ ارتباط‌ برقرار کنند و ترجیح‌ می‌دهند که‌ تنها مشکل های درسی‌ دانش‌آموزان‌ را برطرف‌ کنند و رفع‌ مشکلات‌ و کمبودهای‌ روحی‌، روانی‌ و عاطفی‌ آنان را به‌ خانواده‌ و بیرون‌ از مدرسه‌ ارجاع‌ می‌دهند. دانش آموزان نباید هر پیشنهادی‌ را که‌ از طرف‌ دوستان‌ ارایه‌ می‌شود، قبول‌ کنند. باید به‌ دانش آموزان‌ و جوانان‌ آموزش‌ داد که‌ توانایی‌، مهارت‌، قدرت‌ و جسارت‌ در «نه‌» گفتن‌ را داشته‌ باشند و در صورت‌ روبرو شدن‌ با افرادی‌ که‌ با ارایه‌ پیشنهادهای‌ مختلف‌ قصد فریب‌ آنان‌ را دارند، برخورد و در صورت‌ ادامه‌ پیشنهاد قطع‌ ارتباط‌ کنند.

** وظایف سیستم های دولتی و وزارت آموزش و پرورش
برگزاری دوره های آموزشی برای دانش آموزان از جمله وظایف مهم نهاد آموزش و پرورش است. متولیان باید از اعتیاد و عوارض آن برای نوجوانان در قالب سخنرانی، فیلم و همایش های متناسب با سن آنها برنامه هایی را ایجاد کنند. اهمیت برنامه های آموزش وپرورش در این شرایط روشن می شود. دستگاه های نظارتی مانند سازمان مبارزه با مواد مخدر باید به این موضوع ورود پیدا کنند. باید دانست دسترسی آسان دانش آموزان به موادمخدر و قیمت ارزان آن سبب خواهد شد تا آنان به راحتی در این مسیر قرار بگیرند و امنیت خود و جامعه را با خطر همراه سازند.