‌نقش تربیت دینی در افزایش سلامت روان کودکان

رضوان حکیم‌زاده در نشست فرهنگستان علوم پزشکی و در جمع استادان گروه قرآن و عترت و سلامت این فرهنگستان  که با موضوع «قرآن، عترت و سلامت با تمرکز بر تکامل کودکان» برگزار شد، با بیان اینکه تربیت اوان کودکی باید به یک دغدغه ملی تبدیل شود، گفت: رویکردهای دینی در دستاوردهای تربیت اوان کودکی بسیار اثرگذار است. 

وی افزود: پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد توسعه جوامع ارتباط مستقیمی با، توجه به ‌تربیت اوان کودکی دارد. 

«کودکی» اساسی‌‌ترین مرحله در رشد و تکامل فرد است 

حکیم‌زاده ‌به اهمیت شکل‌گیری هویت کودکان در تراز تربیت اسلامی اشاره کرد و با نقل «العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر»، ادامه داد: توانایی یادگیری بالا و حساسیت مغز در دوره کودکی بسیار زیاد است و به همین دلیل آیات، روایات و آموزه‌های دینی بر اهمیت دوره کودکی در شکل‌گیری شخصیت و یادگیری تاکید دارند و کودکی را اساسی‌‌ترین مرحله در رشد و تکامل فرد می‌دانند. 

ضرورت شکل‌گرفتن ذائقه تربیت‌ دینی در کودکان 

معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش ‌گفت: همان‌طور که هر فرد مبتنی بر محیط و اقتضائات بومی-منطقه‌ای ذائقه غذایی خاصی دارد و بر مبنای این ذائقه نسبت به خوراک‌های غذایی تمایل و اجتناب پیدا می‌کند، ذائقه تربیتی نیز می‌تواند تحت تاثیر خوراک‌های تربیتی و آموزشی شکل بگیرد. از این رو، شکل گرفتن ذائقه تربیتی در دورۀ اوان کودکی بسیار اهمیت دارد که این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته است. 

کودک نیاز به توجه عاطفی بی‌‌قید و شرط دارد 

حکیم‌زاده ‌به پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه‌های علوم شناختی، اقتصاد آموزش و علوم اجتماعی-رفتاری با موضوع اهمیت تربیت اوان کودکی اشاره و گفت: در سه سال اول، مغز کودک بسیار حساس است. به همین دلیل، به هیچ عنوان نباید این دوره مورد غفلت قرار بگیرد؛ دوره‌ای که کودک نیاز به توجه عاطفی بی‌‌قید و شرط دارد و هر چه توجه عاطفی بیشتری دریافت کند، رشد مغزی با کیفیت‌تری خواهد داشت. ارتباط امن کودک با بزرگسالان و دریافت توجه عاطفی، نقش به‌سزایی در شکل‌گیری شخصیت مستقل و توانمند فرد در آینده دارد.

«اوان کودکی» فرصت طلایی برای افزایش سرمایه مغزی‌ 

حکیم‌زاده با بیان اینکه اوان کودکی فرصت طلایی برای افزایش سرمایه مغزی است، ادامه داد: بیشترین رشد مغز در دوره اوان کودکی شکل می‌گیرد و هرچه فرد در این دوره از سرمایه مغزی بیشتری برخوردار باشد، به همان اندازه امکان رشد بیشتر و باکیفیت‌تری خواهد داشت. از این رو، کشورهای توسعه‌یافته و اقتصادهای بزرگ جهان بیشترین سرمایه‌گذاری را در این زمینه انجام می‌دهند تا کودک را در معرض فرصت‌های یادگیری و تربیتی قرار دهند. لذا اگر کودک در سه سال اول زندگی مورد بی‌توجهی قرار بگیرد و از فرصت‌های یادگیری و تربیتی برخوردار نباشد، سرمایه مغزی بسیار کمتری نسبت به دیگران خواهد داشت. 

وی ‌به پیامدهای اقتصادی توجه به ‌تربیت اوان کودکی اشاره کرد و گفت: علم اقتصاد اثبات‌ کرده که سرمایه‌گذاری در سن کودکی بالاترین بازگشت سرمایه و سوددهی را خواهد داشت. این یعنی در سرمایه‌گذاری در حوزه تربیت اوان کودکی، با کمترین هزینه می‌توان بیشترین ره‌آورد و دستاورد را کسب کرد و حتی هزینه‌های کشور برای مقابله با چالش‌هایی مانند آسیب‌های اجتماعی ‌یا مشکلات موجود در حوزه بهداشت و سلامت روان ‌را به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش داد. 

تأکید کشورهای توسعه‌یافته بر پوشش صددرصدی دوره پیش‌دبستانی‌

وی افزود: علاوه بر موضوعات تربیتی، تربیت اوان کودکی و حضور در دوره پیش‌دبستانی ضریب موفقیت تحصیلی افراد را به شدت افزایش خواهد داد. تحقیقات نشان داده کودکانی که دوره پیش‌‎دبستانی را گذرانده‌اند، با اختلاف زیادی نسبت به دیگران موفقیت تحصیل بیشتری داشته‌اند. به همین دلیل کشورهای با توسعه بالا، بر افزایش نرخ دوره پیش‌دبستانی و رسیدن به نرخ پوشش صددرصدی تاکید دارند.  

نقش تربیت دینی والدین در سلامت روانی و جسمی کودکان 

حکیم‌زاده با تبیین برخی پژوهش‌های منتشر‌شده در زمینه تاثیر تربیتی آموزه‌های دینی والدین، گفت: نتایج این پژوهش‌ها بیانگر این است که والدینی که آموزه‌های دینی را به فرزندان‌شان منتقل می‌کنند، به‌طور کلی فرزندان سالم‌تری از نظر روانی و جسمی تربیت می‌کنند؛ زیرا آموزه‌های دینی نه‌تنها بر تربیت که حتی موضوعاتی مانند تغذیه، بهداشت جسمی و حتی فعالیت بدنی را نیز مورد تاکید قرار داده‌اند و در نتیجه فرزندان خانواده‌های دین‌دار به لحاظ سلامت جسمی وضعیت بهتری دارند. علاوه بر این موارد، تحقیقات نشان داده کودکان و نوجوانانی که با تربیت دینی رشد کرده‌اند، تمایل کمتری به رفتارهای پُرخطر دارند. ساماندهی بهتر در عملکرد شبکه مغزی و در نتیجه بهبود سامانه شبکه‌های عصبی و در نهایت افزایش توانایی فرد برای حل مسئله و تمرکز از دیگر مزیت‌های تربیت دینی است. 

تربیت دینی، شبکه‌ای از حمایت اجتماعی را برای فرد فراهم می‌کند 

معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش در پایان افزود: تربیت دینی، شبکه‌ای از حمایت اجتماعی را برای فرد فراهم می‌کند، همچنین ارتقای حس تعلق و ارتباط بهتر با محیط اجتماعی، بهره‌مندی از امید و معنا به‌ویژه در مواجهه با چالش‌های بزرگ، سازگاری حداکثری با استرس و چالش‌ها و حل مسائل، وضعیت بهتر سلامت روحی و کاهش علائم اضطراب و افسردگی و در نهایت رفتارهای سالم‌تر، از دیگر مزیت‌های تربیت دینی است که در پژوهش‌های اخیرمنتشر شده در مجلات معتبر بین‌المللی به آن‌ها اشاره شده است.