نسبت اینترنت کودکان با حقوق شهروندی چیست؟

به گزارش کودک پرس ، گسترش فضای مجازی باعث شده تا روز به روز اقشار بیشتری از شهروندان با آن درگیر شوند. اگر شبکه اینترنت زمانی تنها در اختیار ارتش آمریکا بود و بعدتر بیشتر در فضای علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار میگرفت اما امروزه در همه حوزه‌های تفریحی، تجاری، مالی، مهندسی و حتی اجتماعی هم وارد شده است.

جنبه اجتماعی_ارتباطی و یا تفریحی  اینترنت که حالا بسیار برجسته هم شده و از طریق اپلیکیشن‌های پیام رسان زمینه گسترش ارتباطات اجتماعی در فضای مجازی را فراهم کرده است؛ علاوه بر ویژگی‌های مثبتی که با خود داشته است باعث ایجاد مخاطراتی برای همه اقشار شهروندان مخصوصا کودکان و نوجوانان هم شده است.

کودکان یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار شهروندان در مقابل آسیبهای اینترنت هستند. آسیبهایی مانند آزارهای جنسی در فضای مجازی و یا حتی آگاهی زودتر از سن بلوغ نسبت به برخی از مسائل مربوط به بزرگسالان میتواند باعث بلوغ زودرس و ایجاد آسیب‌های روانی جدی در سال های بزرگسالی شود. اینجاست که لازم است تا علاوه بر والدین، دولت‌ها هم وارد کار شوند و با ایجاد برخی بسترهای اختصاصی برای استفاده کودکان از اینترنت زمینه کاهش صدمه‌پذیری این قشر آسیب پذیرتر جامعه را فراهم کنند.

حمایت از سبک زندگی کودک ایرانی در فضای مجازی

خسرو سلجوقی، عضو هیئت عامل سازمان فناوری اطلاعات در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اهدافی که برای طرح 20 تا 20 در نظر گرفته شده است اظهار کرد: حمایت از سبک زندگی برازنده کودک ایرانی در فضای مجازی از اهدافی است که برای آن در نظر گرفته شده است که یکی از برنامه‌ها نیز طرح درخت طوبی دانش است که قرار است در راستای طرح 20 تا 20 اجرا شود.

مجری سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان همچنین درباره دیگر اهداف این طرح نیز اظهار کرد: افتتاح دبیرخانه اجرایی طرح 20 تا 20، رونمایی از وبگاه 20 تا 20، رونمایی از اولین پیمایش رفتاری و مصرفی کودک در فضای مجازی و رونمایی از اولین گاه‌شمار مصور مناسبت‌ها و چهره‌های ماندگار کودک و احتمالاً رونمایی از اولین موتور جست‌وجوی کودک در ایران است که در آن خروجی‌های مناسب کودکان ارائه می‌شود.

سلجوقی محور اجرای این طرح را بخش خصوصی دانست و گفت: چون مصرف‌کننده بخش خصوصی تولیدکننده محتوا نیز به نظر می‌رسد باید بخش خصوصی باشد. اگر دولت در اینجا بخواهد نقشی ایفا کند نقش تسریع‌کننده خواهد بود نه این‌که خودش بخواهد محور قرار بگیرد.

وی نگرانی از آسیب دیدن کودکان در فضای مجازی را یک مسئله جهانی دانست و ادامه داد: اتحادیه جهانی مخابرات این نگرانی را در سطح دنیا تشخیص داده است و بررسی‌هایی در این راستا انجام شده تا تجربیات آن در اختیار دیگر کشورها قرار بگیرد و از آسیب‌دیدگی کودکان در این فضا جلوگیری شود.

عضو هیئت عامل سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به‌ضرورت هویت‌یابی در فضای مجازی، اظهار کرد: قاعدتاً باید تمام محتویاتی که در فضای مجازی تولید می‌شود برچسب‌گذاری شده و متناسب با هر سن و شرایط مختلف تقسیم‌بندی شود.

سلجوقی با بیان این‌که نوع اپراتورها به لحاظ زیرساختی تفاوتی با هم ندارند، گفت: محتوای اپراتورها باید متفاوت باشد. محتوای مناسب برای سنین مختلف باید تولید شود که یکی از بحث‌ها در کشور ما همین کمبود محتوای مناسب به زبان فارسی است که این باید در دستور کار قرار بگیرد. همچنین تنوع محتواها نیز باید مدنظر باشد که خود در انواع مختلف صوتی، تصویری، نوشتاری و حتی بازی‌ها وجود دارد.

وی با بیان این‌که به نظر می‌رسد در حوزه تولید محتوای داخلی هنوز نتوانسته‌ایم به‌صورت کامل موفق باشیم، گفت: بخش خصوصی به دلیل عدم‌تشخیص مصرف‌کننده و عدم وجود تقاضا هنوز فعال نشده است و معتقدم اگر تقاضای مناسبی برای محتوای داخلی وجود داشته باشد ما توانایی رقابت در فضای جهانی را داریم.

عضو هیئت عامل سازمان فناوری اطلاعات درباره نسبت تولید محتوای داخلی با اینترنت کودکان نیز اظهار کرد: این چرخه عرضه و تقاضا زمانی می‌تواند کامل شود که برای مالکیت معنوی احترام قائل باشیم. برای این مقوله مصوبه‌ای در دولت و مجلس شورای اسلامی داریم که البته کافی نیست. ما به‌موازات سند اینترنت کودکان برای مالکیت معنوی هم مشغول تدوین لایحه‌ای هستیم.

احقاق حقوق کودکان در راستای حقوق شهروندی

حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم، پیش از این و در اجلاس حقوق شهروندی در این باره  گفته است که اخلاق برای ما مهم است؛ اینترنت کودکان و آینده جوانان و حراست از آن، فرهنگ، ایمان و آینده جوانان برای ما مهم است و تا روزی که حیات داشته باشم و رییس جمهور باشم از حق مردم حراست میکنم و نخواهم گذاشت حقوق مردم تضییع شود.

همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ نیز اعلام کرده بود که یکی از طرح‌هایی که برای کاهش آفات فضای مجازی در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد، طرح اینترنت کودکان است.

او تصریح کرده بود: طرح اینترنت کودکان برای کاهش آفات فضای مجازی و همچنین نرم‌افزار موبایل‌محور دولت همراه از برنامه‌هایی است که در آینده در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد. گروهی از حقوقدانان و صاحب‌نظران مامور شده‌اند اقدامات لازم به این کسب و کارها را فراهم کنند.

مسنجر کیدز ؛ پیام‌رسانی برای کودکان

در سایر نقاط دنیا نیز بحث اینترنت و کودکان  مورد توجه قرار گرفته است به طوری که شبکه اجتماعی فیس بوک، پیام‌رسانی را تحت عنوان “مسنجر کیدز” ارائه کرده تا کودکان تحت نظارت والدین خود بتوانند با دوستان خود در ارتباط باشند.

به گزارش ایسنا، به نقل از وب سایت the verge،  از سال 1998 میلادی که استفاده از اینترنت برای عموم مردم همگانی شد، کاربران بسیاری از اطلاعات نادرستی که در فضای باز اینترنت ممکن است در دسترس کودکان قرار بگیرد، ابراز نگرانی کردند. بنابراین کنگره آمریکا لایحه و قانونی را تصویب کرد که کودکان زیر 13 سال و بدون نظارت و اجازه والدین خود، مجاز به استفاده از اینترنت نباشند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۶ طی حکمی، خسرو سلجوقی را به عنوان “مجری سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان” منصوب  کرد.

در بخشی از این حکم آمده بود که “در راستای اقدامات اجرایی سند تبیین الزامات حاکم بر شبکه ملی اطلاعات، مطابق با مواد (۳۲و۳۳) منشور حقوق شهروندی و با هدف پشتیبانی و گسترش فضای مجازی سالم، ایمن و مفید برای کودکان و نوجوانان و نظر به تخصص و تجارب ارزنده جناب عالی به موجب این حکم به عنوان «مجری سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» (تدوین شده از سوی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات) منصوب میشوید”.