درمان کودکان مبتلا به سرطان خون در محک

متخصص رادیوتراپی بیمارستان خیریه محک گفت: پرتودرمانی کل بدن(TBI) مؤثرترین روش برای درمان کودکان مبتلا به سرطان خون با ریسک بالا، سال گذشته به عنوان روش جدیدی برای درمان سرطان، در بیمارستان محک راه‌اندازی شد.

به گزارش کودک پرس ،میترا قالیبافان در این‌باره افزود: این روش رادیوتراپی، رادیوتراپی توتال بادی یا رادیوتراپی کل بدن از فرق سر تا نوک پا (TBI=Total Body Irradiation) نام دارد که بدن را از سلول‌های مخرب پاک می‌کند و واکنش‌های ایمنی را به منظور عدم دفع پیوند سلول‌های بنیادی کاهش می‌دهد.

وی تصریح کرد: همچنین رادیوتراپی توتال بادی میزان بهبودی در کودکان مبتلا به لوسمی (سرطان خون) با ریسک بالا را افزایش می‎‌دهد. در حال حاضر محک توانسته این تکنیک پیشرفته را برای نخستین بار در ایران و به منظور یکسان‌سازی درمان، مطابق با سایر کشورها به جامعه پزشکی ایران معرفی و از آن برای درمان کودکان مبتلا به سرطان استفاده کند.
قالیبافان با توضیح درباره این روش نوین درمان سرطان در محک ادامه داد: پرتودرمانی کل بدن (TBI)، به عنوان بخشی از مرحله آماده‌سازی برای پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (یا مغز استخوان) شناخته می‌شود. در این روش سیستم ایمنی فرد نیازمند به پیوند برای پذیرش سلول‌های بنیادی جدید، تضعیف، سرکوب و از بین برده می‌شود.
وی افزود: همچنین، این روش در دوزهای بالا می‌تواند سلول‌های سرطانی باقیمانده در بیمار را ریشه‌کن کرده و باعث افزایش احتمال موفقیت در پیوند شود.
این متخصص رادیوتراپی با بیان آنکه پرتودرمانی کل بدن (TBI)، مکمل شیمی‌درمانی برای انجام پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز یا مغز استخوان است، تصریح کرد: در کودکان مبتلا به لوسمی و نیازمند به پیوند که با TBI درمان می‌شوند، شیمی درمانی هم صورت می‌گیرد. در این زمان سیستم ایمنی بدن کودک به منظور کاهش خطر عدم موفقیت در پیوند پس از شیمی درمانی و TBI بسیار ضعیف شده و در بخش پیوند بستری می‌شود. بنابراین لازم است نکات بهداشتی چون استفاده از ماسک، گان، روکفشی توسط کودک و همراهانش رعایت شود. با این کودک و همراه وی باید مطابق با پروتکل‌های سختگیرانه بخش‌های پیوند سلول‌های بنیادی رفتار شود.
وی افزود: شیمی درمانی همراه با رادیوتراپی توتال بادی برای درمان کودکان مبتلا به لوسمی با ریسک بالا مؤثرتر است.
قالیبافیان با بررسی عوارض این روش و مزیت آن نسبت به روش‌های درمانی دیگر، اظهار داشت: این روش درمانی عوارضی مانند آب مروارید، بروز تومورهای ثانویه و نازایی به دنبال دارد. این عوارض فقط برای این نوع از درمان نیست بلکه جزئی از عوارض جانبی محتمل در درمان سرطان است که TBI می‌تواند آنها را تشدید کند. از سوی دیگر در این روش، با قرار دادن بلاک‌های سربی در مسیر اشعه، ریه‌ها تا حدی محافظت می‌شوند تا خطر آسیب ناشی از تابش به آنها کاهش یابد. همچنین می‌توان میزان اشعه وارد شده به بدن و میزان اشعه خارج شده از بدن را اندازه‌گیری کرد تا میزان جذب اشعه مشخص شود.
مسئول فنی بخش رادیوتراپی محک اضافه کرد: در این روش اشعه بدون هیچ مشکلی از بدن عبور می‌کند. علاوه بر این طبق آمار جهانی، شیمی درمانی همراه با TBI برای پیوند کودکان مبتلا به لوسمی با ریسک بالا، از شیمی درمانی تنها مؤثرتر بوده است. این اقدام با همه دستگاه‌های شتاب‌دهنده امکان‌پذیر است.
قالیبافان با بیان اینکه پرتودرمانی کل بدن به یک هفته زمان نیاز دارد، افزود: در بخش پرتودرمانی بیمارستان محک این روش به طور میانگین یک هفته زمان نیاز دارد و هر جلسه حدود چهار ساعت وقت می‌گیرد. گاهی می‌توان متناسب با شرایط جسمی و امکانات موجود دو نوبت رادیوتراپی رادیوتراپی توتال بادی در روز انجام داد.
متخصص رادیوتراپی و مسئول فنی بخش رادیوتراپی بیمارستان محک گفت: پروسه رادیوتراپی توتال بادی یک عملیات گروهی است که برای انجام آن از ابتدای شروع کار به حضور همزمان پزشک متخصص رادیوتراپی، یک نفر فیزیسیست پرتودرمانی (متخصص فیزیک رادیوتراپی)، دو نفر کارشناس رادیوتراپی و یک نفر کارشناس تصویربرداری (برای عکسبرداری همزمان با دستگاه پرتابل در حین درمان) نیاز است.
وی افزود: قبل از انجام TBI، آماده‌سازی پیش از حضور بیمار، که با توجه به ابعاد بدن کودک، شامل اندازه‌گیری‌ها و محاسبات مقدماتی، ساخت محافظ ریوی و محاسبه مقدار اشعه می‌شود، مورد نیاز است. در مرحله مقدماتی، برای کودک پرونده درست شده، سی‌تی‌اسکن گرفته می‌شود و سپس محاسبات بالا توسط بخش فیزیک پرتودرمانی انجام می‌شود.
قالیبافیان با اشاره به حفظ سلامت روان کودک و خانواده در همه مراحل درمان سرطان تصریح کرد: از آنجایی که این اقدام درمانی برای خانواده‌ها و کودکان مبتلا به سرطان ناآشنا و سخت است و همچنین خطرات خاص خود را به دنبال دارد، بهتر آن است روانشناسان و مددکاران اجتماعی در کنار کادر درمان، کودک و خانواده‌اش را همراهی کنند. رادیوتراپی توتال بادی روشی است که از سال‌ها پیش برای پیوند کودکان لوسمی با ریسک بالا در جهان انجام شده و باید گفت این اقدام در ایران می‌تواند باعث افزایش آمار بهبودی کودکان مبتلا به لوسمی با ریسک بالا شود.
متخصص رادیوتراپی و مسئول فنی بخش رادیوتراپی بیمارستان محک ادامه داد: محک از ابتدای فعالیت خود همواره این دغدغه را داشته که کودکان مبتلا به سرطان ایرانی از شایسته‌ترین و بروزترین خدمات درمانی و حمایتی مطابق با استانداردهای جهانی بهره‌مند باشد. این دغدغه جز با همراهی با مردمان نیکوکار این سرزمین که در نزدیک به ۳۰ سال فعالیت محک حامی بیش از ۳۵ هزار کودک مبتلا به سرطان بوده‌اند محقق نمی‌شد.