به گزارش کودک پرس ، تجربه شیرین مادر شدن یکی از موهبت‌های الهی است که به بانوان بخشیده شده که در این مسیر رسالت بزرگ تغذیه فرزند با شیر مادر را بر دوش دارند.
وقتی فرزندی پس از گذشت ۹ ماه که مادرش زحمت نگهداری او را به دوش کشیده است چشم به جهان باز می‌کند اولین غذایی که می‌چشد از شیره وجود مادر است.
اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر تا جایی است که در دین مبین اسلام سفارش شده و آیات بسیاری در قرآن کریم و روایات از ائمه معصومین (علیهم‌السلام) در این خصوص نقل شده است.
در تقویم هم دهم مردادماه به عنوان روز جهانی شیر مادر نامگذاری شده و بنا به اهمیتی دارد تا یک هفته به این موضوع اختصاص یافته تا هر چه بیشتر برای فرهنگ سازی و ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر تلاش شود.
خبرنگار سلامت شاخص، برای بررسی وضعیت استان قزوین در خصوص تغذیه نوزادان با شیر مادر و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چرایی اهمیت شیر مادر برای داشتن نسلی سالم، اقدام به تهیه یک گزارش اجمالی کرده است که در مطلب زیر مطالعه می‌کنیم؛
*شیر مادر ۱۳تا۲۰ درصد از مرگ و میر کودکان را کاهش می‌دهد
فاطمه بابایی کارشناس مسئول سلامت نوزادان و کودکان مرکز بهداشت استان قزوین با بیان اینکه دهم تا شانزدهم مردادماه هفته جهانی شیر مادر نامگذاری شده است اظهار کرد: “تغذیه با شیر مادر زیربنای زندگی سالم” شعار هفته شیر مادر برای امسال است.
وی افزود: شیر مادر به عنوان یک مائده الهی بهترین و طبیعی‌ترین الگوی تغذیه‌ای برای نوزادان است که از سوء تغذیه کودکان پیشگیری کرده و امنیت غذایی را برای آن‌ها تامین می‌کند.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان گفت: گزارش‌های جهانی نشان داده که اگر نوزادی در ساعت اول تولد بلافاصله در تماس پوست با پوست مادر قرار گیرد و اولین تغذیه او با شیر مادر اتفاق بیفتد این امر در سلامتی مادر و کودک بسیار موثر است.
بابایی افزود: تغذیه نوزاد با شیر مادر باعث می‌شود تا علائم حیاتی مادر زودتر برگردد، آرامش را برای مادر و فرزند تامین می‌کند و همچنین از استرس و افسردگی بعد از زایمان پیشگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه شیر مادر از بیماری‌های عفونی در کودکان جلوگیری می‌کند خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نوزاد از محیط امن رحم مادر خارج شده با قرار گیری روی پوست مادر احساس آرامش می‌کند و موجب تقویت و تنظیم سیستم ایمنی کودک می‌شود.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان گفت: یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت در سطح کشور و استان اجرای مطلوب و اصولی ساعت اولیه تولد است چراکه اگر این ساعت درست اجرا شود، مادران در شیردهی موفق‌تر خواهند بود.
بابایی تشریح کرد: اگر تمام نوزادان بلافاصله بعد از تولد در تماس پوست با پوست مادر خود قرار گیرند و در همان ساعت اول با شیر مادر تغذیه شوند و تا ۶ماه فقط منحصرا با شیر مادر تغذیه شوند و این امر تا ۲ سال تداوم پیدا کند، سالانه ۱۳ تا ۲۰ درصد از مرگ و میر کودکان کاهش می‌یابد.
*۷۰ درصد از رشد مغزی یک انسان تا دو سالگی و طی تغذیه شیر مادر شکل می‌گیرد
وی عنوان کرد: حتی اگر نوزادان چند ماه اول تولد خود با شیر مادر تغذیه شوند نیز ۳۴ درصد خطر ابتلا به دیابت در بزرگسالی را کاهش می‌دهد.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان بیان کرد: با توجه به اینکه امروزه چاقی یکی از دلایل بیماری‌های مزمن قلبی عروقی و سکتهها است اگر نوزاد حداقل تا یک سال با شیر مادر تغذیه شود موجب کاهش ۷۲ درصدی خطر ابتلا به چاقی در دوران کودکی و بزرگسالی می‌شود.
بابایی ادامه داد: مادرانی که در نوزادی با شیر مادر تغذیه شده‌اند و تا دوسال هم به نوزادان خود شیر داده‌اند شانس ابتلا به بیماری‌های سرطانی از جمله سرطان پستان، مثانه و رحم در آن‌ها به حداقل می‌رسد.
وی با بیان اینکه شیر مادر ابتلا به بیماری‌های آسم و عفونی در کودکان را کاهش می‌دهد گفت: یکی از الویت‌های وزارتخانه توجه به هزار روز طلایی زندگی هر انسان یعنی از شروع بارداری تا پایان ۲ سالگی است که یک دوره کلیدی از نظر تربیتی، عاطفی و اجتماعی محسوب می‌شود.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان عنوان کرد: سوء تغذیه (لاغری و چاقی) در هزار روز طلایی سبب ابتلا به بیماری‌ها و افزایش در احتمال مرگ و میر نوزاد و تاخیر در تکامل ذهنی و حرکتی می‌شود که تغذیه با شیر مادر از این موارد پیشگیری می‌کند.
بابایی تصریح کرد: تحقیقات ثابت کرده است که تغذیه با شیر مادر به دلیل پروتئین‌های کمیابی که دارد موجب رشد مغزی نوزاد و افزایش ضریب هوشی می‌شود.
این کارشناس نوزاد و کودک گفت: ۶۰ درصد رشد مغزی یک انسان کامل تا یک سالگی است، ۷۰ درصد تا دو سالگی، ۸۰ درصد تا ۳ سالگی است و ۹۸تا ۱۰۰ درصد تا پایان ۸ سالگی اتفاق میفتد.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه نزدیک به ۷۰ درصد از رشد مغزی یک انسان تا دو سالگی شکل می‌گیرد لذا اهمیت تغذیه با شیر مادر بیشتر می‌شود.
*کودکانی که شیر خشک مصرف می‌کنند آسیب پذیرتر هستند/ شیر مادر سدی در برابر سرطان‌ها
بابایی با بیان اینکه کودکانی که شیر خشک مصرف می‌کنند زمینه ابتلا به بیماری‌ها در آن‌ها زیاد بوده و آسیب پذیرتر هستند گفت: متاسفانه برخی از مادران پس از یک سالگی نوزاد نسبت به تغذیه او با شیر مادر بی‌توجه می شوند که کار اشتباهی است.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان اضافه کرد: شیر مادر علاوه بر نقش تغذیه‌ای که دارد در تکامل، رشد مغزی و تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد موثر است.
وی با اشاره به اینکه دوشیدن و ذخیره شیر مادر از خاصیت آن نمی‌کاهد ادامه داد: روزانه یک سوم از انرژی کودک بعد از یک سالگی توسط شیر مادر تامین می‌شود.
بابایی یادآور شد: تحقیقات نشان داده است که شیر مادر شامل سلول‌های بنیادی و زنده است و بسیاری از سرطان‌هایی که به صورت ارثی به نوزاد منتقل می‌شود را سرکوب کرده و اجازه بروز در دوره بزرگسالی نمی‌دهد.
این کارشناس تصریح کرد: شیر خشک را فقط به نوزادانی توصیه می‌کنیم که به دلیل فوت مادر، بیماری مادر و یا مصرف دارو توسط مادر از شیر مادر محروم هستند.
وی عنوان کرد: یکی از اهداف ما آموزش مزایا و اهمیت شیر مادر به مادران باردار در مراکز بهداشتی و درمانی توسط مراقبین سلامت و پرسنل سلامت و مامایی است تا مادر آگاهی لازم را برای انتخاب یک روش درست برای تغذیه نوزاد خود داشته باشد.
بابایی افزود: نظارت بر عملکرد بیمارستان ها در اجرای مطلوب اصول ساعت اول تولد و حمایت مادر در مدت زمانی که در بیمارستان بستری است نیز از دیگر اهداف ما است.
*۱۱بیمارستان دوست‌دار کودک در سطح استان قزوین وجود دارد
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان گفت: سیاست‌های ما بر اساس ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر و فرهنگ سازی این امر است.
وی خاطرنشان کرد: بیمارستان‌هایی که دارای بخش زنان و زایمان و کودکان هستند موظفند سیاست ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر را اجرا کنند و نظارت بر عملکرد بیمارستان‌ها در خصوص اجرای درست این سیاست بر عهده ما است.
بابایی توصیح داد: ۱۱بیمارستان در سطح استان وجود دارد که دارای بخش زنان و زایمان و کودکان هستند و لوح بیمارستان دوست‌دار کودک را دریافت کرده‌اند.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان تشریح کرد: با توجه به نقش و اهمیت پدر به عنوان سرپرست خانواده و حامی مادر، یکی از برنامه‌های اختصاصی استان قزوین آموزش کلیه پدران در خصوص اهمیت شیر مادر در تغذیه نوزادان است که این طرح از سال ۹۲ آغاز شد.
وی افزود: این آموزش‌ها قبل از ترخیص مادر و نوزاد از بیمارستان به پدران ارائه می‌گردد به طوری که گواهی ولادت به پدر داده نمی‌شود مگر اینکه تحت این مشاوره‌ها قرار گیرد.
بابایی توضیح داد: بسیاری از نوزادانی که خودسرانه با شیرخشک تغذیه می‌شوند به خاطر تفکر غلط پدران است که تصور می‌کنند فرزند آن‌ها با شیر مادر سیر نمی‌شود لذا آموزش پدران در این زمینه را لازم دانستیم.
*پدران قزوینی برای آگاهی از اهمیت شیر مادر آموزش می‌بینند
این کارشناس یادآور شد: پدرانی که در استان قزوین تحت آموزش اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر قرار گرفتند از ۱۰ درصد در سال ۹۲ به ۶۵ درصد در سال ۹۶ رسیده است.
وی افزود: این طرح که به طور اختصاصی در استان قزوین اجرایی شد جزو برنامه‌های موفق در دانشگاه علوم پزشکی قزوین است که در سطح کشور استقبال و مورد تشویق قرار گرفت.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان خاطرنشان کرد: بعد از ترخیص مادر و نوزاد از بیمارستان بر مراقبت ۳تا ۵ روزگی نوزاد تاکید داریم و ارزیابی نحوه شیردهی مادر و آموزش و مشاوره‌ها به مادران تا پایان ۲ سالگی درمراکز درمانی انجام می‌شود.
بابایی اضافه کرد: اگر بنا به دلایلی مادری نتواند نوزاد خود را شیر دهد شیرخشک یارانه‌ای در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم و در استان قزوین ۳ درصد از نوزادان به دلیل محروم بودن از شیر مادر از شیرخشک یارانه‌ای مصرف می‌کنند.
وی عنوان کرد: چند قلویی دلیل برای مصرف شیرخشک نیست اما اگر این نوزادان اختلال رشد داشته باشند شیرخشک را به صورت کمکی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم.
این کارشناس گفت: یکی دیگر از برنامه‌های ما استفاده از ظرفیت داوطلبان سلامت که از مادران علاقه مند به این حوزه هستند، است که این داوطلبات به عنوان حامیان شیرمارد تحت آموزش قرار می‌گیرند و در محلات خود به مادران باردار و شیرده آموزش و مشاوره می‌دهند.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان ابراز کرد: یکی دیگر از برنامه‌های ما احداث اتاق مادر و کودک در امکان عمومی است که امیدواریم با همکاری مسئولان در سال جاری اجرایی شود.
*۱۶ درصد از نوزادان در استان قزوین خودسرانه با شیرخشک تغذیه می‌شوند
وی با بیان اینکه برخی از خانواده‌ها به صورت خودسرانه اقدام به خرید شیرخشک می‌کنند افزود: طی سال ۹۵ و ۹۶ یک ارزیابی انجام دادیم تا ببینیم به جز ۳ درصد از کودکانی که در استان شیرخشک یارانه‌ای دریافت می‌کنند چه تعداد دیگربه طور خودسرانه اقدام به تغذیه نوزادانشان با شیرخشک می‌کنند.
بابایی ادامه داد: برای این ارزیابی در مراکز بهداشت از مادران سوال کردیم که آیا به نوزاد خود شیر خشک می‌دهند یا خیر. که طبق آمارگیری‌ها این میزان در سال ۹۵ حدود ۱۴ درصد و سال گذشته ۱۶ درصد بوده است.
این کارشناس بیان کرد: متاسفانه خانواده‌هایی که خودسرانه نوزادانشان را با شیرخشک تغذیه می‌کنند بیشتر به توصیه پزشکان متخصص اطفال است.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان ادامه داد: متخصصان اطفال متاسفانه بدون اینکه شرایط مادر، میزان شیر و نحوه شیردهی مادر را ارزیابی کنند فقط بنا به گفته‌ها و تفکر غلط والدین در خصوص اینکه نوزادشان گریه‌های زیادی دارد و یا اینکه شاید با شیر مادر سیر نمی‌شود بلافاصله شیر خشک را تجویز می‌کنند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر ۱۶ درصد از نوزادان زیر یک سال در استان قزوین خودسرانه شیرخشک مصرف می‌کنند که ۶۰ درصد از آن به توصیه پزشکان متخصص اطفال است.
بابایی خاطرنشان کرد: پزشکان ما پیش از این در دانشگاه‌ها آموزش خاصی در مورد اهمیت شیرمادر نداشتند اما در سال‌های اخیر این امر انجام می‌شود.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه مصرف شیر مادر توسط کودک موجب کاهش ذخایر بدن او می‌شود لذا تاکید می‌کنیم که مادران حتما برای جلوگیری از ضعف بدنی و حفظ سلامتی خود نیز تغذیه خوبی داشته باشند.
این کارشناس گفت: تحقیقات نشان داده که مادرانی که از شیرخود نوزادانشان را تغذیه می‌کنند تناسب اندام بهتری نسبت به مادرانی که با شیرخشک نوزادانشان را تغذیه می‌کنند، دارند.
بابایی در پایان افزود: “نسل سالم با شیر مادر” شعار همیشگی ما در جهت ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر است.
*شیر مادر در شکل‌گیری شخصیت کودک موثر است
زهرا صلواتی مشاور امور خانواده و مدرس حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار شاخص، در خصوص اهمیت شیر مادر در دین اسلام اظهار کرد: زنانی که نوزادی را به دنیا نیاورده‌اند اما به واسطه شیر دادن به نوزاد مادر رضاعی آن نوزاد می‌شوند و این مسئله نشان می‌دهد که شیر مادر از ارزش بالایی برخوردار است که حتی محرمیت ایجاد می‌کند.
وی با بیان اینکه تغذیه نوزاد با شیر مادر در دین اسلام بسیار سفارش شده است افزود: تغذیه نوزاد با شیر مادر در اولین ساعت تولد میان مادر و فرزند انس و الفت ایجاد می‌کند.
صلواتی خاطرنشان کرد: امروزه علم به این نتیجه رسیده است که شیر مادر هم از نظر تغذیه و هم از نظر مهر و عطوفت مادرانه موجب آرامش فرزند می‌شود.
مشاور امور خانواده خاطرنشان کرد: تغذیه نو.زاد با شیر مادر اثرات خود را در بزرگسالی هم نمایان می‌کند و در زندگی این فرزند به عنوان یک مادر و یا پدر در آینده اثر گذار خواهد بود.
*تغذیه نوزاد با شیر مادر بر تربیت اخلاقی و رفتاری کودکان اثر گذار است
وی تصریح کرد: در دین اسلام سفارش شده که مادران با وضو به فرزندان شیر دهند چراکه وضو به انسان آرامش می‌دهد و او را به خداوند نزدیک‌تر می‌کند.
این مدرس حوزه گفت: اگر مادران این سفارشها را رعایت کنند در آینده فرزندانی آرام و سالمی خواهند داشت چه بسا بخشی از بی قراری‌ها و بی‌بند و باری نوجوانان و جوانان در بزرگسالی مربوط به نحوه تغذیه آن‌ها در دوران نوزادی است.
مشاور امور خانواده بیان کرد: ممانعت مادران از دادن شیر خود به فرزندان اثرات منفی در آینده به دنبال دارد چراکه نوزاد نیاز دارد تا ۲ سال در آغوش مادر و در سایه مهر و عطوفت مادرانه تغذیه شود.
وی در پایان تاکید کرد: تغذیه نوزاد با شیر مادر بر تربیت اخلاقی و رفتاری کودکان اثر گذار است و برای شکل گیری شخصیت فرزندان اهمیت بسزایی دارد.
منبع: دانا
ارسال دیدگاه