به گزارش کودک پرس ، انسان‌ها در هر سني كه باشند گاهي هيجانات را تجربه مي‌كنند، به اين معنا كه همه ما گاهي غمگين يا افسرده مي‌شويم، از شنيدن يك خبر ناراحت‌كننده يا رو به رو شدن با يك اتفاق ناخوشايند مضطرب مي‌شويم، گاهي با ترس دست و پنجه نرم مي‌كنيم و خلاصه با انواع هيجانات به گونه‌اي آشنايي داريم. برخي اتفاقاتي كه در زندگي يك فرد رخ مي‌دهد گاه مي‌تواند باعث به وجود آمدن مشكلاتي در روح و روان او شود و او را مبتلا به بيماري‌ها و مشكلاتي مانند افسردگي كند. افسردگي يكي از رايج‌ترين مشكلاتي است كه اتفاقات مختلف از جمله خبرهاي ناگوار و اتفاقات ناراحت‌كننده و سرخوردگي‌هاي مختلف در زندگي مي‌تواند موجب آن باشد و البته اين مشكل نيز مانند همه بيماري‌ها و مشكلات درمان دارد كه با مراجعه به مشاور مي‌توان اين مشكلات را برطرف كرد. اما افسردگي كودك از آن دست مشكلاتي است كه عدم توجه به آن تبعاتي جبران ناپذير دارد.
افسردگي كودك و غفلت ما
به طور حتم بروز افسردگي در كودكان مي‌تواند بسيار خطرناك باشد. وقتي فردي در سنين كودكي به افسردگي دچار شود در بزرگسالي با مشكلات متعددي روبه‌رو خواهد شد، بنابراين درمان افسردگي در سنين كودكي مي‌تواند از بروز مشكلات مختلف و حتي خطرناك در بزرگسالي جلوگيري كند.
وقتي يك كودك افسرده مي‌شود نشانه‌هايي دارد كه والدين بايد با شناخت اين نشانه‌ها و صحبت كردن با كودك با مراجعه به مشاور به درمان اين مشكل در كودك كمك كنند.
بسياري از والدين گاه حتي از وجود اين بيماري و ناراحتي در كودك خود بي‌اطلاع هستند، از اين رو توجهي به اين موضوع ندارند و برخي از والدين نيز با رفتارهاي نامناسب خود باعث بروز يا تشديد افسردگي در كودك خود مي‌شوند. رفتارهايي كه بايد به طور حتم با تغيير در سبك زندگي يا مراجعه به مشاور و روانشناس آن را اصلاح كرد.
انسان‌ها در همه حال نيازمند اصلاح هستند و نياز به اين دارند كه براي رفع مشكلاتشان سبك زندگي خود را تغيير داده و متناسب با استانداردهاي زندگي، رفتار خود را تعديل كنند. با اين حال گاه شاهد اين هستيم كه والدين تلاشي براي تغيير سبك زندگي خود نمي‌كنند و گاه رفتارهايي از آنها سر مي‌زند كه باعث بروز مشكلات مختلف مانند افسردگي در بين كودكان مي‌شود.
والدين هم مي‌توانند از بروز افسردگي در كودكان جلوگيري كنند و هم مي‌توانند باعث تشديد اين نگراني در كودكان خود شوند كه هر دوي اين مسائل به رفتارهاي والدين و سبك زندگي آنها و روش والدين در تربيت كودك ربط دارد.
علائم افسردگي در كودك
روانشناسان بر اين اعتقاد هستند كه عدم درمان افسردگي در كودكان مي‌تواند براي آنها در بزرگسالي مشكلات مختلفي را ايجاد كند، از اين رو حتما بايد با تغيير در سبك زندگي و رفتار والدين و برخي از اقدامات از بروز اين مشكل در بين كودكان جلوگيري كرد.
به اعتقاد روانشناسان افسردگي در كودك و بزرگسال معناي مشابهي ندارد و نشانه‌هاي هر كدام متفاوت است. به طور كلي، افسردگي عبارت است از احساس درماندگي و به بن بست رسيدن. گاهي اين اختلال علائم جسماني دارد و گاهي علائم رواني. در بسياري از موارد نيز علائم جسماني و رواني همزمان ديده مي‌شود.
پژوهش‌ها نشان داده است كه افسردگي مي‌تواند از آغاز زندگي يعني دوران نوزادي هم پديد آيد. براي مثال زماني كه نوزاد به مرحله‌اي از رشد مي‌رسد كه مادر خود را مي‌شناسد (شش تا هشت ماهگي) جدا شدن از مادر موجب بروز حالات افسردگي در طفل مي‌شود.
شناخت افسردگي در بين كودكان و آشنايي با نشانه‌ها و علائم اين مشكل مي‌تواند به درمان افسردگي در كودكان كمك كند. درماني كه اگر در همان سن كودكي آغاز نشود مي‌تواند در بزرگسالي براي كودك مشكلاتي را ايجاد كند و درمانش بسيار سخت خواهد بود.
كودك افسرده فاقد انرژي لازم است و احساس خستگي مي‌كند. از لحاظ ظاهر نيز رنگي پريده دارد. تمركز حواس او پايين مي‌آيد، چنانكه قادر به توجه كردن و تمركز داشتن نيست و خود را فردي بي‌ارزش و بي‌كفايت احساس مي‌كند. حتي افكار مربوط به مرگ هم در او بروز مي‌كند.
كودكان افسرده به لحاظ پايين بودن سطح توجه و تمركز، اغلب قادر به درس خواندن نيستند. يادگيري آنها كُند مي‌شود و علاقه‌اي به درس و مدرسه نشان نمي‌دهند. افت تحصيلي براي آنها پيش مي‌آيد و حتي برخي از آنان، پس از چند روز تعطيلي و به مدرسه رفتن، ابراز بي‌علاقگي مي‌كنند. به تدريج اين فقدان تمايل، به ترس از مدرسه تبديل مي‌شود. در اين شرايط والدين معمولاً علت را در مدرسه جست‌وجو مي‌كنند؛ در حالي كه اغلب، علت اين نوع ترس افسردگي كودك است و از آنجا كه كودكان افسرده بسيار به مادر وابسته مي‌شوند نگران از دست دادن مادر يا بيمار شدن او هستند و به اين ترتيب از مدرسه دوري مي‌كنند.
سردرد، دل‌درد، سرگيجه و حالت تهوع از ديگر نشانه‌هاي جسماني افسردگي است. از علائم رفتاري نيز كودكان افسرده معمولاً دروغ مي‌گويند، گاهي دزدي مي‌كنند و بعضاً تمايل به كار خلاف دارند.
دلايل افسردگي كودكان
افسردگي يك بيماري است كه علت‌هاي آن مي‌تواند ژنتيكي، روانشناختي، زيستي يا محيطي باشد؛ هر يك از عوامل ذكر شده مي‌تواند هم براي كودكان و هم براي بزرگسالان به بروز افسردگي بينجامد. در صورتي كه علت، ژنتيكي باشد بايد به اختلاف سطح هورمون‌ها و مواد بيوشيميايي بدن توجه كرد و در عوامل روانشناختي به رابطه والدين و كودك و همينطور به حالات روحي و رواني پدر و مادر دقت نمود.
براي بررسي هرچه بهتر اين موضوع به سراغ يكي از مشاوران كودك مي‌روم و موضوع را با او در ميان مي‌گذارم. پروانه شريفي كه مشاور يكي از مدارس ابتدايي است درباره شيوع افسردگي در بين كودكان و دانش‌آموزان احساس نگراني مي‌كند و خواستار توجه هر چه بيشتر والدين به اين موضوع است.
او در اين باره با هشدار نسبت به شيوع افسردگي در كودكان نيز مي‌گويد: سبك زندگي و رفتار والدين در اين زمينه بسيار تأثيرگذار است. يكي از دلايل اين افسردگي مي‌تواند توجه بيش از حد پدر و مادرها به فرزندانشان باشد كه هر چيزي را كه فرزندانشان مي‌خواهند فوري آماده مي‌كنند و آنها را پر توقع و زياده‌خواه بار مي‌آورند.
او مي‌افزايد: برخي از والدين فكر مي‌كنند توجه و محبت به كودك يعني برآورده كردن نيازهاي مادي كودك در اسرع وقت و خريد هرچه كه او نياز دارد. در حالي كه تربيت كودك براي آماده شدن با سختي‌هاي زندگي و عادت دادن او به اينكه براي به دست آوردن هرچيزي بايد زحمت بكشد، مسئله‌اي است كه بايد مورد توجه والدين قرار گيرد.
اين مشاور در ادامه مي‌گويد: خانه‌هاي كوچك و بازي‌هاي رایانه‌‌ای و عادت كردن نوجوانان و كودكان به اين بازي‌ها نيز يكي از دلايلي است كه به افسردگي در بين كودكان و نوجوانان دامن مي‌زند كه اين نيز ناشي از سبك غلط زندگي بزرگ‌ترهاست. در فضاي كوچك خانه‌هاي آپارتماني امروزي فرصتي براي بازي و تخليه انرژي در كودكان وجود ندارد و از اين رو كودك خود را با بازي‌هاي رايانه‌اي سرگرم مي‌كنند. بازي‌هايي كه براي ذهن كودك مخرب است و تأثيرات منفي در او مي‌گذارد. در حالي كه والدين مي‌توانند از فضاهاي بيرون براي بازي و سرگرمي فرزندان خود استفاده كنند.
به گفته او، گوشي تلفن همراه و تبلت شايد در نگاه اول سرگرم‌كننده براي كودك باشد اما واقعيت اين است كه بسيار مخرب است و داشتن تلفن همراه و تبلت به هيچ وجه مناسب سن كودكان نيست و نبايد براي كودكان اين وسايل را خريداري كرد. بلكه با برنامه‌ريزي مي‌توان هفته‌اي چند جلسه كودك را به شهربازي، پارك و اماكن مفرح برد كه بتواند انرژي خود را تخليه كند و مناسب با سن خود بازي كند.
غم‌هايي كه بر كودك آوار مي‌كنيم
شريفي به ديگر عوامل بروز افسردگي در سنين كودكي اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: بحث و جدل والدين در حضور كودكان مي‌تواند در بروز يك افسردگي عميق در كودكان تأثيرگذار باشد. وقتي پدر و مادر در حضور كودك يا كودكان خود با يكديگر بحث مي‌كنند اين موضوعات ناخواسته در ذهن كودك تأثير مي‌گذارد و چون درك درستي از اين نزاع زن و شوهري ندارد باعث مي‌شود تا به افسردگي دچار شود.
او مي‌گويد: والدين در رفتن به مراسم عزا نيز بايد دقت كاملي داشته باشند و حتي‌الامكان از بردن كودكان به مراسم عزا خودداري كنند چراكه فضاي مراسم عزا، فضايي غمگين و ناراحت‌كننده است و كودك درك درستي از اين غم و اندوه ندارد. در اين مراسم گاه ديده مي‌شود كه فرد مصيبت‌زده به شكل جانسوزي شيون مي‌كند كه اين مسئله براي كودك قابل هضم نيست.
شريفي به ديگر عوامل تأثيرگذار در بروز افسردگي در بين كودكان و دانش‌آموزان اشاره مي‌كند و مي‌گويد: جدا شدن از خانواده و منابع حمايت‌كننده عاطفي، تعويض مدرسه و از دست دادن دوستان، تبعيض بين فرزندان و مقايسه كردن آنها با يكديگر، به رخ كشيدن نكات منفي كودك و ابراز نكردن صفات مثبت او، شكايت والدين از ناراحتي‌هاي جسماني كه كودكان را نگران از دست دادن آنها مي‌كند، مطرح كردن مسائل و مشكلات اقتصادي در حضور فرزندان، عنوان كردن حوادث و اتفاقات ناگوار اجتماعي و از دست دادن عزيزان از ديگر عوامل تأثيرگذار در شيوع افسردگي در بين كودكان است.
او درباره عامل از دست دادن عزيزان در شيوع افسردگي در بين كودكان توضيح مي‌دهد: از آنجا كه مرگ در اختيار بشر نيست، منظور از توجه در اين زمينه آن است كه خود و فرزندانمان در اين شرايط برخورد مناسبي داشته باشيم.
مشاور را فراموش نكنيد
اين مشاور در ادامه مي‌افزايد: توصيه مي‌شود والدين از بردن كودكان به نزد روانكاو يا روانشناس ابايي نداشته باشند. روانكاو و روانشناس دوست و خيرخواه انسان است و البته مانند هر پزشك ديگري محرم راز. اگر والدين در كودك خود نشانه‌هاي افسردگي را مشاهده كردند حتماً بايد كودك را نزد مشاور يا روانشناس ببرند تا اگر مشكلي در كودك هست در همين سنين كودكي درمان شود، چراكه درمان بيماري‌هاي روحي و رواني در بزرگسالي مشكل است و حتي ممكن است با مخالفت‌هايي از سوي فرد مواجه شود.
اين مشاور در ادامه به ترس والدين از تجويز دارو براي كودكان در اين سن براي افسردگي اشاره مي‌كند و مي‌گويد: بسياري از والدين از اين مي‌ترسند كه در مراجعه به مشاور و روانشناس، براي كودك دارو تجويز شود، در حالي كه اين تصور اشتباهي است، چراكه هيچ مشاوري براي درمان افسردگي در كودكان دارو تجويز نمي‌كند بلكه در مشاوره با والدين و كودك سعي در راهنمايي و حل اين مشكل دارد.
اين مشاور در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به تأثيرات منفي و خطرناك درمان نشدن افسردگي در كودكان اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: اگر افسردگي در كودكان درمان نشود مي‌تواند در بزرگسالي تأثيراتي بسيار منفي بر جاي بگذارد. شايد باور كردنش سخت باشد، اما انزوا، گوشه‌گيري، دوري از افراد، عدم حضور در فعاليت‌هاي اجتماعي و خانوادگي، عدم برقراري ارتباط مؤثر با افراد و حتي خودكشي مي‌تواند تأثيرات منفي عدم درمان نشدن افسردگي در كودكان باشد.
اين مشاور در پايان صحبت‌هاي خود به والدين توصيه مي‌كند به جاي ترس از بروز افسردگي در كودك براي حل راحت‌تر اين موضوع اجازه دهند كودك افسرده صحبت و احساس خود را بيان كند. در واقع بايد به احساس كودك احترام بگذاريم و سعي كنيم با تغيير رفتار خودمان تفسير كودك از وقايع پيرامونش را عوض كنيم. گاهي نيز لازم است محيط كودك را قدري تغيير دهيم.
او خاطر نشان مي‌كند: درمان افسردگي در سنين كودكي را بايد جدي گرفت، والدين نبايد از اين موضوع خجالت بكشند و همانطور كه براي يك سرماخوردگي كوچك فرزند خود را نزد پزشك مي‌برند براي درمان افسردگي نيز بايد كودك خود را نزد مشاور يا روانشناس ببرند.
منبع: روزنامه جوان
ارسال دیدگاه