محمد دهریزی در کتاب «ساختارشناسی تاریخی ـ تحلیلی شعر کودک و نوجوان» که به تازگی از سوی انتشارات مدرسه راهی کتابفروشی‌ها شده است، با رویکردی ساختارشناسانه سیر تاریخی شعر کودک را بررسی کرده و تقسیم‌بندی جدیدی از دوره‌های تاریخی شعر کودک ارایه کرده و به اقتضای این رویکرد در خلال بررسی تاریخی، ساختارشناسی شعر کودک، گونه‌های شعر و ویژگی‌های شاعران صاحب‌نام شعر کودک به همراه بیوگرافی و نمونه‌هایی از شعرهایشان را نیز پیش روی خوانندگان قرار داده است.
این کتاب شامل 11 فصل است که در فصل اول اشعار کودک‌پسند دوره باستان و پس از آن، در فصل دوم اشعار کودک فهم دوره اسلامی تا عصر مشروطه، در فصل سوم اشعار کودکانه‌نمای عصر مشروطه تا آغاز حکومت پهلوی، در فصل چهارم نظم‌های کودکانه دوره پهلوی تا آغاز انقلاب اسلامی در فصل پنجم شعر ناب کودک و نوجوان دوره انقلاب اسلامی تا 1390، در فصل ششم شاخص‌ترین گونه‌های شعر خاص کودک و نوجوان، در فصل هفتم ساختارشناسی شعر ناب کودک و نوجوان، در فصل هشتم گزیده‌ای از شعر و شاعران کودکانه سرای عصر مشروطه (1248 ـ 1304)، در فصل نهم گزیده‌ای از شعر و شاعران کودکانه سرای دوره پهلوی(1304 تا 1357)، در فصل دهم گزیده‌ای از شعر و شاعران کودکانه سرای دوره‌ی انقلاب اسلامی (1357تا 1390) و در فصل یازدهم گزینه‌ای از شعر و شاعران کودکان سرای دهه 1380 تا 1390 آمده است.
در بخشی از پیشگفتار این کتاب آمده است: «جست‌وجو در تاریخ ادبیات ایران، برای یافتن شعر خاص کودک و نوجوان به معنای مصطلح آن کار بی‌نتیجه‌ای است زیرا شعر کودک و نوجوان امروز محصول دهه‌های اخیر است و خصیصه‌های ساختاری خاص خود را دارد. به عقیده مولف، حتی لالایی‌ها و ترانه متل‌ها هم، بیشتر، واگویه‌هایی، برخاسته از دلمشغولی‌های بزرگسالان هستند و اختصاصا برای کودکان آفریده نشده‌اند. اما این واقعیت تاریخی و اجتماعی را هم نباید نادیده گرفت که ایرانیان، سده‌های متمادی است که برای هرچه غنی‌تر کردن ارتباط خود با نوباوگان از زبان عامیانه سودجسته و بی‌گمان آن را هم کارساز یافته‌اند. شکل‌گیری ادبیات شفاهی و عامیانه با گونه‌های متنوع، مثل لالایی‌ها، ترانه متل‌ها، چیستان‌های منظوم و منثور، هیچانه‌ها، قصه‌ها، افسانه‌ها و … با هدف برقراری ارتباط موثر با عامه مردم و از جمله کودکان صورت گرفته است. قدمت و غنای چشمگیر ادبیات فولکلور نیز ناشی از همین تلاش مستمر و موثر است در این بین بخش‌های عمده‌ای از شعر عامیانه به سبب سادگی ساختار و درون‌مایه، غنای موسیقی، طنز و بازهای کلامی و … بیشتر از دیگر گونه‌ها ملایم ذهن و مناسب ذوق کودکان بوده است همین امر سبب شده که گروهی از پژوهشگران بخشی از شعر عامیانه را شعر خاص کودکان بپندارند.»
کتاب «ساختارشناسی تاریخی ـ تحلیلی شعر کودک و نوجوان» به دلیل نگرش تحلیلی و ساختارشناسانه به دوره تاریخی شعر کودک، بررسی عناصر ساختاری این شاخه شعری، معرفی توصیفی شعر و شاعران کودکان سرا، ذکر گونه‌ها و نمونه‌ها با نگاهی درونی و تخصصی برای عموم خوانندگان فرهنگنامه‌ای تاریخی، توصیفی از شعر و شاعران کودک و برای استادان و دانشجویان ادبیات و ادبیات کودک سرفصلی مناسب در ساختارشناسی شعر کودک و نوجوان و برای مربیان کانون پرورش فکری و معلمان مأخذی برای پژوهش، نقد و تحلیل است.
انتشارات مدرسه کتاب «ساختارشناسی تاریخی ـ تحلیلی شعر کودک و نوجوان» در قالب 232 صفحه با شمارگان هزار نسخه و قیمت 125هزار ریال منتشر کرده است.
مرجع: ایبنا
ارسال دیدگاه