عبور آموزش‌وپرورش از چالش‌های مالی با بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد

محمد بداغی در گردهمایی رؤسای ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزش و پرورش کشور، حوزه ارزیابی عملکرد را از ارکان اصلی سلامت اداری دانست و اظهار کرد: قضاوت صحیح اداری بدون شنیدن توضیحات و درک شرایط واقعی امکان‌پذیر نیست و این رویکرد باید در سراسر نظام اداری نهادینه شود.

وی با اشاره به ماهیت نیرو‌محوری آموزش‌وپرورش تصریح کرد: بیش از ۹۵ درصد اعتبارات این وزارتخانه صرف حقوق و مزایا می‌شود و به همین دلیل، مدیریت این منابع از حساسیت بالایی برخوردار است. رویکرد ما صرفاً کنترل هزینه‌ها نبوده، بلکه تبدیل منابع انسانی به سرمایه انسانی مبتنی بر دانش، تجربه و خلاقیت را دنبال کرده‌ایم.

مدیرکل دفتر برنامه و بودجه با مرور وضعیت مالی سال‌های اخیر گفت: آموزش‌وپرورش در ابتدای سال ۱۴۰۳ با بدهی‌های قابل توجهی وارد سال مالی شد، اما با مدیریت دقیق منابع، بخش عمده‌ای از مطالبات سنواتی از جمله رتبه‌بندی، پاداش‌ها، حق‌الزحمه‌ها و سایر معوقات پرداخت شد و امروز بسیاری از پرداخت‌ها به‌روز انجام می‌شود.

بداغی اصلاح نحوه تنظیم بودجه را یکی از اقدامات اساسی برشمرد و افزود: برای نخستین بار، بودجه آموزش‌وپرورش بر مبنای عملکرد واقعی بسته شد. اگر بودجه سال ۱۴۰۴ بر اساس روال‌های گذشته تنظیم می‌شد، با کسری جدی مواجه بودیم، اما بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد امکان تأمین کامل حقوق، جلوگیری از کسری‌ها و حتی ایجاد ظرفیت برای پرداخت‌های رفاهی را فراهم کرد.

سپس با اشاره به بهبود چشمگیر تخصیص سرانه مدارس گفت: در گذشته حداکثر ۶۰ درصد سرانه تخصیص می‌یافت، اما با شفافیت در توزیع و جلوگیری از انحراف منابع، این میزان به بیش از ۹۰ درصد افزایش یافت که همین موضوع به اعتمادسازی و افزایش سرانه در سال‌های بعد انجامید.

مدیرکل دفتر برنامه، بودجه و مدیریت منابع، پرداخت به‌موقع حق‌الزحمه امتحانات، مأموریت کارکنان، حقوق نیروهای خدماتی، هزینه مهدکودک، مطالبات بیمه‌ای، معوقات بازنشستگان و پرداخت‌های رفاهی را از نتایج این اصلاحات دانست.

بداغی در ادامه با تأکید بر ضرورت کاهش وابستگی آموزش‌وپرورش به منابع عمومی، تقویت درآمدهای اختصاصی را یک الزام دانست و گفت: مقایسه این وزارتخانه با دستگاه‌هایی مانند وزارت علوم نشان می‌دهد که از ظرفیت‌های اقتصادی موجود به‌درستی استفاده نشده است.

وی راه‌اندازی سامانه‌های «بودجه‌ریزی» و «مدیریت درآمدها» را گامی مهم در شفاف‌سازی عنوان کرد و افزود: اختصاص شناسه ملی به مراکز درآمدی، امکان رصد، مقایسه عملکرد و جلوگیری از دریافت‌های خارج از ضابطه را فراهم کرده است.

مدیرکل دفتر برنامه و بودجه همچنین با اشاره به ظرفیت فضاهای آموزشی، اردوگاه‌ها، هنرستان‌ها و املاک آموزش‌وپرورش گفت: استفاده مولد و هدفمند از این فضاها می‌تواند منجر به ایجاد درآمدهای پایدار شود؛ درآمدهایی که مستقیماً صرف کیفیت‌بخشی به مدارس و ارتقای خدمات آموزشی خواهد شد.

وی نقش استان‌ها را در تحقق این اهداف کلیدی دانست و تأکید کرد: شناسایی ظرفیت‌ها، برنامه‌ریزی سالانه، واریز کامل درآمدها به خزانه، نظارت مستمر و ارائه گزارش‌های منظم از انتظارات وزارتخانه است. بداغی خاطرنشان کرد: حوزه ارزیابی عملکرد، چشم بینای نظام اداری است و نقدهای کارشناسی آن، تضمین‌کننده سلامت اداری، پایداری مالی و ارتقای کیفیت آموزش خواهد بود.