نگاه‌مان در عرصه فرهنگ پروژه‌ای بوده است
اردشیر صالح‌پور در نشست معرفی و بررسی کتاب «زندگی و آثار جبار باغچه‌بان، آغازگر تئاتر کودک و نوجوان در ایران» گفت: متاسفانه در عرصه فرهنگ نگاه پروژه‌ای داشته‌ایم درحالی‌که فرهنگ یک امر پروسه‌ای است و صدسال، پروسه‌ای طولانی در حوزه تئاتر کودک است.
به گزارش کودک پرس ، نشست معرفی و بررسی کتاب «زندگی و آثار جبار باغچه‌بان، آغازگر تئاتر کودک و نوجوان در ایران» به کوشش منوچهر اکبرلو، با حضور نویسنده کتاب، اردشیر صالح‌پور و راضیه قلی‌پور دوشنبه (۲۱ آبان ۱۳۹۷) در سرای اهل قلم برگزار شد.
منوچهر اکبرلو در این نشست به ارائه توضیحاتی درباره محتوای کتاب پرداخت و گفت: کتاب «زندگی و آثار جبار باغچه‌بان، آغازگر تئاتر کودک و نوجوان در ایران» شامل پنج مقاله درباره باغچه‌بان و متن هفت نمایشنامه معروف باغچه‌بان است که به مناسبت صدسالگی تئاتر کودک در ایران، زیرنظر بنیاد نمایش کودک منتشر شده که بنیادی غیردولتی است و بانی آن داود کیانیان است.
این نویسنده افزود: بعد از سال 1298 باغچه‌بان در مرند اولین نمایش خود را برای کودکان و با کودکان تولید کرد و اگر آن زمان را مبدأ قرار دهیم می‌توانیم ببینیم که داریم وارد صدسالگی می‌شویم. بنیاد نمایش کودک فعالیت‌هایی را در این زمینه شروع کرده است از جمله انتشار این کتاب و کتاب دیگری که امسال منتشر می‌شود. البته بنیاد جدای از فعالیت‌های انتشاراتی، فعالیت‌هایی هم در زمینه شناسایی زندگی جبار باغچه‌بان و بزرگداشت او در دستور کار دارد.
اکبرلو با اشاره به بی‌توجهی و عدم شناخت جبار باغچه‌بان در کشور، گفت: ما هنوز کوچه و خیابانی در سطح تهران به نام جبار باغچه‌بان نداریم و کسی نسبت به فعالیت‌های گسترده جبار باغچه‌بان آشنایی ندارد و در جایی نام و نشانی از او نیست.
گذشته و تاریخ‌مان را نمی‌خوانیم
اکبرلو در ادامه با اشاره به کتاب دیگرش در زمینه تئاتر گفت: علاوه بر این کتاب، کتاب دیگری به نام 40 سال تئاتر ایران به همراه تیم 15 نفره‌ای گردآوری کرده‌ام به مناسبت 40 سالگی انقلاب. مسأله جالب برای تولید این کتاب این بود که به هرکسی از هنرمندان و بازیگران تا مسئولان و افرادی که به نوعی در تئاتر ایران دستی داشته‌اند، مراجعه می‌کردم چیزی ثبت و ضبط نکرده بودند و اغلب هنرمندان نمی‌دانستند چه تعداد نمایش بازی کرده‌اند و تعداد افرادی که در این حوزه کارهایشان را ثبت و ضبط کرده باشند و دسته‌بندی منسجمی از آن‌ها داشته باشند بسیار انگشت‌شمار بود.
وی تکرار گذشته را آسیب دیگری در این زمینه عنوان کرد و گفت: ما مدام در حال تکرار گذشته هستیم و طرح‌های تئاتری که قبلا انجام شده و شکست خورده‌اند را دوباره داریم تکرار می‌کنیم چون گذشته و تاریخ‌مان را نمی‌خوانیم.
به گفته این پژوهشگر، خوشبختانه در سال‌های اخیر تاریخ شفاهی در حوزه‌های مختلف از جمله تئاتر در حال شکل‌گرفتن است. اگر ما به نمایشنامه‌های باغچه‌بان که فقط 3 نمایشنامه از او منتشر شده، مراجعه کنیم و زندگینامه او را بخوانیم می‌بینیم که چگونه با کودکان در آن دوران رفتار می‌کرده و شروع کننده تئاتر کودک و نمایش خلاق در ایران بوده است در زمانه‌ای که تحصیل مخصوصا تحصیل دختران بد بوده است و این اطلاعات پشتوانه‌ای برای انتقال فرهنگ و تجربه گذشتگان و الهام‌بخش هنرمندان و نویسندگان و سازندگان برنامه‌های تلویزیونی است.
هرگز کودکان را جدی نگرفته‌ایم
اردشیر صالح‌پور، از پژوهشگران عرصه تئاتر، نیز در این نشست به ارائه توضیحاتی درباره اهمیت و نقش کودکان در جامعه پرداخت و گفت: ما هرگز کودکان را جدی نگرفته‌ایم. ممکن است این رویه در غرب هم وجود داشته باشد اما بعد از رنسانس، علوم جدید و جنبه‌های جدید تربیتی سبب شد که کودکان بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرند.
این نمایشنامه‌نویس افزود: اگر جامعه‌ای می‌خواهد پیشرفت کند باید به دو قشر مادران و کودکان در جامعه توجه کند. اگر جامعه‌ای به مادر حرمت بگذارد و حقوق او را رعایت کند بخشی از فرهنگ تضمین شده است و کودکان هم دست‌پرورده دامان مادران هستند. آینده از آن کودکان است و اگر جامعه‌ای می‌خواهد آینده‌ای درخشان داشته باشد باید به کودکان توجه کند.
به گفته وی، باغچه‌بان به‌خاطر تحول فکری که در او ایجاد شده بود صد سال پیش توجه ویژه‌ای به کودکان داشته است و کار بسیار سترگی انجام داده که با متد نوین آموزشی همراه بوده است و این کار او با برخورد و سرزنش مسئولان وقت مواجه شده است اما علی‌رغم نظام سنتی آموزش و پرورش و مکتبخانه توانسته این کار بزرگ را انجام دهد. ولی جامعه ما او را به درستی نشناخته است.
مرمت مزار جبارباغچه‌بان در طرح مشاهیر
صالح‌پور درباره این کتاب نیز توضیح داد: ما در قالب این کتاب می‌خواهیم از نظر تئاتر و نمایش جبار باغچه‌بان را معرفی کنیم. در دو سال اخیر به ویژه با انتشار این کتاب توجه بیشتری به باغچه‌بان شده است و ما نیز یادمانی را برای او برگزار خواهیم کرد. ما سعی کرده‌ایم به لطف این کتاب و پژوهشی که در آن انجام شده است و اجرای این جشنواره بیشتر به تئاتر کودک و نوجوان در ایران توجه کنیم و شخصیت جبار باغچه‌بان را نیز معرفی کنیم و ببینیم بعد از صدسال تئاتر کودک در کجا قرار گرفته است و چه نقاط ضعف و قوتی دارد.
وی افزود: در صحبت‌هایی که با معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری انجام شده است میدانی را به نام جبار باغچه‌بان نامگذاری خواهیم کرد و مزار او را با طرح آرامگاه مشاهیر مرمت می‌کنیم که طرح آن هم تصویب شده است و امیدواریم زمینه‌اش فراهم شود تا خدمات، آرمان‌ها و کوشش‌های جبار باغچه‌بان حرمت‌گذاری شده و بیشتر شناخته شود و چراغ راهی برای صدسال دوم باشد. براین اساس ما 5شنبه 24 آبانماه در کنار نقش‌برجسته چشمه‌علی در منطقه 20 بر سرمزار جبار باغچه‌بان گرد هم می‌آییم.
نگاه‌مان در عرصه فرهنگ پروژه‌ای بوده است
صالح‌پور با یبان اینکه متاسفانه در عرصه فرهنگ نگاه پروژه‌ای داشته‌ایم گفت: فرهنگ یک امر پروسه‌ای است نه پروژه‌ای و صدسال پروسه طولانی در حوزه تئاتر کودک است. ما از دهه 40 به بعد شاهد رویکرد جدی و حساب‌شده‌ای در حوزه کودک و نوجوان هستیم که بخشی از آن هم در تئاتر کودک نمود می‌یابد. البته مدتی وقفه‌ای در تئاتر ایجاد شد ولی دوباره جان گرفت و کم‌کم توجه نسبت به تئاتر کودک بعد از انقلاب ایجاد شد و شاهد برگزاری جشنواره تئاتر کودک هستیم که ربع قرن از آن می‌گذرد.
وی درباره این کتاب نیز توضیح داد: این کتاب از ساختار و چیدمان خوبی برخوردار است و هنگامه‌ای در آن مدنظر نویسنده بوده است. هربار این کتاب را می‌خوانم احساس می‌کنم منشوری است که از هر طرف به آن نور بتابانیم تصویر جدیدی می‌بینیم همچنین یک فرهنگنامه و مانیفست است و ما براساس این ریل‌گذاری می‌توانیم تئاتر کودک را راهنمایی کنیم. این کتاب یادنامه و ارج‌نامه‌ای است و ارج و قرب و شخصیت جبار باغچه‌بان در لابه‌لای سطور آن جاریست و سفیدی‌های آن خواندنی‌تر از نوشته‌هایش است. همچنین حاوی خاطراتی است که در ابتدای کتاب آمده و بسیار جذاب است و اشتیاق مخاطب را برای ادامه خوانش کتاب مضاعف می‌‌کند. علاوه بر این حاوی مقالاتی است جهت تقویت مفاهیم و بنیه مطالبی که نویسنده پایه‌گذار آن بوده است و عیناً نمایشنامه‌‌ها را با همان فونت و سبک و سیاق آورده است و در آخر هم به ذکر منابع و مآخذ می‌پردازد.
جای کتاب‌هایی از این دست خالی‌ست
راضیه قلی‌پور نیز در این نشست با بیان اینکه این کتاب به واسطه تیم گردآورنده و نشر حرفه‌ای و نام نویسنده‌اش امتیازاتی دارد که احتیاج به تبلیغات ندارد، گفت: ویژگی بارز جبار باغچه‌بان خلاقیتش بوده و اعتقاد داشته استقلال و رشد یک کشور وابسته به فرهنگ آن کشور است و جز با تربیت آموزگاران و معلمان و روشنگری آموزگاران زمینه الگوهای فرهنگی و دانش‌آموزان فراهم نمی‌شود. او همه انرژی‌اش را روی هدف والایش گذاشته است. وقتی زندگینامه او را می‌خوانیم به نکته‌هایی پی می‌بریم که در فضای خفقان آن زمان خیلی جالب بوده است. مانند تاسیس کودکستان برای دختران در سال 1998 در حالی که الان صدسال بعد از آن قضیه برای رفتن خانم‌ها به ورزشگاه مشکل داریم.
این پژوهشگر بیان کرد: جای کتاب‌هایی از این دست برای پژوهشگران و افرادی که می‌خواهند به صورت حرفه‌ای وارد حوزه‌هایی مانند تئاتر کودک شوند خالی است. اکبرپور این کتاب را با نگاهی روانشناسانه نسبت به مخاطب نوشته و شیوه روایت زندگی جبار باغچه‌بان در این کتاب موجز و مختصر است و برای مخاطب امروزی که بیشتر وقتش را صرف فضای مجازی می‌کنند خسته‌کننده نیست.
منبع: ایبنا
ارسال دیدگاه