مرگِ زمان و اوقات دختران نوجوان در مرداب فضای مجازی

به گزارش کودک پرس ، زاهد زرگر، روانشناس، مشاور خانواده و عضو سازمان نظام روانشناسی کشور، با اشاره به تأثیرات مخرب فضای مجازی بر نوجوانان و جوانان، عنوان کرد: قبل از هر چیز بهتر است تعریف و آشنایی از دوره‌ی نوجوانی داشته باشیم تا بتوانیم اصول و مبانی این دوره را شناسایی و تحلیل نماییم؛ نوجوانی، مرحله‌ی گذار رشد فیزیکی و روانی انسان است که میان کودکی و جوانی روی می‌دهد. این گذار، تغییرات زیستی (بلوغ جنسی)، اجتماعی، و روانشناختی را در بر می‌گیرد، هرچند که از میان این‌ها، تنها تغییرات زیستی و روانشناختی را می‌توان به آسانی اندازه‌گیری کرد.

وی در ادامه گفته‌های خود بیان کرد: در سال‌های اخیر، آغاز بلوغ در پیشا نوجوانی (پیش از نوجوانی)، به نوعی افزایش داشته؛ به ‌ویژه در دختران، با بلوغ زود هنگام و زودرس که تعریف منسجم از چارچوبه‌ی زمان نوجوانی را دشوارتر ساخته ‌است.

درمانگر تخصصی اختلالات کودکان و نوجوانان مبتنی بر فضای مجازی با اشاره به اینکه در بسیاری از پژوهش‌ها، نوجوانی را به سه دوره تقسیم می‌کنند، بیان کرد: نوجوانی اولیه ( ۱۲–۱۴سالگی)، اواسط نوجوانی (۱۴–۱۶سالگی) و اواخر نوجوانی (۱۶–۱۹سالگی)، پایان نوجوانی و آغاز جوانی و بزرگسالی بسته به کشورهای مختلف و نسبت به کاربردش متغیر است، حتی فراتر از آن در درون یک کشور یا فرهنگ هم ممکن است، سنین متفاوتی برای بلوغ (از نظر دوره‌بندی و قانونی) به منظور سپردن وظایف مشخص در جامعه، در نظر گرفته شود. دلایل بسیاری بر اهمیت این دوره طلایی در زندگی تأکید دارند.

وی ادامه داد: این دوره نوجوانی است که فرد از طریق گذر از آن، از کودکی به بزرگسالی وارد شده و باعث می‌شود که آن فرد توانایی‏‌ها و کفایت‏‌هایی کسب ‏کند که در زندگی بزرگسالی از آنها استفاده کند و اگر نتواند به این موارد دست یابد؛ معمولا دوران بزرگسالی راحت و آرامی نخواهد داشت.

 

نوجوانی زمان اکتساب و باروری است

زرگر با بیان اینکه نوجوانی زمان اکتساب و باروری است، عنوان کرد: اکتساب خصوصیات عاطفی و هیجانی بزرگسالی و زمان کسب هویت فردی و اجتماعی است، در این دوره، بلوغ فیزیکی، روانی و عاطفی متحول شده و ادامه می‌‏یابد.
عضو سازمان نظام روانشناسی کشور تصریح کرد: بسیاری از مشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و رفتارهای ناسالم، ریشه در زمان نوجوانی دارد؛ حاملگی‏‌های پرخطر، مرگ و میرها، عادات و سوء مصرف مواد از این زمان نشأت می‌‏گیرند، تحقیقات نشان می‌‏دهند که بیشتر افراد سیگاری اولین سیگار را در زمان بلوغ تجربه کرده‏‌اند. از این رو روانشناسان و مکتب‌های مختلف روانشناسی هر کدام، از دیدگاه خاص خود چرخه تحول روانی انسان را به مراحل و دوره‌‏های مختلفی تقسیم نموده‏‌اند که نوجوانی در آن چرخه نقش مهم و اساسی اعمال کرده است.

 

نقش مهم شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هویت فردی

این مدرس، در ادامه گفته‌های خود با تأکید بر این موضوع که ارتباط از طریق فضای مجازی، در سال‌های اخیر جایگاه قابل توجهی در بین نوجوانان کشور پیدا کرده است، افزود: شبکه‌های اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی افراد (فردی و اجتماعی) تأثیرگذارند و در شکل‌دهی به هویت نقش پیدا کردند؛ حتی روی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه ما هم تأثیرگذار هستند.

وی ابراز کرد: با توجه به نقشی که امروزه فضای مجازی، در ابعاد مختلف زندگی ما داشته است، نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ در حال حاضر اینترنت و فضای مجازی ابزاری مناسب برای توسعه‌ی افکار و اندیشه‌های بشری محسوب می‌شود، به شرط آنکه در راه صحیح استفاده شود. افراد باید برای ورود به دنیای مجازی اطلاعات کافی در اختیار داشته باشند تا دچار مشکلات مختلف نشوند.

 

درمانگر تخصصی اختلالات کودکان و نوجوانان مبتنی بر فضای مجازی ادامه داد: ارتباطات سالم در فضای مجازی و لزوم هوشیاری نوجوانان و خانواده‌ها نسبت به تهدیدات فضای سایبری، در درجه‌ی نخست اولویت قرار دارد، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و توجه والدین به رفتار نوجوان بسیار مهم است و برای جلوگیری از هم پاشیدگی خانواده‌ها، والدین باید تا حدودی به فناوری‌های روز مسلط شده و آگاه باشند که تغییر در رفتار فرزندان به معنای ایجاد تغییر در طرز فکر آنها است.

زرگر عنوان کرد: هنگامی که بنیان فکری و شخصیت فرزندان به صورت ناصحیح شکل گیرد، راه نفوذ شیادان به حریم خصوصی افراد و محیط امن خانواده باز می‌شود. لذا، چنانچه خانواده‌‎ها نسبت به شیوه‌های جدید ارتباط فرزندان خود آگاهی و شناخت کافی و لازم را داشته باشند، ازانجام بسیاری از آسیب‌ها جلوگیری می‌کنند.

 

تغییر سبک زندگی؛ موجب کمرنگ شدن ارتباطات درون‌خانوادگی

وی ادامه داد: متأسفانه با تغییر سبک زندگی ما ارتباطات درون‌خانوادگی بسیار کمرنگ‌تر از گذشته شده است و میانگین ارتباطات کلامی، احساسی و… نیز روز به روز در حال اْفت است، لذا می‌طلبد کلیه اعضای خانواده با در نظر گرفتن کارکردهای اساسی نظام خانواده، برنامه‌هایی ضروری جهت ایجاد این ارتباطات تنظیم و تهیه کنند.

این مشاور، ادامه گفته‌های خود را این چنین، ابراز کرد: نزدیک شدن بیش از پیش والدین به نوجوان و برقراری روابط دوستانه همراه با هیجانات خاص این دوره، کمک شایانی به تخریب فضای سرد و بی‌روح در خانواده می‌کند و در نظر گرفتن فضای خاص نوجوانی و درک صحیح از این دوره توسط والدین، ارتباطات را سامان بخشی کرده و محیطی امن جهت ابراز احساس و سایر کنش‌های نوجوانان را فراهم می‌سازد.

 

ایفای نقش معلم دانا توسط پدران؛ موجب کاهش آسیب اجتماعی دختران در جامعه

عضو سازمان نظام روانشناسی کشور با اشاره به نوجوانی و جرقه‌های عاطفی این دوره، اظهار کرد: بر هیچ‌کس پوشیده نیست که اولین عشق هر دختر پدرش است و شخصیت پدر و رفتار او با دخترش تأثیر به‌سزائی روی انتخاب‌های او در آینده خواهد داشت. از این رو، پدرها باید در تمام زندگی خود، دخترانشان را دریابند و برای بروز احساسات آنها منبعی امن و در نهایت نقش یک مدل و یا یک معلم دانا را در طول زندگی برای دخترانشان ایفا کنند.

 

وی ادامه داد: امروزه، دوری پدرها از دخترها باعث اتفاقات ناگواری در دنیای دختران شده است و وجود منبعی قدرتمند و حامی همچون پدر، باعث جرقه‌های عاطفی مثبت در دختران خواهد بود؛ رشد اعتماد به‌نفس، تکیه بر وجود پدر و بی‌نیازی به جنس مخالف در بیرون از خانواده ، بروز هیجانات و عواطف دخترانه، رشد سلامت روان و تکامل مهارت‌های شناختی و عدم به دام افتادن در بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله آسیب‌های فضای مجازی، از اتفاقات مثبت این ارتباط هستند؛ پس پدرها با توجه بیشتر به دنیای دختران مخصوصا دنیای نوجوانی، بستری امن و مطمئن برای فرزندانشان خواهند بود.

درمانگر تخصصی اختلالات کودکان و نوجوانان مبتنی بر فضای مجازی در خصوص آسیب‌های فضای مجازی که در کمین دختران است، تصریح کرد: استفاده خارج از حد متعارف از اینترنت، به وابستگی شدید روانی و فکری می‌انجامد. با ورود اینترنت و رایانه به درون خانواده‌ها ، بین والدین، معلمان، مربیان و دانش آموزان (فرزندان) جدایی فکری و عاطفی، رخ داد؛ در نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که درصد بالایی از نوجوانان و جوانان، از اینترنت برای فعالیت‌های بیهوده‌ای نظیر؛ دوست‌یابی، بازی و صحبت با یکدیگر استفاده می‌کنند.

 

وی ادامه داد: نوجوانی که پشت میز رایانه و اینترنت نشسته است، برنامه‌های سایت را لذت بخش‌تر از سخنان پدر و مادر و تکالیف مدرسه می‌داند، درنتیجه، در ارتباطات، رفتار و زندگی اجتماعی او اختلال ایجاد می‌شود.

 

اعتیاد به اینترنت در کمین دختران نوجوان

زرگر با اشاره به آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی فضای مجازی، تصریح کرد: در سال ۱۹۹۵، روانشناسی به نام گلدبرگ، اعتیاد جدیدی به نام اعتیاد به اینترنت را کشف کرد، این اعتیاد به سرعت رو به گسترش است و هر روز افراد جدیدی را به کام خود می‌کشد؛ گاه مشاهده می‌شود که افراد یا دختران ما چنان در اتاق‌های گفتگو غرق می‌شوند که حتی زمان صرف ناهار یا شام را فراموش می‌کنند.

 

بی‌خوابی و ایجاد رابطه‌ای سرد با خانواده اثر نامطلوب اینترنت

این مشاور ادامه داد: این‌ افراد علائمی شبیه معتادان به الکل یا معتادان به مواد مخدر دارند، بسیاری از آن‌ها از بی‌خوابی رنج می‌برند، خسته‌اند، روابطشان با اطرافیان و جامعه به حداقل می‌رسد و بیشتر حالت عصبی دارند، کمرنگ شدن و از بین رفتن رابطه عاطفی با اعضای خانواده و تبدیل آن به رابطه‌ای سرد و مسالمت‌آمیز، از دیگر اثرات نامطلوب اعتیاد به اینترنت است.

 

خطر شبکه اجتماعی تلگرام بیشتر از سایت‌های غیر اخلاقی است

وی در ادامه گفته‌های خود در خصوص آسیب‌های اخلاقی اینترنت اظهارکرد: آنچه می‌تواند در اینترنت خطرناک‌ تلقی شود، ارتباطی است که از طریق اتاق‌های گفتگو بین افراد برقرار می‌شود و در برخی موارد صدمات فراوانی به وجود می‌آورد. این اتاق‌های گفتگو که معمولا در آن‌ها امکان ارتباط با نام‌های جعلی و مجهول وجود دارد، می‌توانند زمینه‌های لازم را برای ایجاد برخی از مفاسد اجتماعی به وجود آورند و تقریبأ راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. به جرأت می‌توان گفت که خطر شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های موجود در پیام‌رسان‌های‌ تلفن همراه مانند تلگرام به مراتب بیشتر از سایت‌های غیر اخلاقی موجود دراینترنت است. بی‌اطلاعی خانواده ها ازاین موضوع، خطرهایی را به آنان تحمیل می‌کند.

 

مشکلات تنفسی و یادگیری شناختی نوجوانان در استفاده بیش از حد از اینترنت

زرگر با اشاره به آسیب‌های جسمی در اثر استفاده بیش از حد از رایانه و فضای مجازی، عنوان کرد: تیک‌های عصبی شدید، فشار های عصبی و روانی،چشم درد، رکود فعالیت‌های معده، چاقی و عدم جذب چربی‌ها، افزایش قند خون،کم‌شدن فعالیت کلی بدن و جسمانی، مشکلات تنفسی، افتادن سرشانه‌ها، خارج شدن ستون فقرات از حالت طبیعی، به علاوه، نوجوانان را از یادگیری‌های شناختی، جسمانی و اجتماعی باز می‌دارد.