زنگ هشدار گسترش خلأ عاطفی در جامعه مدرن با نگه داشتن سگ

بعد از مکثی کوتاه، دخترک بیچاره را روی صندلی عقب ماشین نشاند و کمربندش را بست و پشت فرمان نشست و راه افتاد. دخترک تمام طول مسیر را به دور از مادر و محبت های او سپری کرد. در حالی که زن جوان مدام قربان صدقه سگ خانگی خود می رفت و او را با نام همدم صدا می زد.

دخترک صورتش را به شیشه ماشین چسبانده بود و به آدم ها و ماشین هایشان در خیابان خیره شده بود و مادر تمام هوش و حواسش به همدم بود.

در دنیای به ظاهر رو به پیشرفت امروز، مهر مادری و محبت پدری برای برخی از افراد با عقب گرد شدید مواجه است و گاهی هر حیوان خانگی تمام محبت و عاطفه والدین کودکان را به خود معطوف می کند.

پرستار سگ می شوم تا تنها نمانم

انسان موجودی اجتماعی است که آرامش زندگی خود را اغلب در برقراری  روابط و حضور در کنار کسانی پیدا می کند که یا بتوانند او را درک کنند و یا اینکه مطیع و فرمانبردارش باشند. همدلی و ابراز درک متقابل از جمله مواردی است که می تواند در شکل گیری روابط انسانی و استحکام این آمد و شدها تاثیر قابل ملاحظه ای داشته باشد.

عدم برقراری روابط متناسب با روحیات فردی و برآورده نشدن نیازهای روانی آدمی، او را به پناه بردن  و  همزیستی با حیواناتی چون سگ، وادار می کند. تنهایی و خلأ عاطفی، انسان امروز جامعه به ظاهر مدرن را تا جایی پیش می برد که به انتشار آگهی با این مضامین متفاوت این چنینی دست می زند.

«من تنها زندگی می کنم و حوصلم از تنهایی سر رفته؛ نگهداری از سگ خود را به من واگذار کنید که من از تنهایی در بیام. ضمانت می کنم بهترین مکان، بهترین غذا و زیر کولر از سگ شما نگهداری کنم»

همانطور که در آگهی فوق مشاهده می شود فرد از روی تنهایی و نداشتن همدم راهی متفاوت برای پرکردن جای خالی شخصی همدل، دست به دامان چاپ آگهی شده است و به دنبال جبران  این کمبود است.

درماندگی روانی، یکی از عوامل همزیستی انسان با حیوانات

مهارت برقراری ارتباط با سایر انسان ها، بخش عظیمی از نیاز روانی او در زندگی اجتماعی را تأمین می‌کند. از سوی دیگر خلأ عاطفی عامل گوشه گیری و در خود فرو رفتن افراد است.

بهناز عطاری روانشناس اظهار داشت: فردی که آگهی با چنین مضمونی را منتشر کرده است، از خلأ عاطفی و خلأ شخصیتی رنج می برد و فردی درونگرا است که در برقراری ارتباط با انسان های پیرامون خود ناتوان و دچار مشکل است.

وی افزود: این قبیل آگهی ها و اموری به عنوان سرگرمی و مشاغل کاذبی که به تازگی در میان خانواده های ایرانی ایجاد شده است، زنگ هشداری بر این امر است که انسان ها در حال فاصله گرفتن از ارزش های انسانی خود هستند و وقتی که می توانند صرف کمک به یکدیگر و همدلی با دیگران سپری کنند صرف امور کم اهمیت می شود.

این روانشناس خاطر نشان کرد: مقوله توجه و حمایت از حیوانات، مبحثی است که در جایگاه خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ اما اینکه زن جوانی با وجود تمام توانمندی ها و استعدادهایی که در اوج جوانی دارد حاضر به گذران وقت خود با موجودی به نام سگ است مطرح شدن این موضوع جای نگرانی دارد. این فرد می تواند بخشی از وقت خود را در موسسات خیریه ای که در جهت یاری رساندن به نیازمندان فعالیت می کنند صرف کند.

عطاری تأکید کرد: از دید روانشناسی کسانی که اقدام به انتشار چنین آگهی هایی می کنند، افرادی درونگرا هستند و نمی توانند روابط خوبی با اطرافیان خود برقرار کنند. آن ها همواره در یک خلأ عاطفی محصور هستند و به دنبال یک عامل جایگزین می گردند. اغلب افرادی که از کمبودهای روانی و عاطفی در جوامع مدرن امروزی رنج می برند از سر استیصال و درماندگی همنشینی و همخانگی با حیوان وفاداری چون سگ را انتخاب می کنند. این در حالی است که معنویت گرایی بخش عظیمی از سردرگمی افراد را کاهش می دهد.

وی ادامه داد: از جمله خصایص و ویژگی هایی که حیوانی چون سگ را از سایر موجودات متمایز می کند، وفاداری و فرمانبرداری است که عامل ترغیب و تشویق انسان ها به نگهداری و همدم قرار دادن این حیوان و فاصله گرفتن از سایر روابط اجتماعی می شود.

این روانشناس با اشاره به تبعات وابستگی انسان به همزیستی با حیوانات و به ویژه سگ تصریح کرد: تبعات روانی وابستگی انسان به حیوانات گاهی، دامن زندگی مشترک زوج ها را می گیرد و روابط عاطفی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. در مواردی دیده می شود حضور موجودی به غیر از زوجین در خانه، باعث می شود تا آن ها وقت کمتری برای هم‌صحبتی با یکدیگر اختصاص دهند و بدین ترتیب شالوده ارتباطی زوجین و همچنین سایر اعضای خانواده با یکدیگر رفته رفته سست می شود.

به جای درمان موقت در مواجهه با دردهای گوناگون و مشکلات بی شمار، در زندگی امروز، به دنبال درمان قطعی و کمک گرفتن از افرادی باشیم که در حوزه روانشناسی و روانشناختی دارای تخصص هستند؛ هیچگاه نمی توان یک زخم عمیق را با یک پانسمان ساده درمان کرد؛ تنهایی معضلی است که به عقیده اغلب روانشناسان و جامعه شناسان دامن بسیاری از مردم را گرفته است.

بودن زیر یک سقف دیگر ملاک زندگی مشترک نیست و گاهی زوجین و اعضای خانواده به ظاهر در یکجا زندگی می کنند اما دل مشغولی و دلخوشی هر یک از آن ها فرسنگ ها با یکدیگر فاصله دارد. یکی خود را با حیوان خانگی چون سگ سرگرم می کند و یکی هم خلأ عاطفی خود را با چرخش در فضای مجازی پر می کند.

نگهداری از سگ در خانه امری مذمت شده از سوی اهل بیت(ع)

پیامبر(ص) فرموده اند که خانه ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی آیند.

امیرمومنان حضرت علی علیه السلام علی نیز در حدیثی کوتاه می‌فرمایند: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید. زیرا در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.

مرتضی اسدی کارشناس مذهبی و مشاوره خانواده معتقد است: کلام اهل بیت، کلامی روشن و واضح است و علت مخالفت آن ها با برخی امور، همچون نگهداری از موجود باوفایی مثل «سگ» بدون دلیل نبوده است. حیوانی که امروزه عامل جایگزین کمبودهای عاطفی به شمار می رود و روابط افراد را تا اندازه قابل توجهی تحت تأثیر قرار داده است و در سایه این جایگزینی ارتباطات عاطفی کمرنگ و بی روح شده است یکی از ویژگی هایی هم که انسان را به برقراری رابطه با دیگران وادار می کند همین حس عاطفه و همدلی او است و این حس عاطفی باعث استواری و تقویت روابط آن ها با یکدیگر نیز می شود.

این کارشناس مذهبی اضافه کرد: انسان عاطفه خود را برای افرادی بیشتر به کار می برد که نسبت به او قدردان و وفادار هستند. عدم وفاداری گاهی برخی را درصدد جبران برآورده و افراد به برقراری رابطه جایگزین اهتمام می کنند و اینجاست که پای حیواناتی چون سگ به فضای خانه باز می شود.

اسدی در ادامه به مسأله نگهداری سگ در مقوله نگهبانی اشاره کرد و گفت: از آن جهت که سگ موجودی وفادار و باهوش است از دیرباز مرسوم بوده که از این حیوان به عنوان نگهبان استفاده شود و اهل بیت جز نگهداری این حیوان به این منظور را مورد نکوهش قرار می دادند؛ سگ ها موجوداتی با محبت هستند که ارتباط خوبی با مالک خود برقرار می کنند. اهل بیت علیه السلام نیز علی رغم اینکه نگهداری حیوانی چون سگ در خانه را مورد مذمت قرار دادند اما همواره به مراقبت از حیوانات و آزار نرساندن به آن ها تاکید داشتند.

وی اظهار داشت: گاهی دیده می شود که سگ ها با محبتی که به صاحب خود ابراز می دارند تمام توجه شخصی را که از او مراقبت می کنند را به خود جلب می کنند؛ فردی که از سگ نگهداری می کند در قبال این امر مسئولیت هایی بر عهده دارد و گاهی تا انجام این وظایف آنقدر تندروی می کند که از ابراز محبت به دیگر اعضای خانواده غافل می شود و بدین ترتیب فاصله عاطفی میان او و دیگر افرادی که با آن ها زندگی می کند به وجود می آید.

این مشاور خانواده خاطرنشان کرد: به فرموده پیامبر(ص) خانه ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی آیند. به طور صریح می توان گفت وقتی اعضای خانواده به امور معنوی و مذهبی توجه نکنند و محبت و صمیمیت خود را صرف یکدیگر نکنند روابط آن ها رفته رفته سرد می شود و در نهایت رابطه آن ها با هم کمرنگ و بی روح می شود.

امیرمومنان حضرت علی علیه السلام علی نیز در حدیثی کوتاه می‌فرمایند: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید. زیرا در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.

اسدی در پایان با اشاره به سست شدن پیوندهای عاطفی افراد در جوامع امروزی گفت: مشکلات اقتصادی، فشارهای روانی و اجتماعی بسیاری را بر اقشار مختلف مردم وارد کرده است، در چنین شرایطی انتخاب یک عامل جایگزین تا جایی که بتواند حتی به عنوان یک مسکن موقت، دردهای بشر را تا حدودی تسکین بدهد به نام راه چاره برگزیده می شود. متاسفانه برقراری ارتباط و نگهداری از حیوانات یکی از این راه های مورد انتخاب افراد است. فارغ از اینکه بدانند عواقب روی آوردن به چنین انتخابی ته مانده های پیوندهای عاطفی را در هم می شکند و فاصله مهر و مهر ورزی افراد را روز به روز بیشتر می کند و بر تنهایی آن ها دامن می زند.

دوری از معنویت، عامل تنهایی انسان مدرن

انسان امروز در صدد مرتفع ساختن مشکلات برای فراهم کردن آسایش و آرامش بیشتر در زندگی خود است؛ گاهی از سر تنهایی و فشار روانی راهی را انتخاب می کند که شاید در ظاهر او را به یک آرامش مقطعی می رساند اما با گذشت زمان، آش همان است و کاسه همان؛ چاره تنهایی در گام نخست در «معنویت گرایی» و پس از آن در گرو «برقراری ارتباط موثر» با سایر افرادی است که به طور مداوم با آن ها در تعامل هستیم.