تشخیص اختلال فوبیا یا ترس مفرط و درمان آن

به گزارش کودک پرس ، مهشید رابطیان اظهار داشت: فردی که به یک شیء یا موقعیت خاص فوبیا دارد در هنگام مواجهه با آن دچار اضطراب شدید می شود یا با حالت حمله پانیک (هول) می شود.

وی اضافه کرد: اختلال رفتاری فوبیا در اکثر افراد مبتلا همچون عذاب آوری، شوک، دلشوره، ترس و اضطراب ایجاد می کند. آثار فوبیا در بین زنان 2 برابر مردان است. تاثیر ژنتیک و محیط بر روی فردی که به این اختلال رفتاری مبتلا است را می توان در ترس از بلندی و ارتفاع، مسافرت با هواپیما، مواجه شدن با حیوانات، وزش باد و طوفان، آتش، رگبار و رعد و برق، شنا کردن، سوار شدن در آسانسور و پله برقی، تاریکی، بیماری، درگیری یا دیدن خون، به خوبی مشاهده کرد.

این روانپزشک گفت: درمان نشدن فوبیا با توجه به اینکه شروع این اختلال رفتاری در دوران کودکی است، به احتمال بسیار تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. بنابراین افرادی که احساس می کنند در این موارد مشکل دارند برای درمان موثر و رفع آن به مشاور و یا روانپزشک مراجعه کنند.
وی ادامه داد: بهتر است که فوبیا (ترس) بچه ها در همان دوران کودکی از بین برود. به طور کلی افراد هنگام مواجه شدن با شرایط و موقعیت های ترسناک دچار اضطراب، تپش قلب، رنگ پریدگی، تعریق بدن به خصوص کف دست ها، افت فشار خون و ضربان قلب و گرفتگی عضلانی می شوند. اما گاهی این علایم نشان دهنده ترس از یک موقعیت ثابت و همیشگی است که هیچ دلیل عقلانی هم ندارد و تحت عنوان فوبیا شناخته می شود.

رابطیان اضافه کرد: تا کنون صدها مورد انواع فوبیا شناسایی شده و فقط یکی از آنها ترس است. بعضی متخصصان علت بروز این اختلال روانشناختی را عوامل ژنتیکی عنوان می کنند، عده ای بر این باورند دلیل مشخصی برای بروز انواع فوبیا وجود ندارد. گروهی هم معتقدند فوبیای والدین یا اقوام نزدیک می تواند به بچه ها منتقل شود، حتی اگر کودک به طور مستقیم با عامل ایجاد کننده ترس روبه رو نشده باشد.
وی گفت: وقتی کودک متوجه می شود مادرش از گربه می ترسد به طور ناخودآگاه به محض دیدن و نزدیک شدن به این حیوان از خود عکس العمل نشان می دهد. اما کودکی که با یک حیوان خانگی بزرگ شده یا اعضای خانواده نسبت به حیوانات مهربان هستند، ترسی از آن ندارد.

* انواع روش های درمان
رابطیان روش های درمانی که تا کنون برای رفع اختلال فوبیا شناخته شده را شامل رفتار درمانی، هیپنوتراپی و درمان مجازی عنوان کرد و افزود: رفتار درمانی یکی از موثرترین روش های درمان این اختلال است. در این روش، بیمار در معرض فهرست از پیش تعیین شده ای از محرک های اضطراب زا با شدت اضطراب زایی کم به زیاد، قرار می گیرد.
وی افزود: در حین روش، درمانگر می تواند از دارو یا تکنیک های ریلکسیشن برای القای آرامش به فرد استفاده کند. یعنی در مرحله اول فرد برای مواجهه با عامل محرک زای اضطراب با نمره پایین مسلح می شود و سپس در معرض آن عامل به صورت واقعی یا ذهنی قرار می گیرد. بعد از اینکه در این مرحله اضطراب فرد از بین رفت، قدرت بیشتری برای ورود به مراحل بعدی پیدا می کند.

*هیپنوتیزم 
این روانپزشک افزود: هیپنوتیزم یا خواب مصنوعی یک روش درمانی موثر و شاخه ای از علم روانشناسی است که به دلیل استفاده نکردن هیچ گونه داروی شیمیایی و بدون هر عوارضی می تواند سلامت بیمار را تضمین و به درمان بسیاری از بیماری های روانی و اختلالات هیجانی و عاطفی آن پرداخت.

وی اظهار داشت: برای درمان فرد مبتلا به فوبیا از طریق هیپنوتیزم، درمانگر (هیپنوتراپیست) از انواع سناریوها برای تلقین موثر به ضمیرناخودآگاه بیمار خود استفاده می کند. با ایجاد حالت ریلکسیشن و خلصه بیمار آمادگی پذیرش تلقین و برنامه ریزی ذهنی را پیدا می کند. برنامه ذهنی در هیپنوتیزم طوری طراحی می شود که فرد از این به بعد هر چه به مورد فوبیای خود نزدیک شود امنیت و آرامش بیشتری را احساس می کند.
رابطیان گفت: از درمانهای مجازی به صورت شبیه سازی در صفحه کامپیوتر استفاده می شود. در این برنامه فرد مبتلا با شیء یا موقعیت مورد هراس مواجه می شود و به تدریج با آن تعامل می کند.