مین‌ها نمی‌دانند جنگ تمام شده است!

به گزارش کودک پرس ، موضوع جنگ و تبعات آن، سوژه جذاب و خوشایندی برای خلق آثار ادبی برای کودکان نیست، اما وقتی قرار باشد با یادآوری جنگ و اثرات ویرانگر آن، به اهمیت «صلح» پرداخته شود، قضیه فرق می‌کند. مسئله‌ای که در کتاب «شاید این کتاب منفجر شود» رضا موزونی، دستمایه داستانی برای کودکان شده و جنگ را به عنوان یکی از وقایع ناخوشایند، مخرب و گاه اجتناب‌ناپذیر در برخی جوامع و روابط انسانی معرفی می‌کند و پیامدهای پیدا و پنهان و دردناک آن در طولانی‌مدت را به مخاطبان کودک یادآوری می‌کند.

این داستان، صف آرایی سربازانی از دو سوی یک خط جغرافیایی را روایت می کند که همراه خود تجهیزات و ادوات جنگی را هم به محل مناقشه می آورند، مدتی با هم نبرد می‌کنند و با طولانی شدن زمان جنگ، جنبه فرسایشی این رو در رویی خصمانه به مرور آشکار و در نهایت، جنگ به پایان می‌رسد و سربازان به خانه‌های خود بر می‌گردند؛ اما پیامدهای دردناک این جنگ، از جمله مین‌های کاشته شده در زمین‌هایی که روزی شاهد صحنه‌های جنگ بوده‌اند و نشانه‌های بیرونی هم ندارند برای افراد در زمان صلح و حتی نسل‌های بعد می‌ماند.

نویسنده در این اثر، مخاطبان کودک در زمان حال را به عنوان افرادی که نسل‌های بعد از زمان جنگ را تشکیل می‌دهند، در نظر گرفته و برای آنها از جنگ ویرانگری گفته که روزگاری در محل زیست آنها درگرفته و بعد از پایان نبردها هم نشانه‌هایی از خود برای نسل‌های بعدی به جا گذاشته است. با آن که موضوع داستان، به نوعی درباره خشونت جنگ است، اما نوع روایت داستان به گونه‌ای است که خشونت نهفته در کالبد جنگ به حاشیه رفته و یک خط روایی پالایش شده و شبیه افسانه‌ها برای مخاطبان کودک بیان شده است. برای این منظور، نویسنده زمان و مکان قصه را از روایت خود حذف کرده و آن را در زمان و مکان سیال جاری ساخته است. او در این زمینه تا جایی پیش رفته که نژاد و قومیت افراد حاضر در صحنه‌های جنگ را هم کنار گذاشته تا باعث هیچ‌گونه پیش داوری مخاطب کودک درباره عوامل آغازگر یا ادامه دهنده جنگ نشود.

جنگی که در این داستان شرح داده شده می‌تواند در هر جای این کره خاکی روی داده باشد. البته اشاره به برخی ادوات جنگی مورد استفاده در حوادث این داستان، آن را در ردیف جنگ‌های اتفاق افتاده در دوره‌های تاریخی معاصر قرار داده است، چون در این جنگ از ابزارها و اداوات جنگی قدیمی مثل شمشیر، نیزه، اسب و تیر و کمان خبری نیست: «سربازها رو به روی هم. تانک‌ها رو به روی هم. تفنگ‌ها. هواپیماها. مین‌ها!» تصویر این جنگ برای نسل‌های امروزی کاملا آشناست و طبعا مخاطب کودک به راحتی می‌تواند با این داستان ارتباط برقرار کند، چرا که بارها صحنه‌های مشابه حوادث این داستان را در فیلم‌ها و عکس‌ها دیده است. نویسنده برای این که خوانندگان خردسال از پیچیدگی‌های موضوع کتاب سردرگم نشوند، سعی کرده موضوع داستان را به ساده‌ترین شکل ممکن روایت کند. در استفاده از کلمات و واژه‌ها به شدت وسواس به خرج داده و سعی کرده با حداقل کلمات، منظور خود را به مخاطبان کودک برساند.

حجم قابل توجهی از کتاب به تصاویر مرتبط با صحنه‌های داستان اختصاص یافته که در القای حس داستان برای خوانندگان خردسال موفق است. از دیگر ویژگی‌های این کتاب، سوژه بکر و تازه آن است که پیش از این، کمتر از این زاویه و با این زبان و تصویر برای بچه‌ها درباره جنگ و پیامدهای آن اثر داستانی خلق شده است.

چاپ اول(۱۳۹۸) کتاب «شاید این کتاب منفجر شود» نوشته رضا موزونی، با تصویرگری سمانه صلواتی در ۳۲ صفحه (مصور- رنگی)، با شمارگان ۲۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۰۰۰۰ تومان از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ و منتشر شده است.

منبع: مهر