نقش اسطوره هاو افسانه ها در تقویت قوه تخیل کودکان
افسانه های کهن می توانند دست مایه خوبی برای اموزش فرهنگ ایرانی به کودکان باشند افسانه ها کودکان را به این اصل سوق می دهند که خوبی همیشه پیروز است وبدی شکست میخورد.
به گزارش کودک پرس، هجدهم تیر ماه به عنوان روز ادبیات کودک و نوجوان نامگذاری شده است. به همین مناسبت به سراغ ژاله معینی شاعر، نویسنده البرزی رفتیم تا از او درباره این روز بپرسیم که در ذیل شرح مصاحبه با وی را می خوانید:
*ادبیات کودک، اصطلاح ویژه ای است قاعدتا باید با هنری سروکار داشته باشیم که در عین حال هم کودکانه باشد و هم ادیبانه. داستان ها و شعرها چگونه می توانند به این کیفیت دست یابند؟
بله حق باشماست. ادبیات کودک جایگاه خاصی دارد چرا که کودکان آینده سازان جامعه اسلامی ما هستند . برای انتقال مفاهیم بایدکلیات و جزییات داستان ها و یا اشعار خود را با توجه به سن و روحیات و دایره واژگان آنها تنطیم و تدوین کنیم ، باید علایق انها را در نظر بگیریم نه انچه که خود برای دنیای بزرگسالان می پذیریم. سعی کنیم کار کودک ارایه شده مان کوتاه باشد آنهم باشخصیت های محدود. بدون پیچیدگی والبته قطعا انچه می سراییم یا می نویسیم با فرهنگ جامعه مان هم خوانی داشته باشد. البته نباید داستان وقصه هایی که برای کودکان می نویسم خالی از تعلیق باشد درعین حال سعی کنیم تم هایی که بکار می بریم اخلاقی باشند. از بکار بردن واژه های سخت پرهیز کنیم از دنیا و نظرگاه کودکان وروحیات آنها شناخت داشته باشیم. طراحی ونقاشی های جالب توجه در کار کودک بکار ببریم و بر جذابیت کار بیفزاییم.
* آیا راهی که ادبیات کودک در ایران پی گرفته ، یعنی چاپ آثاری که عموماً ضعیف و سطحی هستند و گاه بعضی آثار قابل تامل در آن دیده می شود- ما را به سر منزل مقصود خواهد رساند؟
خیر. کاملا مشخص است . که کارهای سطحی هرگز در شکل گیری شخصیت کودک در جهت مثبت وکمال موثر نخواهد بود.متاسفانه در سالهای اخیر شاهد این سیر نزولی هستیم بخصوص زمانی که از غرفه های کتاب کودک در سالن های نمایشگاه کتاب دیدن می کنیم. هر چه بیشتر به غرفه ها وکتاب ها توجه میکنیم می بینیم در بازار کتاب کودک.این ناشرین هستند که بیشتر در محوریت قرار دارند نه نویسنده هایی که در حوزه کودک ونوجوان قلم می زنند.
*کدام ارزش ها می تواند و می بایست – مورد توجه ادبیات کودک باشد؟
ارزشهای اخلاقی و فرهنگ ایرانی اسلامی. چیزی که متاسفانه با اسناد جدیدی که این روزها نقل همه تریبون ها شده حال در جهت نقد ویا تایید ان، متوجه می شویم گاها بعضی مسئولین امر به این مقوله که اینجا ایران و یک کشور اسلامی است توجه نمیکنند و سخت است که کشوری دیگر بخواهد برای اموزش فرزندان ما تصمیم بگیرد ویا حتی پیشنهاد بدهد.
آیا کودک، ادبیات خود را انتخاب می کند و یا ما سلیقه ادبی او را شکل می دهیم ؟
می توان گفت ما درانتخاب به کودک مان کمک میکنیم که بر حسب رده سنی اش کتاب مورد نظرش را انتخاب کند پس به نوعی ما در شکل گیری سلیقه ادبی او سهیم هستیم . به او تحمیل نمیکنیم فقط نظارت میکنیم کتابی مناسب سن اش را انتخاب کند که مطالعه کند.
آیا تفکیک گروه سنی کودکان به ( الف- ب – ج ) کار درستی است ؟
ادبیات کودک عمری تقریبا صد ساله دارد چون بعد از ادبیات بزرگسالان شکل گرفته وتفکیک رده سنی از سالها پیش از انقلاب وتوسط کانون پرورش فکری تعیین شد حال بر اساس کدام الگوی داخلی یا خارجی ، جایی به ان اشاره نشده وثبت نگردیده اما این روال برای ناشرین جا افتاده اما قطعا نواقصی هم دارد چون کودکان در رده سنی الف تا ج وحتی تا (ه) از درک ودریافت متفاوتی برخوردار هستند . بخصوص گروه نوجوان . خردسال و پیش از دبستان(الف) اول، دوم وسوم(ب) ، چهارم وپنجم(ج)
این کلی شدن کمی کار را سخت میکند باید بین گروه های سنی ونحوه تفکیک کردن انها بیشتر تامل شود وبه نظر می رسد نیاز به بازبینی دارد.
*آیا اسطوره هاو افسانه ها در غنای ادبیات کودک می تواند موثر باشد؟
افسانه های کهن می توانند دست مایه خوبی برای اموزش فرهنگ ایرانی به کودکان باشند اسطورها قوه ی تخیل انها را قوی میکند افسانه ها کودکان را به این اصل سوق می دهند که خوبی همیشه پیروز است وبدی شکست میخورد قهرمان ها به ارزوها یشان می رسند وهمه آنها را دوست دارند. هر چند باید مراقب بودخشونت، جنگ و قساوت پررنگ نشود وافسانه ها را بر طبق شرایط روحی و سنی کودک انتخاب کرد تا بتوانند با ان ارتباط خوبی برقرار کند و از خواندن وشنیدنش لذت ببرد.
* اسطوره ها و افسانه ها، کمتر برای کودکان خوانده می شود و جایگاه کمرنگ تری نسبت به نسل های قبل پیدا کرده است به نظر شما این امری طبیعی است ؟ و یا اهمیتی که در گذشته برای افسانه ها قائل بودند به دلیل کمبود داستان های کودک بوده است ؟
شاید، از آن نظر عرض میکنم که افسانه ها باید به شکلی امروزی بازنویسی شوند تا برای کودکان امروز درکش آسان تر شود کاری که منوچهر انور، مهدی آذر یزدی و فریده مفید….ودیگر نویسنده ها انجام دادند.
*کری در زمینه ی ادبیات کودک و نوجوان چیست؟
باید اعتراف کنم کانون پرورش فکری تلاش خود را در این عرصه داشته و دارد و نویسندگانی که در این حوزه قلم زده اند کم نبوده و نیستند. همه ی ما از عباس یمنی شریف، مهدی آذر یزدی، توران میرهادی، زهرا خانلری، پروین دولت ابادی ….و سایر مترجمان، بازنویسان ، شاعران و نویسندگان در عرصه ادبیات کودک خوانده ایم . اما کم وبیش نمی توان سایه ای که اثار ترجمه شده بر این حوزه را دارد منکر شد و همچنین یک تعداد محدود کتابهای سطحی که به شکلی چاپ شده است اما تاکید میکنم محدود. که امید است با حضور نویسندگان دلسوز ونظارت مسئولین مربوطه شاهد اتفاق های خوبی در سال جاری واینده ادبیات کودک باشیم.
مرجع: تیتریک
ارسال دیدگاه