کودکانِ زندان را دریابیم…

زندانی شدن یک شخص نه تنها باعث آسیب‌های اجتماعی برای وی می‌شود، بلکه خانواده و مخصوصا فرزندان را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

به گزارش کودک پرس ، در تیر 96، هم عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس گفت: ایجاد مهد کودک در زندان‌ها گامی مثبت در راستای غنای عاطفی مادران زندانی است. محمد جواد فتحی درباره ساخت مهدکودک در زندان‌ها، افزود: اگر فرزندان از حیث عاطفی، محرومیت‌هایی را متحمل نشوند، مطلوب است، اما اینکه بیرون از زندان مهدکودکی ایجاد و مادر به بیرون برده شود، سبب ایجاد تناقضی می‌شود، از این‌رو با توجه به تدابیر امنیتی، این مهدها باید در مجموعه زندان ساخته شود.

زندگی کودک در زندان‌ها نیازمند توجه

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس گفت: ارائه مجوز احداث مهد کودک در زندان گام مثبتی از سوی سازمان بهزیستی است به ویژه به لحاظ غنای عاطفی مادران زندانی موثر است، البته در ایجاد این مهد در فضایی از زندان باید دقت شود که فرزندان احساس نکنند در محیط غیرطبیعی و ویژه هستند. فتحی ادامه داد: در کنار مادر بودن برای رشد روحی کودکان لازم است، البته اعلام آمار دو هزار و 300 کودکی که به دلیل زندانی بودن والدین خود در زندان بسر می‌برند، عجیب و قابل تامل است، از این‌رو رئیس سازمان زندان‌ها بهتر است، آمار شفافی از تعداد مادران زندانی اعلام کند. او با بیان اینکه وجود دو هزار و 300 کودک در زندان به‌واسطه زندانی بودن والدین خود نشان از افزایش جرائم توسط زنان است، گفت: زنان عموما از ساختار وجودی متفاوت از جرم‌زایی است، بنابراین ریشه‌ها و علل ارتکاب به این جرائم باید ارزیابی شود. این نماینده مجلس بر این باور است که دستگاه قضائی این آمارها را باید در اختیار دانشگاه‌ها و دانشکده‌های تخصصی جرم شناسی قرار دهد تا ضمن مطالعات دقیق آماری، علل افزایش این جرائم مشخص شود، در این صورت قانون‌گذاری راحت‌تر می‌تواند تصمیم‌گیری کند. عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس افزود: مخفی کردن آمار مجرمان مشکلی را حل نمی‌کند، هرچند آمارهای بالا نیز تاسف برانگیز است، اما بهتر است این آمارها به طور دقیق و شفاف اعلام شود. در این باره نیز مدیرکل امور کودکان و نوجوانان و خانواده بهزیستی خبر داد که هر زندانی که بیش از ۱۰-۱۵ کودک داشته باشد می‌تواند مجوز احداث مهدکودک را از سازمان بهزیستی دریافت کند. به گزارش خانه ملت، محمد نفریه درباره آمار کودکان موجود در زندان افزود: آمارها متفاوت است، چرا که تعداد زنان زندانی و کودکانشان زیاد است، اما طبق آخرین بررسی دو هزار و 300 کودک به دلیل زندانی بودن والدین خود در زندان بسر می‌برند.

احداث مهدکودک درزندان باروح‌وروان کودکان سازگاری ندارد

عضو هیات رئیسه کمیسیون قضائی مجلس گفت: آسیب‌های احداث مهدکودک در زندان بیشتر از فواید آن است. یحیی کمالی پور با بیان اینکه ممکن است احداث مهدکودک در زندان‌ها برای دسترسی مناسب والدین به کودکان اقدامی مناسب باشد اما آثار تخریبی و آسیب‌های آن به مراتب بیشتر از فواید آن است، گفت: بحث احداث مهدکودک در زندان از مدت‌ها پیش مطرح بوده و حتی در برخی از زندان‌ها نیز راه اندازی شد اما واقعیت این است که زندان محیط مناسبی برای نگهداری و پرورش کودکان نیست زیرا بخش مهمی از شخصیت فرد در دوران کودکی شکل گرفته از این رو قرار گرفتن کودکان در زندان آسیب‌های روحی و روانی زیادی را متوجه آنها کرده و آینده آنها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. او با بیان اینکه با توجه به آسیب‌های محیط زندان احداث مهدکودک در زندان به هیچ وجه به صلاح نبوده و با روح و روان کودکان سازگاری ندارد، تصریح کرد: محیط زندان به هیچ عنوان مناسب سن کودکان بالای دو سال نیست و حتی بهتر است از حضور کودکان زیر دو سال نیز در زندان ممانعت شود زیرا تجربه نشان داده آینده روشنی در انتظار کودکانی که دوران کودکی خود را در زندان سپری می‌کنند نخواهد بود و فضای زندان آثار سوئی را در روح و روان آنها به جا می‌گذارد. او با یادآوری اینکه اگر دولت و بهزیستی به دنبال احداث مهدکودک در زندان‌ها هستند بهتر است نسبت به احداث مهدکودک در خارج از محوطه زندان اقدام کنند، تصریح کرد: ماندن کودکان در زندان به دلیل آسیب‌هایی که در زندان وجود دارد به هیچ وجه به صلاح نیست. کمالی پور گفت: بهتر است سازمان بهزیستی و دولت نسبت به تعبیه و راه اندازی مهدکودک‌ها در خارج از زندان اقدام کنند؛ البته به صورت مقطعی می‌توان به کودکان اجازه حضور در زندان‌ها برای دیدار با مادر را داد اما به صورت دائمی این کار امکان پذیر نبوده و آثار مخرب آن به هیچ وجه قابل جبران نخواهد بود.

این عضو هیات رئیسه کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس با بیان اینکه حضور کودکانی که حیات آنها مستلزم شیر مادر است در زندان گریزناپذیر است، تصریح کرد: ارائه خدمات به کودکان بالای دو سال که والدین آنها زندانی هستند در خارج از محوطه زندان انجام شود.

شيوع اختلالات رواني در ميان کودکان زندان

مطالعه‌اي که سال 1382 در رابطه با کودکان زنان زنداني انجام شده بود، نشان داد که 33 درصد کودکان زندان داراي مشکلات رواني بودند و آثاري از مشکلات گفتاري نيز در ميان آنها مشاهده مي‌شد. يک‌سوم اين کودکان نيز از اختلالات رواني از خفيف تا شديد رنج مي‌بردند. بيماري‌هاي عفوني مانند عفونت ادراري نيز در ميان کودکان زندان شايع بود و در 13 درصد از آنها علائمي از کودک‌آزاري مشاهده مي‌شد. از سوي ديگر، مطالعات نشان مي‌دهند کودکان زندان بيشتر از ساير هم‌سن‌وسال‌هاي خود در معرض بزهکاري قرار دارند و زودتر از ساير بزهکاران در اين مسير قرار مي‌گيرند و بسياري از آنها به جرم ارتکاب جرائم مختلف به زندان بازمي‌گردند. به‌اين‌ترتيب، در صورت عدم توجه به اين مساله، مسئولان بايد منتظر ورود بزهکاران جديد در آينده‌اي نه‌چندان دور به جامعه و خطراتي که ايجاد خواهند کرد، باشند.

2‌سالگي سقف حضور کودکان در زندان

طبق تبصره ماده «يک» آيين‌نامه اجرايي سازمان زندان‌ها، محکومان و متهمان زن مي‌توانند اطفال خود را تا سن دو سال تمام به همراه داشته باشند و مديران زندان‌ها مي‌توانند نسبت به تفکيک اطفال دو تا شش سال در محل مجزا(مهدکودک) اقدام يا نسبت به انتقال اين کودکان به بهزيستي مبادرت کنند. باوجود آيين‌نامه سازمان زندان‌ها مبني‌بر مجازبودن ماندن کودکان در زندان تا دو‌سالگي، بسياري از کودکان زندان تا شش سالگي به همراه مادران خود در زندان مي‌مانند و طي اين سال‌ها از حداقل حقوق خود نيز محروم مي‌شوند، تا جايي که برخي گزارش‌ها حاکي از آن است که اين کودکان هيچ تصوري از خيابان و محيط خارج از زندان ندارند.

تفاهمنامه‌هايي که روي کاغذ مي‌مانند

از سال 1379 براساس تفاهمنامه‌اي بين سازمان بهزيستي و سازمان‌ زندان‌ها، تصميم گرفته شد که کودکان زندان پس از دو ‌سالگي به شبانه‌روزي‌هاي بهزيستي يا اقوام سپرده شوند. به گفته حميدرضا الوند، مديرکل وقت دفتر شبه‌خانواده بهزيستي، اين طرح سال 1381 در زندان گنبد استان گلستان به‌صورت آزمايشي اجرا شد اما همانجا مسکوت باقي ماند و دامنه اجراي آن به ساير زندان‌ها نرسيد. در همين سال توافقي بين سازمان بهزيستي و سازمان زندان‌ها صورت گرفت که براساس آن قرار بود بچه‌هاي زير هفت سال که در بند زنان در کنار مادرانشان نگهداري مي‌شدند، به بهزيستي سپرده شوند و پس از آزادي مادر، بچه مجددا در اختيار خانواده قرار بگيرد.