شناسایی ۱۲ هزار کودک دچار سوء‌تغذیه در سیستان و بلوچستان/ وضع بحرانی تغذیه در ۷ استان

به گزارش کودک پرس ، با این همه، درصد سوءتغذیه هر چقدر هم که باشد، فقر در استان، که می‌توان در گوشه و کنار آن را دید، قابل کتمان نیست، زیرا سیستان ‌و ‌بلوچستان سال‌هاست درگیر خشکسالی، کم‌آبی، درصد بالای حاشیه‌نشینی و مسائلی از این دست شده‌. کارشناسان، سوءتغذیه را اغلب ناشی از بدغذایی می‌دانند، ‌اما کافی است سری به حاشیه کلانشهر زاهدان، روستاها و حاشیه‌شهرهای استان بزنیم تا با دیدن وضع معیشت مردم به دلیل اصلی سوءتغذیه و فقر غذایی در این استان پهناور پی ببریم. من با همین منظور راهی حاشیه زاهدان می‌شوم؛ جایی که معمولا پس‌زمینه عکس‌های ثبت شده در شروع کار مسئولان استانی یا سفرهای مسئولان کشوری است: زمین‌های خاکی، چاله‌های پر از زباله و چرکاب، خانه‌های مخروبه‌‌ای که درگاهشان با یک پتو یا ملحفه از کوچه جدا شده‌ است، کودکانی نحیف، رنگ‌پریده‌ و پابرهنه که در کوچه و خیابان بازی می‌کنند، از عمده تصاویری است که در گوشه ذهنم جای می‌گیرد.

غذا نداریم

با پسرک هشت ساله‌ای که رنگش به زردی می‌زند و چشم‌هایش گود افتاده به صحبت می‌نشینم. از شغل پدرش می‌پرسم. می‌گوید پدرش مشکل اعصاب دارد و به همین دلیل کسی به او کار نمی‌دهد و بیکار است. مادر صالح با ملایمت به میان صحبت ما می‌آید: همسرم سال‌هاست به دلیل بیماری‌های عصبی بیکار شده و به ناچار خودم خیاطی می‌کنم و خرج 3 فرزندم را می‌دهم.

از رنگ زرد و چشم‌های بی‌رمق صالح می‌پرسم. توضیح می‌دهد: صالح از کودکی سوءتغذیه داشت و این بیماری به شدت بر قد و وزن او تاثیر گذاشت. کمبود وزن دارد و به سراغ هر دکتری می‌رویم، داروهای‌ خارجی گران‌قیمت برایش تجویز می‌کنند. با گرانی‌ و بی‌پولی چطور می‌توانم این داروها را تهیه کنم؟ همه این‌ها به کنار. زمانی که باردار بودم، غذای درستی برای خوردن نداشتم و گاهی گرسنگی می‌کشیدم و فرزندانم همه سوءتغذیه دارند.

کوتاه قدی، لاغری، ضعف و بی‌حالی، کمبود وزن و‌ رنگ‌پریدگی از علائم سوءتغذیه است که به وفور در حاشیه شهر زاهدان دیده می‌شود.

با دستمزد کارگری نمی‌شود پسته خرید

امیررضا که با کودکان در خیابان مشغول بازی است، مشتاقانه به سمتم می‌آید. ۶ ساله است. خانه‌شان را نشانم می‌دهد؛ خانه‌ای خشت‌و‌گلی که جلوی در آن زنی 30 ساله روی چهارپایه‌ای نشسته است و سوزن‌دوزی می‌کند.

امیررضا دستم را می‌گیرد و تندتند به سمت مادرش می‌رود. مادر امیررضا با روی خوش احوالم را می‌پرسد و در پاسخ به سوال‌هایم‌ می‌گوید: امیررضا هم مانند خیلی دیگری از بچه‌های این منطقه سوءتغذیه و کم‌خونی شدید دارد. مراکز بهداشت سبد غذایی نمی‌دهند و فقط می‌گویند پسته، بادام، و غذاهای مقوی بخورد.

با یک لقمه نان کارگری مگر می‌شود ۷۰ هزار تومان ‌پول پسته داد؟ مگر می‌شود قرص‌های خارجی گران‌قیمت خرید؟

حرفش منطقی است. نمی‌شود. خیره به امیررضا می‌مانم که با شنیدن حرف‌های مادر غم به چهره‌اش دویده است. البته در میان همه آن‌هایی که فقر عامل سوءتغذیه‌شان شده، کودکانی هم هستند که به دلیل بدغذایی و رژیم غذایی نادرست گرفتار این بیماری شده‌اند؛ فاطمه، دختر یازده ساله‌ای است که به گفته مادرش مشکلات مالی ندارند و غذای خوبی می‌خورد، اما باز هم ۱۰ کیلوگرم کمبود وزن دارد.

وضع بحرانی تغذیه

یک کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان هم حرف‌های خانواده‌ها را تایید می‌کند. او به همشهری توضیح می‌دهد: بیکاری، درآمد پایین، اعتیاد والدین به مواد مخدر، ناآگاهی تغذیه‌ای، اولویت‌دهی هزینه‌های دیگر به جای تغذیه، دوری از مراکز تامین غذا، جمعیت بالای خانوار، خشکسالی و طبخ نامناسب غذا از مواردی است که می‌تواند زمینه‌ساز بروز سوءتغذیه در کودکان باشد.

مسعود فیروزکوهی با بیان اینکه سبد غذایی خانوار باید حداقل کالاهای اساسی را داشته باشد، می‌افزاید: هزینه‌های خانوار در حال حاضر سنگین و سرسام‌آور است و از آنجا ‌که درآمد بخش زیادی از جمعیت استان به‌ویژه روستاییان و حاشیه‌نشینان آن‌قدر کم است که هزینه غذایشان را تامین نمی‌کند، این افراد در خط گرسنگی قرار می‌گیرند. فیروزکوهی البته معتقد است برخی افراد به جای تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی و استفاده از مواد غذایی مفید، درشت مغذی و ریزمغذی به زیاده‌خوری، بدخوری و مصرف تنقلات کم‌ارزش و حتی مضر اقدام می‌کنند که منجر به سوءتغذیه در فرزندان می‌شود.

کم‌سوادی، فقدان آموزش، بی‌پولی و فقر، حاشیه‌نشینی، خشکسالی و دسترسی نداشتن به مواد غذایی غنی عواملی است که دست به دست هم داده تا سیستان ‌و بلوچستان‌ در بین 7 استان بحرانی از نظر تغذیه قرار گیرد و وضعش از 6 استان دیگر بحرانی‌تر باشد. رئیس دانشکده علوم پزشکی زاهدان هم این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید: متاسفانه سیستان‌ و بلوچستان جزو 3 استانی است که در شرایط ناامنی غذایی قرار دارد به طوری که مردم در زمینه دسترسی به مواد غذایی از نظر کمی و کیفی مشکلاتی دارند.

محمدمهران امینی‌فرد با بیان اینکه کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان و مادران سیستان ‌و ‌بلوچستان مشاهده و کمبود روی و آهن در این استان 2 برابر میانگین کشور گزارش شده است، می‌افزاید: اولین کاری که برای کاهش سوء‌تغذیه و ناامنی غذایی در دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر انجام دادیم، بررسی شاخص‌های پیکرسنجی، امنیت غذایی و ارتباط برخی عوامل مرتبط با آن در کودکان زیر 6 سال ایرانشهر بود که از سوی دفتر بهبود تغذیه مورد تایید قرار گرفت و امیدواریم یک تا 2 ماه آینده گزارش آن آماده شود.

وی ادامه می‌دهد: فعلا برای کاهش سوءتغذیه در شهرهای تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر اقداماتی از جمله برنامه مشارکتی حمایتی کودکان زیر 6 سال با همکاری کمیته امداد، برنامه مشارکتی با اداره بهزیستی برای رفع سوءتغذیه در کودکان بین 3 تا 6 سال، اجرای برنامه مکمل یاری آهن با همکاری آموزش و پرورش، اجرای مکمل یاری ویتامین D و کلسیم در گروه سالمندان در شهرستان‌های تحت پوشش و استفاده از ظرفیت ملی موسسه بنیاد علوی برای توزیع سبدهای غذایی میان مادران باردار، شیرده و نیازمند برای کاهش سوءتغذیه در استان صورت گرفته است.

افزایش آمار سوءتغذیه

نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی هشدارهای دیگری در این باره می‌دهد و به همشهری می‌گوید: ناامنی غذایی و سوءتغذیه موجب شده است شاهد مشکلات مختلفی چون کوتاه‌قدی، مشکلات گوارشی، کم‌وزنی و لاغری باشیم. این مشکلات شانس حضور افراد مبتلا را در آزمون‌های استخدامی کاهش می‌دهد و می‌تواند سلسله بیکاری، فقر، بیماری و سوءتغذیه را استمرار دهد.

علیم یارمحمدی با بیان اینکه تمرکزگرایی و دوری از مرکز موجب شده است توجه به حاشیه ایران کم‌رنگ شود و مشکلات سیستان ‌و بلوچستان از چشم مسئولان کشوری دور بماند، می‌افزاید: تعلل بیشتر در برابر مشکلات معیشتی حاشیه شهرهای استان جایز نیست و ارگان‌های حمایتی و دستگاه‌های دولتی باید هرچه سریع‌تر فکری برای حال مردم کنند. متاسفانه فقر غذایی و سوءتغذیه در حال افزایش است و اگر فکری برای آن نشود، می‌تواند آینده کودکان این منطقه را با خطر مواجه کند.

حمایت از کودکان مبتلا به سوءتغذیه

بر اساس آمارهایی که کمیته امداد امام خمینی‌ (ره) سیستان و بلوچستان سال گذشته اعلام کرد، ۱۲هزار کودک دچار سوء‌تغذیه در مناطق شهری و روستایی این استان شناسایی شده‌اند. مدیر کل کمیته امداد سیستان ‌‌و بلوچستان می‌گوید: بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که بین دانشگاه علوم پزشکی و کمیته امداد امام خمینی (ره) استان امضا شده است، کودکان 2 تا 5 ساله که دچار سوءتغذیه هستند، شناسایی شده و آن‌هایی که توان مالی نداشته باشند به کمیته امداد معرفی می‌شوند. سید مهدی عبادی می‌افزاید: این کودکان در صورت تایید، 6ماه مورد حمایت قرار می‌گیرند و سبد غذایی برای آنان درنظر گرفته می‌شود. بر اساس آماری که تا کنون داشته‌ایم، فقط 15 درصد کودکانی که در این طرح قرار گرفته‌اند، قبلا تحت پوشش کمیته امداد بوده‌اند. به گفته وی، این طرح از سال ۸۱ آغاز شده و همچنان ادامه دارد.

کاهش 50 درصدی سوءتغذیه در یک دهه

بر اساس آمارهای وزارت بهداشت که در روزهای گذشته منتشر شده است، در یک دهه گذشته، شیوع سوءتغذیه کودکان به طور متوسط حدود 50 درصد کاهش یافته و در سال‌های 86 تا 95 از 8/3 درصد به 3/8 درصد رسیده است. همچنین شیوع کوتاه‌قدی تغذیه‌ای از 8/9 درصد در سال 87 به 4/6 درصد در سال 95 سیر نزولی داشته است. شیوع لاغری که معرف سوءتغذیه زمان حال و گذشته است، از 7/5 درصد در سال 87 به 4 درصد در سال 95 کاهش یافته و کاهش شیوع سوءتغذیه کودکان حتی در استان‌های کم‌برخوردار کشور هم قابل توجه بوده است.

 

 

 

 

منبع: همشهری