یادداشت دکتر حیصمی درباره مرگ کودک ۹ ساله در بیمارستان سینا

کودک پرس : متاسفانه باز هم خبر رخداد أسف بار دیگری در حوزه بهداشت و درمان اهواز و خاصه در بیمارستان سینا،فوت یک کودک ۹ ساله بدنبال عمل جراحی”گویا لوزه” را شنیدیم و تاثر بیش از پیش مردم را سبب گشت. لذا با عنایت به تأثر اجتماعی اینجانب ضمن اینکه به سهم خودمراتب تسلیت خویش را به خانواده محترم این متوفی ابلاغ و خود را سهیم در این فقدان اندوهناک دانستن، مایلم توضیحاتی را جهت افزایش آگاهی عمومی و نیز خانواده ارجمند متوفی عرض نمایم.

۱٫باید بدانیم که رخداد و یا خطای پزشکی در روند درمان”بویژه دراقدامات و مداخلات تهاجمی”مانند اعمال جراحی” امری بدیهی و محتمل است و در کتب مرجع علمی پزشکی،که غالبا مبتنی بر یافته های علمی مراکز پژوهشی پذیرفته شده و قابل اعتناء و استناد غرب می باشند،بعنوان امری کاملا محتمل و واقعیتی پذیرفته شدنی و غیر قابل انکار شناخته شده است و به همین دلیل در قبل از پذیرش و بستری از بیمار یا اولیای وی رضایتی مبنی ازاطلاع از مخاطرات احتمالی اخذ میشود،البته این به مفهوم نادیده انگاشتن حقوق بیمار در مواردی که ناشی از سهل انگاری جراح و سایر عوامل مرتبط باشد نیست و در ادامه به آن خواهم پرداخت.

۲-اقدام درمانی جراحی،یک اقدام تیمی مرکب ازجراح،متخصص بیهوشی، پرستاران و تکنسین ها و افراد مرتبط دیگر است که کلیه اعضای تیم یاد شده تحت مسئولیت و اشراف مستقیم جراح در یک کار مشترکی با هم همکاری دارند. علاوه بر این دارو و تجهیزات نیز جزء اساسی از عمل جراحی موفق و بی عارضه به شمار می آیند که مسئولیت اطمینان از سلامت و درستی استفاده از آنها در مرتبه اول متوجه مسئول تیم(جراح) و درمرتبه بعد کاربر آنها است (مانند متخصص بیهوشی وپرستار وتکنسین و…) مسئول فنی بیمارستان و ریاست بیمارستان نیز بعنوان نظارت عالیه مسئول در انتخاب نیروهای کارآمد و تامین تجهیزات و داروی لازم و حمایتهای دیگر درمان شناخته میشوند.

۳٫در قبل از عمل جراحی مسئول تیم موظف است دستور دهد تا ضمن بررسی کامل سوابق فردی و خانوادگی بیمار و انجام مشاوره ها و معاینات و آزمایشات مختلف لازم صورت گیرد و از عدم وجود سابقه بیماری و یا اختلالات فیزیولوژیک و حساسیت داروئی و…که مانع موفقیت عمل جراحی و یا احتمال به مخاطره انداختن جان بیمار باشند،اطمینان حاصل نماید و قبل از عمل با مشاهده گزارش مشاوره ها و نتایج بررسی های مثبوت در پرونده بیمار از بی ضایعه و یا کم ضایعه بودن عمل اطمینان حاصل نماید و از آن پس بیمار را برای انجام عمل جراحی پذیرش نماید.بنابراین هرگونه سهل انگاری و یا عدم اقدامات مقدماتی لازم درقبل از عمل،مسئول تیم پاسخگو خواهد بود.

۴٫متخصص بیهوشی موظف است که قبل از عمل از حساسیت داروئی و میزان تحمل داروئی بیماردر قبل از عمل اطمینان حاصل نماید و شخصا از قبل ازخوابانیدن(بیهوش کردن) بیمار و در طول عمل جراحی و حتی در اتاق ریکاوری و تا زمان بیدار شدن بیمار، بر بالین بیمارحاضر و دردسترس فوری باشد و لحظه به لحظه علائم حیاتی بیمار را کنترل و از عادی بودن آنها اطمینان حاصل نماید.تا در صورت نیاز بلافاصله مداخله نمایند. پس اکتفاء به تکنسین های بیهوشی( که متاسفانه اخیرا در اغلب اتاقهای عمل ما به امری روتین و عادی بدل شده و عادتی غلط اما رایج شده است)هرچند بسیار با تجربه و ماهر باشند،غیر قابل قبول است.

۵٫متخصص بیهوشی موظف است متناسب با نوع عمل،سن و جنس بیمار و شرایط جسمی و فیزیولوژیکی بیمار و طول مدت عمل،نسبت به انتخاب چگونگی بیهوشی و نوع داروی بیهوشی و کمیت آن اتخاذ تصمیم نماید و جراح را از تصمیم خود مطلع نماید به گونه ای که بیمار در طول مدت عمل در خواب باشد و از واکنشهای احتمالی درطول عمل جلوگیری شود و دراین خصوص مسئول بیهوشی پاسخگو است.

۶٫در صورتی که بیمار در طول مدت عمل و یا بعد از آن(در ریکاوری) دچاراختلالات تنفسی و هایپوکسی(کاهش اکسیژن رسانی) شود،که میزان پائین اکسیژن بلافاصله توسط دستگاه سنجش اکسیژن خون (اکسیمتر) نشان داده میشود و از علائم ظاهری آن کبودی و تیره شدن رنگ پوست است،باید متخصص بیهوشی فورا و بدون فوت وقت نسبت به جبران اکسیژن و برقراری تنفس کمکی(به کمک دستگاه ونتیلاتور) اقدام نماید و از ضایعات مغزی جلوگیری نماید.زیرا با توجه به مدت زمان افت اکسیژن،بیمار با طیف گسترده ای ازعوارض مغزی،از قبیل فقدان بخشی از حافظه و یا اختلالات حرکتی و رفتاری بعدی تا مرگ مغزی، مواجه خواهد شد.

۷٫درصد این اتفاقات،در سنین بالای بیمار و وجود اختلالات زمینه ای فیزیولوژیکی مانند اختلالات قلبی عروقی و…محتمل تر است و در سنین پائین تر بسیار نادر می باشند.،بنابراین در چنین مواردی باید علت و یا علل توسط تیم فنی خاص و بی طرف بررسی و رسیدگی شود.

۸٫بررسی و رسیدگی دقیق به این رخدادها و تشخیص قصور و تقصیر در رفتار فنی تیم جراحی و یا کاستی در تجهیزات و اختلالات داروئی و غیره از وظایف ذاتی دادگاه و پزشکی قانونی است،که با توجه به محتویات پرونده و بازجوئی هائی که صورت خواهد گرفت مقصر یا مقصرین شناسائی و نسبت به احقاق حقوق اولیای متوفی اقدام خواهد شد.بنابراین نمی توان صرفا براساس اظهارات منقول قضاوت نمود.

۹٫با عنایت به بررسی های دادگاه نقش مباشرین و مساهمین در این رخداد،از جمله عوامل مدیریتی مانند ریاست بیمارستان و مسئول فنی بیمارستان و….به تفکیک معلوم واحکام صادر میگردد،بنابراین هرچند که متاسفانه مردم اعتماد و ثقه خود را نسبت به روند درمان بیمارستان سینا، به علت رخدادهای ناگوار پی در پی و سو پرداخت دانشگاه در رسیدگی به اتفاقات قبلی و اصرار بر لاپوشانی و عدم ارائه دلایل بی طرفانه و منصفانه،از دست داده اند،

باید اذعان کرد که راه حل این قبیل امور تخصصی صرفا رسانه ای نیست،بلکه مردم باید به نهادهای قانونی اعتماد نمایند و با شکایت اولیای متوفی و ارجاع پرونده به مراجع قضائی،هم استیفای حقوق خود را مطالبه کنند و هم به جامعه خود کمک کنند تا با عبرت آموزی موجب دقت بیشتر عوامل دخیل درفرایند درمان و جلوگیری از تکرار چنین رخدادهائی شوند.