مکمل‌ها و ویتامین‌های لازم برای فرزند شیرخوار شما

به گزارش کودک پرس ، کودکان شیرخوار در کشور ما مکمل آهن ، ویتامین A و D را بر اساس دستور عمل هاي موجود باید بطور روزانه مصرف کنند. در مورد مکمل آهن ، بر اساس دستور عمل وزارت بهداشت ، براي کلیه شیرخوارانی که با وزن طبیعی متولد می شوند (اعم از شیر مادر خوار و یا شیر خشک خوار) دادن قطره آهن از پایان ۶ ماهگی و یا همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲۴ ماهگی به میزان روزانه ۵/۱۲ میلی گرم آهن المنتال) توصیه می شود.
، براي پیشگیری ازکمبود ویتامین A وD در کشور ما بر اساس برنامه کشوري تجویز روزانه قطره مولتی ویتامین و یا قطره A+D از روز پانزدهم پس از تولد تا حداقل ۱۲ ماهگی به میزان روزانه ۲۵ قطره که معادل ۱۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین A و ۴۰۰ واحد بین المللی ویتامین D است ، باید انجام شود. استفاده از نور مستقیم آفتاب )نه از پشت شیشه( به مدت ۱۰ دقیقه در روز نیز براي تامین ویتامینD ،بطوري که صورت و دست و پاي کودك در معرض آفتاب قرار گیرد توصیه می شود.

نحوه مصرف مکمل در کودکان نارس

درمورد مکمل آهن ، براي کلیه شیرخوارانی که با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم متولد می شوند (اعم از شیر مادر خوار یا شیر خشک خوار) از زمانی که وزن آنها دو برابر وزن هنگام تولد می رسد تا پایان ۲۴ ماهگی قطره آهن به میزان روزانه ۵/۱۲میلی گرم آهن المنتال توصیه می شود. قطره مولتی ویتامین و یا A و D در کودکان نارس مانند کودکان طبیعی از ۱۵ روزگی باید داده شود.

آیا مصرف مکمل در کودکان شیر مادرخوار و شیرخشک خوار متفاوت است؟

تمام کودکان اعم ازاینکه با شیر مادر و یا شیر مصنوعی تغذیه شوند لازم است از مکمل هاي آهن ویتامین A و D و یا مولتی ویتامین استفاده کنند. بعضی از مادران فکر می کنند که کودکان شیرخشک خوار نیازي به مکمل ندارند. درحالی که باید بدانند شیرخشک هاي موجود دربازار غنی شده نیست به عبارت دیگر آهن ، ویتامین A و D به آنها اضافه نشده است و مقادیري که بر روي قوطی شیرخشک درج می شود ، در حقیقت همان مقادیر طبیعی در ترکیب شیرخشک است که نیاز بدن شیرخوار را براورده نمی کند و لازم است این ریزمغذیها بصورت مکمل و بطور روزانه به انها مطابق با پروتکل هاي وزارت بهداشت(Ministry of Health) داده شود.

چه زمانی جهت مصرف مکمل درطول روز براي کودك مناسب تر است؟

مکمل آهن را نباید همزمان با وعده شیر کودك به وي داد زیرا کلسیم موجود درشیر ، ازجذب آهن جلوگیري می کند. بعضی ازمادران از تیره شدن رنگ دندان شیرخوار از دادن قطره آهن به شیرخوار خودداري می کنند. اینکار لطمه غیر قابل جبرانی به رشد و تکامل مغزي شیرخوار و در نتیجه کاهش ضریب هوشی وي وارد می کند که قابل جبران نیست.

به مادران توصیه می شود که قطره آهن را در یک قاشق مرباخوري ریخته و در عقب دهان کودك بریزند و سپس مقداري آب به او بدهند تا از تیره شدن رنگ دندانها جلوگیري شود. علاوه بر آن به مادر یادآوري شود که قطره آهن موجب تغییر رنگ مدفوع کودك می شود که موجب نگرانی نیست.

میوه ها و آب میوه ها بخصوص مرکبات موجب افزایش جذب آهن می شوند و می توان قطره آهن را همراه با آنها که متناسب با سن کودك باشد به او داد . درمورد مولتی ویتامین و یا قطره A و D پس از وعده شیر و یا غذاي کمکی مشکلی ایجاد نمی کند.

چرا مادران شیرده باید به مصرف مکمل ادامه دهند؟

در دوران شیردهی مادران براي بهبود ذخایر بدنی خود باید مکمل آهن و مولتی ویتامین مینرال را تا سه ماه پس از زایمان ادامه دهند. ذخایر آهن مادر در دوران بارداري براي تامین آهن مورد نیاز جنین مصرف می شود و خونریزي هنگام زایمان(giving birth) نیز به ازدست دهی آهن بدن کمک می کند بنابراین براي تکمیل ذخایر آهن بدن لازم است مادران شیرده از مکمل آهن به میزان روزانه یک عدد قرص سولفات فرو مطابق با توصیه هاي وزارت بهداشت استفاده نمایند. مکمل هاي ویتامین مینرال که در دوره بارداري مصرف آن توصیه می شود نیز در دوره شیردهی تا سه ماه پس از زایمان روزانه یک عدد مطابق با دستور عمل هاي وزارت بهداشت باید مصرف شود. مصرف این مکمل ها علاوه بر تکمیل ذخایر بدن مادر ، موجب بهبود ترکیب شیر مادر از لحاظ ویتامین ها و املاح معدنی موردنیاز شیرخوار می شود.

مصرف مکمل هاي ویتامین و املاح پس از ۳ ماه از دوره شیردهی ضرورتی ندارد و در صورتی که مادر از برنامه غذایی مناسبی پیروي می کند و تمام گروههاي غذایی اصلی شامل نان و غلات، سبزي ها، میوه ها، شیر و مواد لبنی و گروه گوشت و جایگزین هاي آن به مقدارکافی در برنامه غذایی روزانه گنجانده می شود ، نیازي به مصرف مکمل نیست . در دوره شیردهی نیاز به کلسیم بیشتر از دوران دیگر است و مادران شیرده باید روزانه ۳تا ۴ واحد از گروه شیر و مواد لبنی ) ماست وپنیر( مصرف کنند.

یک واحد از گروه شیر و لبنیات شامل یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست ویا ۵۰ گرم پنیر ) معادل یک قوطی کبریت ( یا ۳/۴ لیوان کشک و یا۱/۵ لیوان بستنی است . هم چنین ید مورد نیاز بدن را باید با مصرف نمک یددار تصفیه شده تامین نمود زیرا منابع غذایی از نظر ید فقیرند و نمی توانند ید مورد نیاز بدن را تامین کنند.

مصرف مکمل هایی مانند روي و یا امگا ۳ و سایر مکمل ها دردوران شیردهی ضرورتی ندارد. و همانطور که ذکر شد با یک برنامه غذایی درست می توان نیاز بدن به انواع ویتامین ها و املاح را تامین نمود و فقط مکمل آهن و مولتی ویتامین مینرال در ۳ ماه اول پس اززایمان توصیه می شود.

آیا سایر مکمل ها ي موجود در بازار نیز براي شیرخوار سودمند است؟

بعضی ازمادران فکر می کنند اگر از مکمل هاي ویتامین مینرال خارجی به شیرخوار خود بدهند، به رشد و سلامت شیرخوار کمک کرده اند . درحالی که این طور نیست .این مکمل ها معمولا مطابق با استانداردهایی که وزارت بهداشت به لحاظ میزان ویتامین بویژه A و D املاحی مثل آهن و روي اعلام کرده است ،نیستند لذا علاوه بر این که خانواده ها هزینه گزافی براي خرید آنها می پردازند ، محصولی با مقادیر کم و نامناسب از ویتامین ها و املاح به کودکانشان می دهند . درحالی که اگر در برنامه غذایی کودك , از انواع مغزها ) بادام , فندق , پسته , گردو ( استفاده شود این مواد مغذي سرشار از آهن , روي , منیزیوم , فسفر , پتاسیوم , تیامین , ریبوفلاوین و چربی هاي بلند زنجیره غیراشباع و امگا ۳ می باشند .

همچنین انواع حبوبات مانند، نخود آبگوشتی، انواع لوبیا ها و عدس که منابع غنی از پروتئین، پتاسیم، آهن، اسیدفولیک، منیزیوم، مس و فیبر می باشند نیاز بدن کودك را تامین می کنند.

اسیدهاي چرب EPA و DHA که کمپانی ها ادعا می کنند در محصولاتشان به کار می برند ، در روغن زیتون و روغن آفتاب گردان وجود دارد و اگر در پخت غذاي کودکان از این روغنها استفاده شود از بهترین و سالم ترین اسیدهاي چرب برخوردار می شوند .

کودکان تا دو سالگی به جز قطره A و) D یا مولتی ویتامین ( و قطره یا شربت آهن به هیچ مکمل دیگري نیاز ندارند . خوشبختانه شرکت هاي ایرانی این فرآورده ها را با فرمول و مقدار صحیح به بازار عرضه کرده اند.

مصرف مکمل روي وامگا ۳ در دروان شیردهی ضرورتی ندارد. درصورتی که مادر شیرده از اصول تغذیه صحیح پیروي کند و در برنامه غذایی روزانه دو اصل تنوع و تعادل را رعایت نماید و گروههاي غذایی اصلی را به مقدار کافی مصرف کند نیازي به مصرف این گونه مکمل ها ندارد