دختران نوجوان پرخور احتمالا دچار افسردگی شده‌اند

به گزارش کودک پرس ، مطالعه‌ای که توسط پژوهشگران علوم تغذیه و صنایع غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است، نشان داد که مصرف بیشتر تنقلات کم ارزش با سطوح بالاتر افسردگی ارتباط دارد. در این پژوهش۲۰۰ دختر نوجوان در مقطع دبیرستان (۱۳تا ۱۸ سال) در دو منطقه‌ که از نظر اقتصادی-اجتماعی بالا و پایین شهر تهران محسوب می‌شدند، مورد بررسی قرار گرفتند.

افسردگی یک اختلال شایع در دوره‌ی نوجوانی است. بر اساس گزارش “مطالعه‌ ملی بیماری‌ها و آسیب‌ها در ایران”، افسردگی سومین مشکل سلامتی کشور است. این مشکل می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، اعتیاد، خودکشی و ایجاد اختلال در عملکردهای شغلی، خانوادگی و اجتماعی شود. شیوع افسردگی در بین نوجوانان ایرانی در حدود ۱۴ تا ۷۲ درصد متغیر است و در دختران بیشتر از پسران دیده می‌شود.

رژیم غذایی سالم می‌تواند دختران را در برابر افسردگی و استرس محافظت کند و تغذیه‌ نادرست می‌تواند در تشدید، شیوع و مدت افسردگی موثر باشد. تغییر الگوی تغذیه در ۱۰ سال اخیر باعث شده که تنقلات و مواد غذایی کم‌ارزش جایگزین وعده‌های مغذی شوند.

تنقلات کم‌ارزش؛ موادی پر کالری هستند که ویتامین‌ها و مواد معدنی کمی دارند. مانند شکلات، آبنبات، شیرینی، انواع نوشابه و آب‌میوه‌های صنعتی، چیپس، سیب‌زمینی سرخ‌شده، ذرت مکزیکی، ذرت حجیم‌شده، کیک، بیسکوئیت، فست‌فودها، یخمک، بستنی یخی، بستنی، لواشک، تمر هندی، آدامس و آلوچه.

در خصوص ارتباط تغذیه با افسردگی نوجوانان در ایران تحقیقات کمی انجام شده است. به همین دلیل، دکتر آرزو رضازاده؛ استادیار علوم تغذیه و همکارانش در انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مطالعه‌ای «ارتباط مصرف تنقلات کم‌ارزش با افسردگی در نوجوانان ساکن مناطق با وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالا و پایین شهر تهران» را مورد بررسی قرار دادند.

در این پژوهش۲۰۰ دختر نوجوان در مقطع دبیرستان (۱۳تا ۱۸ سال) در دو منطقه‌ی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. برای این بررسی، منطقه دو شهر تهران به عنوان یک منطقه با وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالا و منطقه‌ی ۱۸ به عنوان منطقه‌ای با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین انتخاب شدند. پژوهشگران با استفاده از پرسش‌نامه اطلاعات را در مورد افسردگی و وضعیت تغذیه این دانش‌آموزان جمع‌آوری کردند.

اطلاعات جمع‌آوری شده نشان داد که افسردگی در نوجوانان مدارس با وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین نسبت به نوجوانان مناطق با وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالا، بیشتر بود. درصد بیشتری از نوجوانان افسردگی متوسط و شدید و درصد کمتری افسردگی خفیف داشتند. افسردگی خفیف در منطقه اقتصادی-اجتماعی بالا بیشتر بود ولی افسردگی متوسط و شدید در منطقه‌ی اقتصادی-اجتماعی پایین شیوع بیشتری داشت.

در هر دو منطقه، مصرف تنقلات در افراد با درجات افسردگی بالاتر بیشتر بود. دانش‌آموزان منطقه‌ اقتصادی اجتماعی پایین اسنک‌های شور، بستنی یخی و لواشک بیشتر مصرف می‌کردند ولی در منطقه‌ی بالا مصرف بیسکوئیت بیشتر بود.

نتایج این پژوهش به صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در آخرین شماره‌ی مجله‌ی سلامت اجتماعی (تابستان ۹۷) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به چاپ رسیده است.

در این مقاله دکتر رضازاده و همکارانش در خصوص علت رابطه‌مصرف تنقلات و افسردگی بیان کردند که: «با جایگزینی تنقلات کم ارزش به جای میان‌وعده‌های مغذی اشتهای نوجوان کاهش یافته و احتمالا مصرف ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب ضروری، به ویژه امگا ۳ و امگا 6 که از نظر ساختاری برای عملکرد مغز حیاتی هستند، کاهش می‌یابد. بررسی‌های پیشین نشان داده‌اند که ریزمغذی‌هایی از قبیل ویتامین‌ها (خصوصا ویتامین‌های گروه B و ویتامین‌هایD ،Cو E)، مواد معدنی (کلسیم، کروم، آهن، منیزیم، روی و سلنیوم) باعث کاهش خطر افسردگی می شوند.»

بخش بزرگی از دانش‌آموزان از غذاهای آماده استفاده می‌کنند و گاهی غذاهای آماده جایگزین وعده‌ی نهار آن‌ها می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش باید به خوراکی‌های ارائه شده در بوفه‌های مدارس توجه بیشتری داشت.