گردشگری کودک را توسعه بدهیم اما بدون کپی‌کاری

به گزارش کودک پرس ، دیزنی‌لند یکی از مراکز تفریحی و سرگرمی جهان است که شخصیت‌های کارتونی والت‌دیزنی را می‌توان در آن دید و با اینکه تصور می‌شود این مرکز تفریحی ویژه کودکان است اما تمامی قشرها و رده‌های سنی به آن علاقه‌مند هستند. این مرکز تفریحی پرطرفدار ویژه استفاده ۲گروه سنی کودکان بالای ۸ سال و نوجوانان بالای ۱۸ سال بوده و برای استفاده کودکان خردسال مناسب نیست. در این زمینه شرکت‌های مختلف و باشگاه‌های ورزشی نیز دست به کار شده‌اند و برای کودکان بالای ۸ سال و نوجوانان کمپ‌ها و مراکز اقامتی و سرگرمی ایجاد کرده‌اند. به عنوان نمونه تیم‌های فوتبالی معروف دنیا با ایجاد کمپ‌های مناسب نوجوانان به آنها آموزش‌های ورزشی داده و تمام تابستان نوجوانان را در تشویق و مشاهده تمرین‌های بازیکنان تیم مشارکت می‌دهند. به عقیده بسیاری از کارشناسان گردشگری می‌توان الگوهایی مانند دیزنی‌لند را در کشور بومی و اجراکرد و از شخصیت‌های داستان‌های بومی و سنتی مانند پهلوان‌های شاهنامه، شخصیت‌های مثنوی و داستان‌های سعدی در مراکز تفریحی استفاده کرد. در این صورت می‌توان گامی جدی در توسعه گردشگری کودکان در ایران برداشت.
با رونق گردشگری در ایران چند سالی است شاهد سفر خانواده‌های خارجی جوان نیز هستیم، به همین دلیل توجه به خدمات مناسب با کودکان نیز در ایران مطرح شده است و برخی انجمن‌ها و تشکل‌های خصوصی درحال ارائه دوره‌های آموزشی تخصصی و پرورش راهنمایان و مربیان سفر کودکان هستند. با این همه گردشگری کودک یکی از حلقه‌های گمشده در ایران است. به عقیده بسیاری ازکارشناسان گردشگری می‌توان الگوهایی مانند دیزنی‌لند را در کشور بومی و اجراکرد و از شخصیت‌های داستان‌های بومی و سنتی مانند پهلوان‌های شاهنامه، شخصیت‌های مثنوی و داستان‌های سعدی در مراکز تفریحی استفاده کرد. در این صورت است که می‌توان گامی جدی در توسعه گردشگری کودکان در ایران برداشت. استفاده از ظرفیت‌های طبیعت‌گردی نیز از راهکارهایی است که در صورت رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب می‌توان کودکان و خانواده‌ها را در ورزش‌ها و تفریحات طبیعت‌گردی سهیم کرد. تفریحاتی که البته گاهی با صرف هزینه‌های بالا همراه است. ورزش‌های بومی ایران همواره مورد توجه گردشگران خارجی بوده و به اندازه‌ای در آن کنجکاوی به خرج داده‌اند که اگر فضایی برای تجربه ورزش‌های بومی ایرانی برای گردشگران خارجی در نظر بگیریم با استقبال بسیاری روبه‌رو می‌شویم. در مجموع مراکز تفریحی مانند دیزنی‌لند الگوهای خوبی برای ایجاد مراکز سرگرمی خانوادگی درآمدزا و جذاب است که با بومی‌سازی می‌تواند ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشد.

 

موزه‌های حیات وحش ویژه کودکان
به گفته کارشناسان مراکز تفریحی بزرگ و عظیمی در کشورهای پیشرفته برای سرگرمی وجود دارند اما این مراکز ویژه سنین بالای ۸ سال بوده و مناسب کودکان خردسال نیستند. از سویی دیگر برخی باشگاه‌های ورزشی و تیم‌های مطرح فوتبالی نیز با ایجاد کمپ‌های ویژه نوجوانان ضمن ارائه آموزش‌های ورزشی درآمدزایی خود را افزایش می‌دهند. حمید خلیلی‌پناه، فعال گردشگری در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» گفت: در صنعت گردشگری برای کودکان امکانات تفریحی مانند بازدید از موزه‌های حیات وحش و علم و فناوری در سراسر دنیا ایجاد شده است. از نمونه‌های آن در ایران می‌توان به موزه حیات‌وحش دارآباد اشاره کرد که برای آشنایی کودکان با حیوانات مکان مناسبی است. در زمینه پارک‌های فناوری نیز پردیس پارکی به نام فن‌آموز که در سراسر کشور شعبه دارد که ویژه کودکان بوده و می‌توانند در این پارک‌ها ضمن تفریح و سرگرمی با مباحث علمی نیز آشنا شوند. همچنین در برج میلاد نیز جشنواره‌های نقاشی برای سنین خردسال و بادبادک بازی برای کودکان ۸ سال به بالا برگزار می‌شود. او درباره استفاده از الگوی دیزنی‌لند در گردشگری کودک ایران بیان کرد: یکی از مراکز تفریحی معروف و معتبر مجموعه‌های تفریحی دیزنی‌لند است که شعبه آن در پاریس بزرگترین مجتمع تفریحی اروپا به شمار می‌رود. البته این مرکز تفریحی برای کودکان خردسال و نوزادان نبوده و مناسب سنین ۸ سال به بالا و نوجوانان است. به طور کلی در دیزنی‌لند مکانی برای بازی وجود دارد که به ۲ قسمت یکی مناسب استفاده کودکان بالای ۸ سال و دیگری برای افراد بالای ۱۸ سال در نظر گرفته شده است. می‌توان گفت دیزنی‌لند را برای استفاده کودکان نساخته‌اند و به طور کلی تمام سنین و افراد مختلف در آن حضور دارند.

 

مراکز تفریحی کشورهای توسعه یافته
خلیلی‌پناه افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته مراکز تفریحی مانند دیزنی‌لند ایجاد شده‌اند که البته هیچ‌یک به بزرگی و معروفی دیزنی‌لند نیستند. به عنوان نمونه پارک ویالند استانبول یکی از نمونه‌ها موفق مراکز تفریحی و سرگرمی برای کودکان ۸ سال به بالاست. در مالزی و بسیاری از کشورهای پیشرو در گردشگری نیز چنین مراکز تفریحی و سرگرمی ایجاد شده‌اند که هریک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند. در ایران نیز سایت«ایران پلنر» به آدرس iranplanner.com نیازهای گردشگران را به تفکیک سنی مشخص کرده و به عنوان نمونه در باغ پرندگان قسمتی را برای تفریح کودکان معرفی کرده است. وی با اشاره به شهربازی‌ها و امکان بازی و سرگرمی در این مراکز تفریحی اظهار کرد: شهربازی‌ها نیز مراکزی برای تفریح تمامی سنین هستند و بازی‌های ویژه هر قشر و رده سنی را در بر می‌گیرند. به عنوان نمونه برای سنین بزرگسال تاس ریختن در نظر گرفته شده است. بازی‌های کلی و بازی‌های حرفه‌ای در شهربازی‌ها وجود دارند و فضای مناسبی برای تفریح خانوادگی به شمار می‌روند.
خلیلی‌پناه درباره اردوها و کمپ‌هایی که برای نوجوانان به ویژه در اروپا در نظر گرفته شده، بیان کرد: در اروپا مجتمع‌های تفریحی، باشگاه‌ها و مجموعه‌های ورزشی وجود دارند که نوجوانان و کودکان در آنها اقامت یافته و تابستان خود را در این مراکز سپری می‌کنند. امروز برخی باشگاه‌های ورزشی بزرگ مانند باشگاه تیم‌های بارسلونا و منچستریونایتد نیز اردوگاه‌هایی برای نوجوانان ایجاد کرده و از این اردوگاه‌ها سود مالی کلانی به جیب می‌زنند. در این کمپ‌ها به نوجوانان آموزش‌های ورزشی ارائه شده و آنها ضمن دیدار از تیم‌های بزرگ می‌توانند در تشویق این تیم‌ها نیز مشارکت داشته باشند. می‌توان از تمام این الگوها برای توسعه گردشگری کودکان ایران بهره برد.

 

ایجاد نسخه بومی شده دیزنی‌لند
به گفته فعالان جهانگردی ایجاد یک دیزنی‌لنددر ایران راهکار مناسبی برای جذب گردشگران خارجی و توسعه گردشگری کودک نبوده و باید به جای آن نسخه بومی‌شده و سنتی خودمان را به عنوان یک مرکز تفریحی ارائه دهیم و به جای استفاده از شخصیت‌های والت دیزنی می‌توانیم از شخصیت‌های شاهنامه، مثنوی و داستان‌های سعدی استفاده کنیم.
عرفان فکری، فعال جهانگردی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» گفت: برای جذب کودکان و ایجاد امکانات و تفریحات مناسب آنها ایجاد مکان‌هایی مشابه «دیزنی‌لندها»و کپی‌کاری از آنها راهکار مناسبی نیست، اگر قصد داریم مرکز تفریحی بزرگ و مناسبی مانند دیزنی‌لند را داشته باشیم بهتر است آن را بومی‌سازی کنیم.
او افزود: می‌توان مراکز تفریحی و سرگرمی را با استفاده از شخصیت‌های پهلوانی و قصه‌های شاهنامه، داستان‌های سعدی و مثنوی مولوی ایجاد کرده و با این اقدام هم فرهنگ بومی و داستان‌های ایرانی را معرفی کرده و هم موجبات سرگرمی گردشگران خارجی را فراهم کرد. یکی از ظرفیت‌هایی که می‌توان با استفاده از آن بر جاذبه‌های تفریحی بومی افزود امکان پرداختن به ورزش‌های بومی و سنتی در مراکز تفریحی و ورزشی وجود دارد. به ویژه اینکه گردشگران خارجی به ورزش‌های زورخانه‌ای یا تیر و کمان سنتی ایران بسیار علاقه‌مند بوده و اگر فضایی برای پرداختن به این ورزش‌ها در ایران فراهم کنیم می‌توانیم امکانات تفریح و سرگرمی بومی خود را به گردشگران خارجی عرضه کنیم.

 

استفاده از ظرفیت‌های طبیعی
این فعال جهانگردی با اشاره به استفاده از ظرفیت‌های متنوع طبیعی مانند کویر که در اروپا وجود ندارد، اظهار کرد: با استفاده از ظرفیت‌های طبیعی مانند کویر و قرار دادن خودروهای کویرنوردی quad (موتورهای ۴چرخه مخصوص کویر) در اختیار خانواده‌ها و در نظر گرفتن نکات ایمنی مناسب می‌توان امکان تفریح و سرگرمی را برای در افراد خانواده ایجاد کرد.
او افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته از نظر گردشگری مراکز تفریحی مناسبی با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و آب و هوایی این کشورها وجود دارد. یکی از این مراکز تفریحی پارک‌های طبیعت‌گردی است که برای کودکان نیز امکانات و خدمات مناسب در آنها در نظر گرفته شده است. در ایران نیز در یکی از کوه‌های تهران مانند توچال اجرای پروژه‌ای به نام «ویاسراتا» مطرح شده که در زمره گردشگری هیجانی قرار می‌گیرد.
ویاسراتا ترکیبی از طبیعت‌گردی و ورزش‌های هیجانی در جنگل بوده که سطوح مختلفی دارد و کودکان و بزرگسالان می‌توانند به این فعالیت بپردازند. فکری در ادامه بیان کرد: ویاسراتا به این گونه است که در جنگل‌ها از یک درخت به درختی دیگر پل معلقی بسته می‌شود و کودکان و بزرگسالان به طنابی متصل بوده و با استفاده از وسایل ایمنی می‌توانند خود را به طناب وصل نگه دارند و از جمله تفریحات هیجانی است که به صورت خانوادگی نیز قابل انجام است.

 

معرفی ۸مرکز تفریحی برای کودکان پایتخت
در شهر بزرگی چون تهران فضاهای چندانی برای تفریح و بازی کودکان وجود ندارد. فضای شهری مناسب آنها ساخته نشده و بیشتر مکان‌های تفریحی به جاهایی مانند مهدکودک و پارک‌ها محدود می‌شود. این در حالی است که شما اگر کودکی داشته باشید و او را با خود اینطرف و آنطرف ببرید، کم پیش می‌آید به زحمت نیفتید. اما هستند کسانی که معتقدند اوضاع به بدی دهه ۷۰ و ۸۰ دیگر نیست و رفته‌رفته شرایط برای حضور کودکان در فضاهای عمومی، کافه‌ها و رستوران‌ها فراهم شده است.
۱- باغ کتاب تهران
کودکان را باید از سنین پایین با کتاب آشنا کرد تا در آینده با کتاب بیگانه نباشند. اکنون با بهره‌برداری از باغ کتاب تهران به‌عنوان نمایشگاه کتاب دائمی در تپه‌های عباس‌آباد این فرصت فراهم شده است. در باغ کتاب تهران، یک فضای اختصاصی برای کودکان و نوجوانان در نظر گرفته شده که در آن علاوه بر عرضه محصولات فرهنگی و کتاب، فضای شاد و مفرحی هم برای آنها ایجاد شده است.
۲-باغ پرندگان تهران
در این باغ که بزرگترین باغ پرندگان ایران است، پرندگانی مانند جغد، شاهین، عقاب، طاووس، پلیکان و فلامینگو نگهداری می‌شوند و فرصت مناسبی برای آشنایی کودکان‌ها با پرنده‌ها و حیوانات از نزدیک است. در باغ پرندگان تهران، زمین بازی ویژه کودکان نیز وجود دارد وآنها می‌توانند سوار درشکه شوند.
۳-پارک دلفین‌ها
دلفیناریوم برج میلاد، نخستین دلفیناریوم غیرساحلی خاورمیانه و بلندترین دلفیناریوم دنیاست. در این پارک ۴ شیردریایی وجود دارد که با آموزش‌هایی که به آنها داده شده هم می‌توانند نقاشی بکشند، هم عکس یادگاری بگیرند و هم ساز دهنی بزنند و تماشای همه اینها برای بچه‌ها می‌تواند شادی‌آفرین باشد.
۴-باغ وحش و قلعه سحرآمیز پارک ارم
یکی از مناسب‌ترین قسمت‌های شهربازی ارم برای تفریح کودکان، باغ وحش و قلعه سحرآمیز آن است. در باغ وحش تهران که بزرگترین باغ وحش پایتخت است، ۱۱۰ گونه جانوری نگهداری می‌شود، از شیر و فیل بگیرید تا مار، کبک و مرغ و خروس. بعد از دیدن باغ وحش و غذا دادن به حیوانات که فرصتی است برای تماشای دنیای حیوانات بزرگ و کوچک، می‌توانید فرزندتان را به قلعه سحرآمیز پارک که سالن سرپوشیده بازی است و ۱۱۰ بازی و گیم در آن وجود دارد ببرید.
۵-دریاچه چیتگر
دریاچه خلیج‌فارس یا چیتگر، تنها دریاچه پایتخت است و از این رو طرفداران زیادی دارد. این دریاچه که یکی از مکان‌های تفریحی تهران برای کودکان هم هست، با داشتن زمین بازی ویژه آنها، آبنمای موزیکال، بازی‌های متنوع آبی و دوچرخه‌سواری می‌تواند لحظات شادی را برایشان در شهر پردود و دم تهران فراهم کند. می‌توان پرواز پرندگان دریاچه را تماشا کرد یا با دوچرخه دوری هم اطرافش زد و خنده را بر لب آنها نشاند.
۶-پارک ژوراسیک تهران
در این پارک ۲۸ مدل مجسمه دایناسور گرد هم آمده و از آن گذشته با شیوه زندگی و خورد و خوراک‌شان نیز می‌توان آشنا شد.
۷-شهربازی بیلینو
این پارک برای آشنایی کودکان با حوزه‌های عمرانی و ساختمان‌سازی ساخته شده و دستگاه‌های ساختمانی واقعی و راه‌سازی مثل بیل مکانیکی، لودر بازی، جرثقیل و نوار نقاله، ماشین حمل الوار، جرثقیل چنگکی و بیل مکانیکی در آن به نمایش گذاشته شده می‌شود.
۸-موزه عروسک‌های ملل
در این موزه ۵۴۰ عروسک فرهنگی از ۵۳ کشور دنیا به نمایش گذاشته شده و بخش‌هایی مانند عروسک‌های نمایشی، عروسک‌های سایه و عروسک‌های قومی ایران دارد.

سخن آخر
مراکز تفریحی طبیعت‌گردی در کشوری که جاذبه‌های اصلی طبیعی مانند کوه، دریا، جنگل و کویر دارد البته با رعایت استانداردها، تجهیزات و نکات ایمنی مناسب و برای استفاده سنین مختلف ( از کودک تا بزرگسال) می‌تواند درآمدزایی و جذب خانواده‌های خارجی را افزایش دهد. همچنین مجتمع‌های تفریحی که شخصیت‌های داستان‌های چند۱۰۰ساله کشور را به گردشگران خارجی معرفی می‌کنند می‌توانند درآمدزایی و ارزآوری مانند دیزنی‌لند را به همراه داشته باشند.