چه غذاهایی به بیمار تالاسمی بدهیم؟

به گزارش کودک پرس  بنابراین بیماران تالاسمی می توانند در بین انتقال خون از نوعی رژیم غذایی استفاده کنند که نه تنها کل مقدار آهن موجود در رژیم غذایی شان کم باشد بلکه مقدار آهن موجود در غذا به دو دسته تقسیم می شود.

آهنی که در گوشت قرمز موجوداست: آهن گوشتی

آهنی که به طور گسترده ای در رژیم غذایی پخش شده است: آهن غیر گوشتی
● آهن گوشتی
آهن گوشتی در گوشت قرمز مانند گوشت گوسفند، گوشت گاو و گوشت تیره جوجه موجودات به همان میزان هم در غذاهای دریایی مانند ساردین، Cockles و ماهیچه ها موجود است. در ضمن جگر هم یکی از منابع غنی آهن گوشتی به حساب می آید. برای حذف موارد فوق از برنامه غذایی و جایگزین کردن آهن با پروتئین گیاهی سویا تلاش می شود. هرچند که این یک عقیده خوب برای خذف کامل گوشت قرمز، مرغ و ماهی از رژیم غذایی تان نیست زیرا آنها شامل مواد مغذی دیگری نیز مخصوصا «برای کودکان هستند. قسمت سفید مرغ را به جای گوشت قرمز انتخاب کنید زیرا که این قسمت مقدار آهنش کمتر است. به طور متوسط بعد از تغذیه با گوشت قرمز در یک وعده غذایی حدود ۳۵ درصد از آهن جذب بدن ما خواهد شد، هر چند که این درصد ممکن است بین ۱۰ ۴۰ درصد متغیر است واین کاملا« بستگی به این دارد که آیا رژیم غذایی شامل شیر یا فرآورده های شیری است. کلسیم موجود در شیر پنیر ماست و خامه جذب آهن گوشت را کاهش می دهند. سپس سعی کنید همراه با وعده های غذایی که شامل گوشت است یک لیوان شیر بنوشید و همچنین از شیر در پختن غذاها استفاده کنید.
پنیرهای سفید در لازانیا نمونه خوبی در این زمینه است.
به اسپاگتی مقدار زیادی پنیر اضافه کنید و ماست و شیر را در وعده های غذایی تان به کار ببرید.
روزانه مصرف شیر باید حداقل یک فنجان باشد. شیر از پوکی استخوان جلوگیری می کند. اگر شما نگران وزنتان هستید از شیر کم چرب یا فاقد چربی که از لحاظ غنی بودن کلسیم باشیر پرچرب برابری می کند استفاده کنید.

● آهن غیرگوشتی

آهن غیرگوشتی به طور گسترده ای در رژیم غذایی پخش شده است. آهن در تخم مرغ، شکلات، غلات و حبوبات، سبزیجات، میوه ها، ریشه ها از قبیل (سیب زمینی و هویج) لوبیا و عدس موجود است.
در انگلستان چندین غذا با آهن غنی می شوند مانند غذاهای غلاتی که با شیر برای صبحانه مصرف می شوند و آرد کندم و نان گندم، هرچند که این مورد در کشورهای دیگر وجود ندارد جذب آهن غیرگوشتی از رژیم غذایی به بدن خیلی کمتر از جذب آهن گوشتی است اما وابسته به ترکیب و ساخت یک وعده غذایی ممکن است مقدار جذب آهن غیرگوشتی به ۲۰ برابر تغییر کند.
▪ غذاهایی که جذب آهن را کاهش می دهند از این قبیل هستند:
۱)حبوبات و غلات
۲) فرآورده های لبنی
▪ غذاهایی که جذب آهن را افزایش می دهند هم شامل این موارد هستند:
ـ میوه ها و سبزیجات که سرشار از ویتامینc هستند.
ـ ترشی ها، ترشی کلم، سویا لش و سرکه است چون آهن غیرگوشتی در اکثر غذاها موجود است بنابراین مشکل است که از خوردن آن خودداری کنیم. هر چند که رژیم غذایی می تواند تغییر کند از طریق استفاده بیشتر از غذاهایی که جذب آهن را کاهش می دهند و کم تر خوردن غذاهایی که جذب آهن را افزایش می دهند.
● غذاهایی که جذب آهن غیر گوشتی را کاهش می دهند
۱) حبوبات و غلات
سبوس گندم، ذرت، جو، برنج و سویا جذب آهن را در بدن کاهش می دهند و از اثر ویتامینC در بدن جلوگیری می کنند.
غذاهای غنی از ویتامینC جذب آهن را افزایش می دهند.

خیلی خوب است که در رژیم غذایی تان از مقدار زیادی حبوبات استفاده کنید، اما فراموش نشود که غذاهای غنی از ویتامینC را با آن ها مصرف نکنید (مانند آب پرتقال)
کوشش کنید شیر و غلات را برای مصرف باهم مخلوط کنید (به عنوان مثال: ساندویچ پنیر، توست فرانسوی، ماکارونی پنیر، غلات و شیر)
غنی سازی غلاتی که برای صبحانه مصرف می شوند اختیاری است بنابراین بهتر است برای وعده های غذایی از آرد ها و نان هایی استفاده شود که غنی سازی نشده باشند.
در ضمن پروتئین گیاهی سویا هم مقدار جذب آهن را در بدن شما کاهش می دهد، پروتئین سویا می تواند در دستورهای آشپزی به خوبی عمل کند (به عنوان مثال اسپاگتی و تاس کباب ها می توان سویا را توسط اضافه کردن ادویه جات مزه دار کرد.

۲) چای، قهوه و ادویه جات.
چای، قهوه و بعضی از ادویه ها مانند (ارگانو) جذب آهن را کاهش می دهند.
روزانه چای و قهوه را به مقدار زیاد بنوشید. مخصوصا همراه با وعده های غذایی تان، حتی بهتر است که شما چای را همراه با شیر میل کنید.

۳) فرآورده های لبنی.

شیر، پنیر و ماست جذب آهن را در بدن کاهش می دهند و از آنجایی که کلسیم برای پوکی استخوان اهمیت دارد بنابراین خیلی خوب است که اگر می توانید به رژیم غذایی تان فرآورده های لبنی را اضافه کنید و اگر هم نگران وزنتان هستید از شیر کم چرب یا بدون چربی و از پنیر که منبع غنی از کلسیم هستید از شیر کم چرب یا بدون چربی و از پنیر که منبع غنی از کلسیم هستند استفاده کنید و حداقل هر روز یک فنجان شیر باید بنوشید.

● غذاهایی که جذب آهن غیر گوشتی را افزایش می دهند

۱)ویتامینC:

ویتامین C در میوه ها، آب میوه ها و سبزیجات موجودات.

بهتر است که از نوشیدن آب میوه مثلا آب پرتقال همراه با وعده های غذایی تان یا صبحانه خودداری کنید. در عوض نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه با وعده های غذایی خیلی بهتر است، زیرا چای و قهوه مانع جذب آهن به بدن می شوند. متناوبا یک لیوان شیر بنوشید. میوه و آب میوه یکی از منابع خوب آنتی اکسیدان ها هستند و باید آنها رابین چاشت مصرف نماییم. مقدار ویتامینC سبزیجات آب پز خیلی کم می باشد زیرا ویتامینC هنگام جوشیدن از بین می رود.

۲) گوشت قرمز، پرندگان، ماهی و غذاهای دریایی:

گوشت قرمز، گوشت پرندگان، ماهی و غذاهای دریایی نه تنها شامل مقدار زیادی آهن گوشتی هستند بلکه آنها کمک به جذب بیشتر آهن غیرگوشتی از غذا می کنند پس عاقلانه نیست که ما آنها را از رژیم غذایی حذف کنیم. مخصوصا که آنها شامل مواد مغذی حیاتی دیگر هم هستند. بخصوص که خوردن گوشت برای کودکان، نوجوانان و جوانان اهمیت دارد.

۳)ترشیجات، ترشی کلم، سرکه، سویا.

ترشی کلم، ترشی پیاز و هویج مانند محصولات تخمیر شده سویا جذب آهن را افزایش می دهند. حتی هنگامی که ترشی سبزیجات به نان و وعده های غذایی که شامل نان گندم است اضافه شود مقدار آهن جذب شده بالاتر می رود.

در کل رژیم کم آهن شامل غلات و حبوبات (ذرت کلیه آردهای گندم و حبوبات لوبیا) و سبزیجات ریشه ای با کمی گوشت قرمز و ماهی یا غذاهای غنی از ویتامین C.
▪ رژیم با آهن بالا شامل مقدار زیاد گوشت، ماهی و… نیز شامل غذاهایی که ویتامینC بالا دارند مانند مرکبات و بعضی سبزیجات.

▪ رژیم های غذایی با آهن بالا می تواند به رژیم غذایی با مقدار آهن متوسط تبدیل شود آن هم با مصرف منظم غذاهایی مثل فرآورده های لبنی، حبوبات و غلات، لوبیا و باقلا، قهوه و چای که جذب مقدار آهن بدن ما را کاهش می دهند.

منبع:  بنیاد امور بیماری های خاص