نگرش‌های متفاوت موجود در مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان تا نگرانی برای آینده تفکر دفاع مقدس
یکی از نویسندگان فارس دغدغه‌ها و نظرات خود در حوزه‌های مختلف نشر و از جمله ادبیات دفاع مقدس را مطرح کرد.
به گزارش کودک پرس ، نگرش‌های متفاوت موجود در مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان، نگرانی از آینده تفکر دفاع مقدس، لزوم حمایت از پایان‌نامه‌های مشترک ادبیات پایداری و ادبیات کودک و دلایل پایین بودن سرانه مطالعه در کشور، بخش‌هایی از گفت‌وگوی ما با یکی از نویسندگان استان فارس که از فعالان ادبیات دفاع مقدس نیز به شمار می‌رود، است.
- خودتان را معرفی کنید.
علی مرادی، کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان، مدیرمسوول انتشارات بوی باران و مسوول خانه فرهنگ شهرستان مرودشت هستم.
- تاکنون چه آثاری از شما به چاپ رسیده است؟
تا الآن نزدیک به 8 عنوان کتاب مستقل و 4 عنوان اثر به‌عنوان گردآورنده و بازآفرین از من به چاپ رسیده است.
کتاب‌های عزراییلیات، از آن‌همه مرد، سوار سفیدپوش، آقا ولی، پهلوان کچل، وجبی، دخترک دوست داشت پر بکشد، تن‌های تنها، پنج یار دبستانی، ما هشت نفر بودیم، درخت بلند و لاله‌های تنگاب اسامی این کتاب‌ها است.
- به‌عنوان نویسنده، شاعر و فعال ادبیات کودک چه عناوینی را درزمینهٔ دفاع مقدس تاکنون کسب کرده‌اید؟
در حوزه دفاع مقدس، برگزیده چهارمین و پنجمین جشنواره استانی شعر دفاع مقدس فارس شده‌ام، همچنین برگزیده چهارمین جشنواره خاطره‌نویسی استان و تقدیری بخش کودک جشنواره رازستان بسیج هنرمندان فارس و نخستین جشنواره ادبی ملی مثل ماه هم بوده‌ام.
- ادبیات دفاع مقدس را بسیاری از افراد کار می‌کنند ولی اینکه چه میزان مبانی نظری دفاع مقدس و انقلاب وارد دانشگاه و به‌صورت علمی روی آن کارشده یک سؤال است. نظر شما در این مورد چیست؟
با راه‌اندازی گرایش ادبیات پایداری در مقطع کارشناسی ارشد، گام مهمی در این حوزه برداشته‌شده است. امیدوارم که با گذر زمان، این رشته عمق بیشتری بگیرد و نقش تأثیرگذارتری در این زمینه ایفا کند.
- استان فارس چه جایگاهی درزمینهٔ ادبیات دفاع مقدس کشور دارد؟
ما نویسندگان و پژوهشگران قابلی در استان داریم. گواه آن همین جشنواره کتاب سال دفاع مقدس اخیر است که دکتر غلامرضا کافی و اکبر صحرایی با کتاب‌های خود به‌عنوان برگزیده معرفی شدند.
در سال‌های گذشته و جشنواره‌های مشابه هم، دوستان دیگری مثل بیژن کیا، بابک طیبی، محمودی نورآبادی، حمید اکبرپور، دکتر محمد مرادی، دکتر عبدالرضا قیصری و… خوش درخشیده‌اند.
- دغدغه‌های شما در این حیطه چیست؟ نظرتان در مورد تشکیل انجمن ادبی، به‌عنوان یک تشکل برای نویسندگان دفاع مقدس فارس به‌عنوان‌مثال در بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس چیست؟
دغدغهٔ شخصی من تولید آثار فاخر ادبی در این حوزه، در کنار تلاشی که برای حفظ و ترویج این فرهنگ می‌شود است. به‌صورت طبیعی، راه‌اندازی چنین انجمنی می‌تواند کمک شایانی به تربیت و تقویت نویسندگان و شاعران در این حوزه کند.
- با توجه به وجود رشته “ادبیات کودک و مقاومت” در دانشگاه، آیا ضرورت وجود رشته‌ای در حوزه مشترک بانام” ادبیات کودک و دفاع مقدس” را حس می‌کنید؟
قطعاً راه‌اندازی رشته دانشگاهی مختص این حوزه می‌تواند راهگشا باشد. بااین‌حال با توجه به اینکه هر دو گرایش ادبیات پایداری و ادبیات کودک، گرایش‌های اصطلاحاً میان‌رشته‌ای هستند و در بطن خود امکان این همراهی و هم‌نشینی رادارند؛ شاید بتوان با تعریف پایان‌نامه‌های مشترک و حمایت از آن‌ها بهتر و سریع‌تر به این مهم دست پیدا کرد و بستر مناسب برای دانشگاهی شدن این مبحث را نیز فراهم آورد.
- موانع پیش روی نویسندگان ادبیات دفاع مقدس به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان چیست؟
در حوزه بزرگ‌سال به‌طور اجمالی می‌توان به مواردی چون نبودن امکانات مالی لازم برای پرداختن حرفه‌ای به این مقوله، خودسانسوری و دیگر سانسوری‌های به‌جا و نا به‌جای مستتر در این حوزه اشاره کرد.همچنین نبود یک تشکل قوی برای توزیع و معرفی آثار تولیدشده در استان و کشور و موارد دیگری را می‌توان به این لیست افزود. در حوزه کودک و نوجوان می‌توان، حساسیت‌ها و نگرش‌های متفاوت موجود در مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان و تفاوت در برخی گونه‌های ادبی کودک و نوجوان را نیز به این موارد اضافه کرد.
- چه میزان پرداختن به ادبیات کودکان و نوجوانان در حوزه دفاع مقدس را ضروری می‌دانید؟ چقدر به این حوزه بهاداده شده است؟
در این باب، دو نگاه وجود دارد. یک نگاه اعتقاد دارد که دنیای کودک دنیایی آرام و پاک و عاری از خشونت است و پرداختن به جنگ و آثار آن تأثیرات بدی بر این دنیا خواهد گذاشت.
نگاه دیگر می‌گوید: درست است که دنیای کودکان دنیایی آرام و پاک است؛ اما مگر نه اینکه بچه‌ها در تعامل با جهان پیرامونشان زندگی می‌کنند و باید برای واقعیت‌های زندگی بیرونی آماده شوند.
جنگ بی‌شک پدیده‌ای تلخ اما فراگیر است، لااقل در جغرافیایی که ما در آن قرار داریم. ضمن اینکه به‌ویژه در قالبی (دفاع مقدس) که ما به آن معتقدیم، همه مفاهیم جنگ منفی نیست و مفاهیمی چون ایثار، مقاومت، همدلی و…. هم وجود دارد.
با این رویکرد دوم که من هم با آن موافق‌ترم، پرداختن ادبیات کودک به مقوله جنگ و دفاع مقدس لازم است.
منتها باید با ابزار خاص این حوزه و باهدف پرداختن به مفاهیم انسانی آن، به سراغ این مبحث رفت.
به اعتقاد بنده همان‌گونه که به‌طور مثال در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، واحد طلاب، زنان و بسیاری از واحدهای دیگر راداریم، لازم است واحد کودک و نوجوان هم داشته باشیم تا به‌طور تخصصی و متناسب با مخاطبان این حوزه در گونه‌های مختلف ادبی و هنری به تولید محتوا بپردازد.
- چرا آثار نویسندگان دفاع مقدس فارس به تقریظ رهبری نمی‌رسد؟
سؤال خوبی است، اما به گمانم پاسخش را باید از بزرگان استان جویا شوید. به لحاظ فنی، به‌جرئت عرض می‌کنم که ما هم شهدا و ایثارگران فراوانی را برای مطرح‌شدن در عرصه ملی داریم و هم نویسندگان توانمندی که بتوانند چنین آثاری را تولید کنند، کما اینکه چنین نیز کرده‌اند.
- چه نهادی حمایت‌کننده واقعی نویسندگان دفاع مقدس و این حمایت ها چقدر جدی است؟
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بنیاد شهید و کنگره سرداران فارس تلاش‌های خوبی در این رابطه داشته و دارند و به‌تناوب گام‌هایی را برداشته‌اند وبرمی دارند.
علاوه بر آن، ناشران و مؤسسات خصوصی نیز فعالیت‌هایی در این زمینه داشته‌اند.
- چه موضوعاتی در حوزه دفاع مقدس مغفول مانده و کمتر نوشته‌شده است و چرایی آن ازنظر شما؟
در تمام موضوعات هنوز جای خالی کار زیادی داریم، چراکه گستره کار فراوان است.
اما اگر به‌طور ویژه بخواهم عنوان کنم، حوزه کودک و نوجوان و رمان با برداشت آزاد از وقایع و شخصیت‌های دوران دفاع مقدس، جای خالی بیشتری برای کاردارند.
- آینده ادبیات دفاع مقدس را چگونه می‌بینید؟
من بیشتر نگران آینده تفکر دفاع مقدس هستم. تفکری که خالق آن‌همه حماسه بود و این روزها جایش بسیار خالی ست.
- راهکارهای ایجاد پویایی و ارتقای کیفیت آثار ادبی دفاع مقدس را چه می‌دانید؟
اجازه تجربه کردن و پرداختن به همه زوایای آن دوران و زدودن گرد سیاست و سیاسی‌کاری از این حوزه را یک مسئله مهم می‌دانم.
- به جوانان توصیه می‌کنید که در این عرصه وارد شوند و اگر بله، علت آن چیست؟
من شخصاً در هیچ حوزه‌ای به هیچ‌کس توصیه‌ای نمی‌کنم!
من فقط آن‌ها را در معرض تجربه کردن قرار می‌دهم تا خودشان به نتیجه برسند، چراکه معتقدم در ادبیات نمی‌شود ادا درآورد و ماندگار ماند.
شاید بشود مشهور شد، اما نمی‌توان ماندگار شد؛ مگر اینکه آنچه می‌نویسی و می‌سرایی باور قلبی تو باشد و رسیدن به این باور، با توصیه کسی حاصل نمی‌شود.
- مؤثرترین فرد یا نهادی که تاکنون در بحث نشر آثار دفاع مقدس با شما همکاری داشتند چه کسی و چه ارگانی بودند؟
من افتخار دوستی و شاگردی و همراهی بسیاری از بزرگان ادبیات فارس را داشته و دارم که نام بردن از هر یک، ناسپاسی در مقابل دیگران است.
از ارگان‌ها هم، اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس، کنگره سرداران فارس و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان مرودشت بیشترین همکاری را با بنده داشتند.
- نویسندگان پیش‌کسوت عرصه دفاع مقدس چه وظیفه‌ای در قبال جوانان نویسنده دارند؟
دیگران کاشتند و ما خوردیم، ما بکاریم و دیگران بخورند.
- خودتان حمایتی برای تولید آثار نویسندگان جوان داشته‌اید؟
بله. اما نمی‌توانم بگویم چون اولاً ریا می‌شود!! ثانیاً ممکن است آن دوستان نخواهند نامشان برده شود یا اصلاً نخواهند… بماند!
- به نظرتان موانع پیش روی بالا رفتن تیراژ کتاب‌ها چیست؟
این یک مسئله پیچیده و چندوجهی و مبتلابه جامعه ماست.
یکی از فاکتورهای پایین بودن سرانه مطالعه، به کیفیت کتاب‌ها برمی‌گردد و فاکتورهای بسیار دیگری مثل نبود فرهنگ مطالعه در بین ما، ضعف سیستم آموزشی، شرایط اقتصادی و بسیاری موارد دیگر نیز دخیل هستند و درباره هرکدام می‌شود ساعت‌ها صحبت و تجزیه‌وتحلیل کرد.
ارسال دیدگاه