روایتی ازکودکانی که منتظر فرزندخواندگی هستند/ الف مثل انتظار مثل آغوش خانواده

به گزارش کودک پرس ، پشت بعضی از کلمات حس غریب و متفاوتی نهفته و ذهن آدم را مشغول می کند . واژه هایی مانند تنهایی ،بی سرپرستی ، فوت والدین ،حضانت و…. از این دست هستند .شما با شنیدن این واژه ها چه حسی پیدا می کنید ؟ آیا تاکنون از نزدیک کودکان بی سرپرست یا بد سرپرست را دیده اید ؟ آیا از حس و حال آنها و انتظاری که برای پیدا کردن خانواده می کشند خبر دارید ؟

این نوشتار سعی دارد حال و هوای کودکانی که به هر دلیل والدین خود را از دست داده و در مراکز تحت پوشش سازمان در راحتی کامل و البته با انتظار زندگی می کنند را منعکس کند.

 

 

اینجا چراغی روشن است

شیر خوارگاه آمنه در شمال تهران تنها یکی از مراکزی است که از شیرخواران و کودکان زیر سن دبستان نگهداری می کند و تقریبا هر روز شاهد مراجعه تعدادی از خانواده ها و پرسش های تکراری در مورد حضانت و نگهداری و سرپرستی کودکان است.

ورود به بخش های محل نگهداری کودکان ممنوع است و شاید همین امر باعث کنجکاوی و سرک کشیدن های بیشتر می شود . اما اگر بتوانی وارد بخش شوی دنیایی تازه روبرویت بازمی شود .دنیایی پر از رمز و راز و زیبایی هایی که مخصوص دنیای کودکان است و در هاله ای از بهت و غم و ناباوری مستور شده.

اتاق های بخش را با رنگ های شاد و با نقاشی های کودکانه ای تزیین کرده اند و تخت های کوچک با پتو و ملحفه های رنگی اشاره ای است به مامن گرمی که نشان از همه امکانات لازم برای زندگی دارد الا مهر مادری و زنانی که در نقش مادر با لباس های مرتب و ضد عفونی شده از نوزادان پرستاری می کنند تا آب در دلشان تکان نخورد و ….

در نگاهشان هیچ رنگی نیست و زنگ هیچ صدایی توجه شان را جلب نمی کند همین که سیر باشند و جایشان خشک آرام می شوند و در سکوت به خواب ناز فرو می روند و حتی نمی دانند چند صباحی دیگر که بزرگتر شوند این پرستاران مهربان که بالای سرشان بال بال می زنند را خاله می نامند وممکن است گاهی که شیفت کاریشان نباشد بهانه شان را کنند و بیقرارشان شوند.

 

 

لحظه های بیقراری

کمی دورتر در خانه ای که صدای هیچ کودکی سکوتش را بهم نمی زند زنی غمگین در خاطرات دور و نزدیکش پرسه می زند و در آرزوی داشتن فرزند بیقراری می کند و چه فرقی می کند به زبان بیاورد یا نه اما آنچه ذهن او و بسیاری از زنان نابارور را درگیر کرده شرایط پذیرش فرزندان و روند فرزند خواندگی است .

اصلی ترین قانون در خصوص سرپرستی از کودکان فاقد سرپرست قانون حمایت ازکودکان بدون سرپرست مصوب 29 اسفند 1353 است که این روزها با نام قانون فرزند خواندگی خوانده می شود.

بر اساس همین قانون ایجاد زمینه زندگی کودک در محیط خانواده از اولویت های سازمان است و دفتر امور کودکان و نوجوانان بهزیستی با این رویکرد فعالیت می کند

زن از این قانون و قوانینی که دست و پای او و امثال او را می بندد خبر ندارد .برای او مهم این است که کودکی را در آغوش گرمش جا دهد و مهر بی دریغش را نثارش کند .

بچه ها در انتظار شانه ای که به آن تکیه دهند و حسرت گفتن مامان بر لبانشان بشکفد روزها را می شمارند.

بیشتر نوزادان یا کودکان از طریق اورژانس اجتماعی و پس از مراحل قانونی و رای دادگاه به مراکز تحویل داده می شوند. اینها تنها گناهشان نداشتن سرپرست است و به دلیل نداشتن صلاحیت خانواده هایشان در مراکز بهزیستی هستند .

و ما می دانیم که قصه ورود این کودکان به مرکز گاهی تا 18 سالگی بل بیشتر و زمان ترخیص شان ادامه پیدا می کند بدون اینکه در این مدت پدر یا مادرشان مراجعه کند و آنها را از چشم انتظاری درآورد.

 

 

قانون چه می گوید؟

سال 1387 بودکه لایحه ای تهیه شد و پیشنهادها برای تغییر قوانین مربوط به فرزندخواندگی با هدف تسهیل شرایط ورود بچه ها به خانواده های جدید نوشته شد و همه منتظر شدند تا این لایحه مثل همه لوایح دیگر باید با گذراندن مراحلی به قانون تبدیل شود.

پروسه این کار به این شکل بود که باید هیات وزیران آن را تائید می کرد و خوشبختانه هیات وزیران مهر تائید را در اسفند همان سال روی لایحه زدند و آن را به مجلس فرستادند اما لایحه زمانی به مجلس رسید که سال تمام شده بود و حدود دو ماه بعد که تقویم ها اردیبهشت 1388 را نشان می داد نماینده های مردم در مجلس به آن رای دادند تا قانون شود؛ اما شورای نگهبان که نظر نهایی را برای تبدیل شدن لایحه به قانون می دهد در آن اشکالاتی پیدا کرد و از مجلسی ها خواست مشکلاتش را رفع کنند؛ اما به تازگی شرایط برای فرزند خواندگی بهتر شده و افراد مجرد هم می توانند فرزندی را قبول کنند.

 

 

آمارها چه می گویند؟

به طور کلی در حال حاضر حدود 21 هزار و 500 کودک جزو خانواده کودکان بدسرپرست و بی سرپرست سازمان بهزیستی هستند و از خدمات مستمر بهزیستی استفاده می کنند که از این تعداد 9500 نفر در 481 مرکز نگهداری از این کودکان زیر نظر بهزیستی زندگی می کنند.

حدود 12هزار نفر هم براساس سیاست های محوری و اصلی در درون خانواده های جایگزین ساماندهی شده اند. این خانواده های جایگزین هم می توانند اقوام و بستگان درجه یک کودکان باشند و هم کسانی که گرچه با این کودکان ارتباط سببی و نسبی ندارند اما واجد شرایط سرپرستی موقت هستند.

بالاترین آمار فرزندان سازمان مربوط به کودکان بالای 12 سال است و جمعیت دخترها و پسرها تقریبا با هم برابر است این در حالی است که 87 درصد از کودکان بدسرپرست هستند یعنی پدر، مادر یا جد پدری یا هر سه آنها در قید حیات هستند اما به دلیل نداشتن صلاحیت های اجتماعی یا عدم تمکن مالی اجازه نگهداری از فرزندشان را ندارند همچنین 13 درصد از کودکان نیز پدر، مادر یا جد پدری شان در قید حیات نیستند یا تلاش کارشناسان سازمان بهزیستی کشور برای پیدا کردن بستگان شان بی نتیجه مانده است.بیشترمردم متقاضی سرپرستی دختران هستند

اما آنچه این روزها بیشتر به چشم می خورد این است که مردم برای قبول سرپرستی دختر را به پسر ترجیح می دهند؟

بیشتر متقاضیان سرپرستی دائم در کشور متقاضی نگهداری از کودکان دختر هستند. درحالی که تعداد کودکان دختر و پسر واجد شرایط با هم برابر است. گاهی حتی شرایطی پیش می آید که متقاضی برای قبول سرپرستی یک دختر، به مراکز مراجعه می کند و با وجود این که پسر های واجد شرایطی وجود دارند، پشت نوبت می ماند تا حتما دختر بگیرد!

 

 

بحثی به نام محرمیت

بیشتر مردم در قبول سرپرستی فرزندان سازمان بحث محرمیت را مطرح می کنند و بیشتر خواهان دختر هستند در حالی که دختر زودتر از پسر به سن تکلیف می رسد و به پدرخوانده اش نامحرم می شود. اگر خانواده ای دختری را انتخاب کند پس از مدتی به پدر نامحرم می شود و اگر پسر باشد به مادر. هر حال اگر خانواده ای بخواهد منطقی رفتار کند بهترین کار این است که اصول را از مرجع تقلیدش بپرسد.

 

 

فرزندخواندگی بهزیستی با ثبت نام در سامانه اینترنتی

سال گذشته بود که سازمان بهزیستی از تسهیل و سهولت روند فرزند خواندگی خبر داد و سامانه ای اینترنتی را معرفی کرد به صورت موقت در تهران راه اندازی می شود و پس از اجرای موفق آن، کل کشور فعالیت خواهد کرد.

همان روزها خیلی ها باورشان نمی شد که هفت خوان فرزندخواندگی در ایران جای خود را به یک سامانه اینترنتی و وارد کردن یکسری اطلاعات و فشردن چند دکمه بدهد اما انگار پس از افتتاح رسمی و سپردن چند فرزند بی سرپرست به خانواده های جدید، این رویا به واقعیت مبدل شد.

در همین رابطه انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی کشور به فارس گفته بودکه سامانه اینترنتی فرزندخواندگی به طور موقت و آزمایشی فعلا در استان تهران فعال است و پس از انجام مراحل آزمایشی به صورت سراسری در کل کشور اجرا می‌شود.

 

 

75 درصد از کودکانی که در بهزیستی نگهداری می‌شوند بدسرپرست هستند

به گفته محسنی بندپی سه گروه از مردم تقاضای فرزندخواندگی دارند افرادی که به دلایل پزشکی نمی‌توانند صاحب فرزند شوند، افرادی که یک فرزند دارند و متقاضی فرزند دیگری هستند و گروه سوم دختران مجردی هستند که متقاضی فرزندخواندگی هستند و این سه گروه می‌توانند در سامانه فرزندخواندگی ثبت‌نام کنند پرسش‌نامه‌ای تنظیم شده تا از طریق تکمیل آن بتوانند بدون انجام مراجعات حضوری مراحل دریافت فرزند را طی کنند. از این طریق کاغذبازی‌ها حذف می‌شود و به این متقاضیان اعلام می‌شود که چندمین نفر در لیست انتظار متقاضی فرزند هستند.

محسنی گفته بود: 75 درصد از کودکانی که در بهزیستی نگهداری می‌شوند بدسرپرست بوده و ما به صورت امین موقت نگهداری آنها را بر عهده داریم و آنهایی که بدسرپرست هستند از طریق قانون می‌توانند به صورت موقت واگذار شوند اما این کودکان متقاضی چندانی ندارند و بیشتر خانواده‌ها به دنبال کودکان بی‌سرپرست هستند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور زمان واگذار کردن این کودکان با افتتاح سامانه فرزندخواندگی را بسیار کم عنوان کرده و می گوید: زنان مجردی که شرایط مالی و اخلاقی مناسبی دارند و بیش از 30 سال سن دارند و به دنبال نگهداری فرزند هستند می‌توانند از طریق این سامانه برای سرپرستی فرزند اقدام کنند البته اولویت بهزیستی واگذاری کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست به خانواده‌هایی است که صاحب فرزند نمی‌شوند.

 

 

شرایط کودک برای فرزند خوانده شدن

براساس قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست سال 53 فرزندی که به فرزند خواندگی سپرده می شود باید شرایط زیر را داشته باشد.

سن کودک از 12 سال کمتر باشد .

هیچ یک از پدر یا جد پدری یا مادر طفل شناخته نشده باشد .

هیچیک از پدر یا جد پدری یا مادر طفل در قید حیات نباشند .

طفل به سازمان بهزیستی سپرده شده و سه سال تمام پدر یا مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند .

 

شرایط والدین

زن و شوهر داوطلب سرپرستی مقیم ایران باشند.

پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و صاحب فرزند نشده باشند .

سن یکی از زوجین حداقل 30 سال تمام باشد .

هیچیک از زوجین دارای محکومیت جزایی موثر به علت ارتکاب جرائم عمدی نباشند .

زوجین محجور نباشند .

دارای صلاحیت اخلاقی باشند .

زوجین یا یکی از آنها دارای امکانات و توانایی مالی کافی و مناسب باشند .

هیچکدام از زوجین مبتلا به بیماری های واگیر و صعب العلاج نباشند .

هیچکدام از زوجین معتاد به الکل یا مواد مخدر و سایر اعتیادات مضر نباشند.

 

فراِیند انجام کار

فرایند انجام سرپرستی دائم یا فرزند خواندگی در ستاد سازمان بهزیستی استان و توسط کمیته شبه خانواده استان انجام می شود .اعضای کمیته شامل مدیر کل بهزیستی استان ،معاون امور اجتماعی ،کارشناس مسئول بخش شبه خانواده استان و شهرستان ،کارشناس حقوقی و کارشناس مرتبط با موضوع فرزند خواندگی است .

وظیفه اصلی کمیته فرزند خواندگی تصمیم گیری در مورد انتخاب بهترین والدین از میان متقاضیان برای فرزندان تحت سرپرستی سازمان و تامین حداکثر منافع عالیه برای آنان است.

 

مدارک لازم برای فرایند فرزند خواندگی

متقاضی باید تقاضا نامه مشترک زوجین را به همراه تصویر همه صفحات شناسنامه زوجین ،تصویر سند ازدواج ،تصور سند مالکیت منزل یا اجاره نامه ،گواهی ناباروری با تعیین فرد نابارور ،گواهی عدم سوء پیشینه متقاضیان ،گواهی سلامت جسمانی متقاضیان ،گواهی سلامت روان از متخصص و گواهی اشتغال به همراه میزان تقریبی در آمد زوجین تحویل کمیته فرزند خواندگی کند.

 

 

 

 

منبع: ایسکانیوز