تغییر مسیر ناشران کتاب‌های کمک درسی و کنکور به سمت تولید کتاب کودک از چالش‌های اساسی‌ست
سحر ترهنده عضو هیات مدیره‌ی شورای کتاب کودک چالش اساسی یکی دو سال اخیر ادبیات کودک را تغییر مسیر ناشران کتاب‌های کمک درسی و کنکور به سمت تولید کتاب کودک دانست.
به گزارش کودک پرس ، سحر ترهنده عضو هیات مدیره‌ی شورای کتاب کودک به بررسی چالش‌های سال‌های اخیر حوزه‌ی کتاب کودک پرداخت.
بر این اساس، در آستانه‌ی هفته‌ی ملی کودک، این پژوهش گر در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین چالش یک سال گذشته در حوزه‌ی کتاب کودک چیست، گفت: «در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان چالش‌های بسیار از سالیان دور وجود داشته که هنوز هم گریبانگیر ماست. بحث ممیزی‌های سلیقه‌ای، عدم رعایت حقوق ناشران و پدیدآورندگان، تعداد کم خریداران کتاب، نبود کتابخانه در مدارس، حجم بالای کتاب‌های بازاری و بی کیفیت و… اما چالش اساسی یکی دو سال اخیر ادبیات کودک به نظر من تغییر مسیر ناشران کتاب‌های کمک درسی و کنکور به سمت تولید کتاب کودک است.
او یادآور شد: این که چرا به یکباره ناشران کتاب‌های کنکور و کمک درسی علاقه‌مند به حضور در این بازار شده‌اند خود جای بررسی و واکاوی دقیق دارد. اما آنچه از آثار تولید شده مشخص است این ناشران اطلاع درستی از ادبیات کودک و نوجوان و نیازها و علایق این گروه مخاطب ندارند، از متخصصان این حوزه برای تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بهره نگرفته‌اند، سرعت و کمیت برایشان هدف است ظاهرا و نه کیفیت آثار، احترامی برای حقوق ناشران و پدیدآورندگان قائل نیستند و به راحتی آثار نشرهای متفاوت را بازنشر می‌کنند (کارهایی که ناشران مطرح ادبیات کودک آن‌ها را تولید یا کپی‌رایت اثر را خریده‌اند).»
وی ادامه داد: «این ناشران به دلیل امکانات مالی فراوان (به جهت کار در حوزه کتاب‌های کمک درسی و کنکور) می‌توانند آثار خود را در رسانه‌های داخلی و خارجی تبلیغ کنند و این امر رقابت و امکان فروش را برای ناشران خصوصی که در حال تولید آثار با کیفیت هستند دشوار می‌کند. از همه مهم‌تر تولید حجم زیادی کتاب شتاب‌زده و با حداقل کنترل کیفی باعث خواهد شد مخاطبان اندک کتاب‌های کودکان به مرور اعتماد علاقه‌شان به خواندن کم شود یا در آینده نزدیک با حجم بالای مخاطب با سلیقه‌ای بازاری و سطحی مواجه شویم!…»
ترهنده از پدیدآورندگان خواست که این خطر را جدی بگیرند: «خوب است که پدیدآورندگان ادبیات کودک تا جایی که برایشان امکان دارد نسبت به انتخاب ناشر حساس باشند و با نشرهایی که در حال صدمه زدن به پیکره نحیف ادبیات کودک هستند همکاری نکنند. نقدها و نظرها با صراحت طرح شود و افراد به حقوق فردی و صنفی خود آگاه باشند و پی‌گیر این حقوق باشند.»
او هفته ملی کودک را زمان مناسبی خواند که نهادهای دولتی ذیربط به برنامه‌ریزی برای رفع این آسیب‌ها بپردازند: «به دلیل نبود قانون و بخشنامه‌های مدون در رابطه با کم و کیف حقوق پدیدآورندگان و التزام به کپی‌رایت جهانی روز به روز شاهد آشفتگی و سردرگمی بیشتر در بازار نشر هستیم.
حقوق پدیدآورندگان به راحتی از سوی ناشران غیر حرفه‌ای تضییع می‌شود، شاهد ترجمه‌هایی موازی گاهی 3 یا 4 ترجمه هم‌زمان از یک کتاب هستیم، مسابقه سرعت و چاپ زودتر جای توجه به کیفیت و ویرایش را گرفته است، ناشرانی که خود را ملزم به رعایت قوانین کپی‌رایت بین‌المللی می‌کنند در بازار نشر مدام متضرر می‌شوند و کتاب‌هایی که خریده‌اند بدون اجازه از سوی نشرهای دیگر به چاپ می‌رسد. به نظر نهادهای دولتی ذیربط باید به سرعت با تشخیص این آسیب‌ها در صدد رفع آن‌ها باشند. اگر امکان تغییر قانون به این سرعت میسر نیست با بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌هایی این آشفته بازار را کمی سامان ببخشند.»
مدیر بخش کودک انتشارات فاطمی (کتاب‌های طوطی) از نمایندگان مجلس خواست تا قانون‌هایی را در راستای بهبود اوضاع نشر کشور تصویب کنند: «در رابطه با التزام ناشران ایرانی به رعایت حقوق جهانی نشر و امضا تفاهم‌نامه کپی‌رایت، باید قانونی در مجلس تصویب شود. همچنین در رابطه با حقوق پدیدآورندگان و ناشران ایرانی داخل کشور باید آیین‌نامه‌ها و قوانین، مشخص و قابل پی‌گیری باشند.»
وی در پایان سخنان خود گفت: «در باقی امور چندان معتقد به مداخله نهادهای دولتی نیستم. اگر قوانین حمایتی و اجرایی وجود داشته باشند باقی امور ادبیات کودک را می‌توان به راحتی به اهل و متخصصان آن سپرد.»
گفتنی است برنامه‌های روز جهانی و هفته ملی کودک از 15 تا 21 مهر در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود.
منبع: روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
ارسال دیدگاه