۱-اثر بر روي رشد و نمو كودكان

مصرف سيگار مادر باردار ،باعث قرار گرفتن جنين وي در معرض دود سيگار مي شود و سموم دود سيگار و قليان از راه جفت به جنين منتقل و باعث كاهش وزن تولد جنين مي شود.همچنين اگر مادر سيگاري غيرفعال باشد،باز در جنين وي عوارضي همچون كاهش رشد و كاهش وزن هنگام تولد مي شود،اگر چه شدت كمبود وزن كمتر از جنين مادر سيگاري فعال مي باشد.

همچنين نشان داده شده است كه اثر دود سيگار و قليان بر روي جنين مي تواند علاوه بر تأخير رشد داخل رحمي ،بر روي نمو عصبي-رواني جنين هم تأثير منفي بگذارد.اجزائي از دود سيگار و قليان كه اين عوارض را ايجاد مي كنند احتمالاً مونوكسيد كربن و نيكوتين هستند.

از ديگر عوارض وابسته به دود سيگار و قليان ،اختلال تكامل در جنين و ناهنجاري هاي مادرزادي هستند.برخي مطالعات رابطه مصرف سيگار و قليان پدر و ناهنجاري هاي مادرزادي در جنين را نشان داده اند.به علاوه دود سيگار و قليان مي تواند باعث تولد نوزاد نارس شود.مصرف سيگار و قليان در دوران بارداري با عوارضي از جمله سقط خود بخود و جفت سرراهي يا كنده شدن جفت همراه است.

۲-سندرم مرگ ناگهاني شيرخوار(SIDS)

اين واقعه به مرگ غير منتظره شيرخوار با ظاهر سالم در حين خواب اطلاق مي شود.گرچه مصرف دخانيات توسط مادر در دوران بارداري مي تواند با مرگ ناگهاني شيرخوار همراه باشد،كشيدن سيگار و قليان بعد از دوران بارداري ،همين طور مصرف دخانيات توسط پدر و ديگر افراد خانواده نيز مي توامد اين مشكل را ايجاد كند.

۳- بيمار يهاي بدخيم

قرار گرفتن در معرض دود دخانيات از جمله مصرف سيگار و قليان توسط مادر در دوران بارداري به عنوان يك عامل خطر عمده براي بيماري هاي بدخيم از جمله سرطان خون يا لوسمي در سنين بعدي در فرزند او محسوب مي شود.بنزن موجود در دود سيگار و قليان مي تواند باعث ايجاد لوسمي در افراد غير سيگاري شود كه در معرض دود دخانيات قرار دارند.همچنين استنشاق دود سيگار و قليان مي تواند باعث افزايش بيماري بدخيم بافت لنفاوي موسوم به لنفوم در كودكان شود.

مطالعات مختلف رابطه ي سرطان ريه در بزرگسالي با استنشاق دود دخانيات در كودكي را نشان داده اند.گرچه شدت تماس افراد سيگاري ثانويه با مواد سرطان زاي دود سيگار كمتر از افراد سيگاري فعال است،اما از آنجا كه تماس با دود سيگار و قليان در محيط بسيار زود تر از افراد در معرض دود دخانيات شروع مي شود و ممكن است از اوايل تولد وجود داشته باشد،بنابراين افراد سيگاري غيرفعال دوره ي طولاني تري با دود دخانيات تماس دارند.در مجموع ،يافته هاي پژوهش هاي مختلف ،رابطه قرار گرفتن در معرض دود دخانيات با سرطان ريه را نشان داده اند.

۴-بيماري هاي دستگاه تنفس تحتاني

شيرخواراني كه والدين سيگاري يا قلياني دارند بيشتر از سايرين در معرض خطر بيماري هاي دستگاه تنفس تحتاني قرار دارند .از جمله افزايش معني دار در ابتلا به برونشيت ،ذات الريه يا پنوموني و برونشيوليت در سال اول زندگي پيدا مي كنند .احتمالاً اين حالت به دليل تشديد علائم اين بيماري هاي عفوني است تا اينكه دود سيگار به طور مستقيم در ايجاد اين بيماري ها آنها نقش داشته باشد.

تماس با دود دخانيات در دوران جنيني مي تواند با ايجاد تغييراتي بر روي راه هاي هوائي در افزايش خطر بيماري هاي دستگاه تنفس تحتاني موثر باشد.به طور تقريبي اگر هر كدام از والدين دخانيات مصرف كنند، ۵۰ درصد شانس ابتلا به بيماري هاي تنفس تحتاني در فرزندشان افزايش مي يابد.به علاوه خطر ايجاد بيماري هاي دستگاه تنفس تحتاني به مقدار دود سيگار موجود در محيط نيز بستگي دارد.همچنين قرار گرفتن در معرض دود سيگار مي تواند با عث افزايش احتمال ايجاد عفونت هاي تنفسي و سرفه هاي شبانه كودكان شود.

۵-ساير علائم بيماري هاي تنفسي

در فرزندان افراد مصرف كننده دخانيات، احتمال سرفه هاي مزمن،احتقان و خس خس سينه افزايش مي يابد .اگر هر دوي والدين سيگاري باشند،بيشترين ميزان خطر براي فرزندشان وجود دارد .اين علائم تنفسي و بيماري هاي تنفسي در شيرخواراني كه مدت بيشتري را با والدين خود مي گذرانند بيشتر است.

۶-آسم

تماس با دود دخانيات مي تواند باعث بروز و تشديد علائم بيماري آسم شود كه شايد به علت افزايش تعداد عفونت هاي تنفس تحتاني در اوايل كودكي يا به دليل التهاب سلول ها ي اپي تليوم مجاري هوائي باشد.اگر مادر باردار دخانيات مصرف كند ،و به اين وسيله جنين او در معرض دود قرار گيرد،سموم موجود در دود دخانيات مي تواند بر روي نمو ريه تأثير گذاشته و خطر آسم را افزايش دهد و همچنين باعث كاهش عمل تهويه ريوي بلافاصله بعد از تولد شود.همچنين تماس با دود دخانيات در دوران كودكي مي تواند باعث افزايش احتمال شروع بيماري آسم در دوران بزرگسالي شود.

۷-تأثير دود سيگار و قليان بر تكامل ريه

در طي دوران كودكي،افزايش عملكرد ريه كم و بيش به موازات افزايش طول قد پيش مي رود.مصرف دخانيات توسط والدين اثر بازدارنده اي بر روي رشد و كاركرد ريه در دوران كودكي اعمال مي كند.همچنين تماس با دود سيگار و قليان در دوران كودكي باعث كاهش جريان بازدمي هوا تا حدود ۲۷-۲۵ درصد مي شود.

مصرف دخانيات توسط مادر باردار و همچنين قرار گرفتن او در معرض دود سيگار و قليان مي تواند،تا مدت ها بعد باعث افزايش تعداد عفونت هاي تنفسي حاد در فرزند او شود.قرار گرفتن در معرض دود سيگار و قليان همچنين به عنوان يك عامل خطر در بروز بيماري هاي مننگوكوكي و سل در كودكان كم سن و سال شناخته شده است.

۸-عوارض تنفسي مزمن ناشي از دود سيگار و قليان

در هواي بازدمي تنفس افراد در معرض دود سيگار و قليان همان عوامل التهابي كه عامل پاسخ التهابي راه هاي هائي افراد سيگاري است و در دراز مدت باعث ايجاد بيماري هاي انسدادي مزمن ريه مي شود كشف شده اند.

مطالعات نشان داده شده كه در بزرگسالان قرار گرفتن در معرض دود سيگار و قليان ممكن است باعث تشديد علائم حاد تنفسي و افزايش عوارض بيماري شود.

استنشاق دود سيگار و قليان در بزرگسالان با كاهش چندين معيار كاركرد ريوي همراه است،اما اين حالت دستگاه تنفسي كودكان را بيشتر از بزرگسالان تحت تأثير قرار مي دهد.

دود سيگار و قليان مي تواند باعث التهاب بيني و سينوس ها يا رينوسينوزيت مزمن شود و پيش آگهي افراد در معرض دود سيگار و قليان بعد از عمل جراحي براي اين حالت هم بدتر از افراد غير سيگاري بوده است.دود سيگار و قليان باعث افزايش تعداد دفعات ابتلا به سرماخوردگي و همچنين باعث افزايش طول دروه سرماخوردگي مي شود.

۹-تأثير دود سيگار و قليان بر روي بيماري هاي گوش مياني

در بسياري از مطالعات نشان داده شده كه التهاب عود كننده گوش مياني به طور شايع در كودكاني كه در معرض دود دخانيات قرار دارند اتفاق مي افتد.قرار گرفتن در معرض دود دخانيات همچنين خطر جمع شدن مايع در گوش مياني و اوتيت مزمن گوش مياني را افزايش مي دهد.

۱۰-عوارض دنداني

تماس با دود سيگار و قليان  با افزايش خطر پوسيدگي دندان ها در كودكان همراه است.مطالعات نشان داده كه افزايش سطح كوتينين خون در اثر قرار گرفتن در معرض دود سيگار با پوسيدگي دندان هاي شيري همراه بوده است.

۱۱-بيماري هاي قلبي- عروقي

رابطه علت و معلولي بين مصرف دخانيات و قرار گرفتن در معرض دود آن با بيماري هاي شريان هاي عروق كرونر قلب(كشنده يا غير كشنده) نشان داده شده است.خطر ابتلا به اين بيماري ها با  افزايش تعداد و طول مدت سيگار كشيدن فرد افزايش مي يابد و با ترك سيگار رو به كاهش مي گذارد.

۱۲-اختلالات جدار رگ ها و چربي هاي خون

قرار گرفتن در معرض دود سيگار و قليان همچنين باعث اختلال فعاليت آندوتليوم عروق مي گردد،بنابراين كودكان در معرض دود دخانيات به طور ناخواسته در معرض روند تسريع يافته بروز و پيشرفت تصلب شرائين قرار مي گيرند.نكته قابل توجه در اين رابطه ،غيرقابل برگشت بودن اين عوارض و اثر تجمعي قرار گرفتن در معرض دود سيگار و قليان با ساير عوامل خطرزاي تصلب شرائين است.علاوه بر مصرف دخانيات،وجود دود سيگار در محيط هم بر روي سطح چربي هاي خون و وازوديلاسيون وابسته به آندوتليوم تأثيرگذار است.به علاوه در فرزندان نوجوان افراد مصرف كننده دخانيات سطح چربي مفيد HDL-C کاهش مي يابد.

۱۳-رابطه دود دخانيات و بيماري هاي آلرژيك

در افراد مصرف كننده دخانيات،سطح ايمونوگلبولين Eافزايش مي يابد.در افراد در معرض دود دخانيات و فاميل درجه يك آنها نيز اين افزايش مشاهده شده است بنابراين با وجود قوي بودن زمينه ژنتيكي در بيماري هاي آتوپي،آسم و آلرژي،نقش عوامل محيطي از جمله دود سيگار و قليان در بروز اين بيماري ها را نبايد ناديده گرفت.

۱۴-اثر دود دخانيات بر روي طول عمر

قرار گرفتن در معرض دود دخانيات باعث كاهش طول عمر مي شود.اما ترك سيگار و قليان اين خطر را به نصف مي رساند.بر اساس يافته هاي پژوهش هاي مختلف ،مصرف دخانيات و يا قرار گرفتن در معرض دود آنها باعث افزايش مرگ و مير و كاهش طول عمر مي شود.

۱۵-عوارض عصبي-رواني دود دخانيات

دود سيگار و قليان باعث ايجاد و تشديد افسردگي مي شود.دود سيگار و قليان بر روي تكامل كودكان تأثير منفي مي گذارد و باعث تأخير در تكامل طبيعي شيرخوار مي شود.مصرف دخانيات توسط مادر  در دوران بارداري ،با افزايش احتمال تومورهاي سيستم اعصاب مركزي در كودكان همراه است،اين عوارض وابسته به مقدار مصرف سيگار و مدت قرار گرفتن در معرض دود آن هستند.

۱۶-تأثير دود دخانيات بر روي دستگاه گوارش

دود سيگار و قليان مي تواند باعث ايجاد و تشديد بازگشت محتويات معده به مري يا ريفلاكس شود.دود سيگار موجود در محيط مي تواند در ايجاد و تشديد قولنج شيرخواران يا كوليك نقش داشته باشد.دود دخانيات عامل مهمي در بروز و تشديد گاستريت و زخم هاي پپتيك مي باشد.