بیانیه اولین همایش ملی «حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی»

به گزارش خبرگزاری کودک‌پرس، مریم جلالی، دبیر علمی اولین همایش ملی «حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی»، بیانیه این همایش را منتشر کرد. متن این بیانیه به شرح زیر است:

«کودکان و نوجوانان، آسیب‌پذیرترین و در عین حال ارزشمندترین سرمایه‌های هر جامعه‌ای هستند و حقوق آن‌ها باید در تمامی عرصه‌ها از جمله هنر و ادبیات مورد توجه و پاسداری قرار گیرد.

ادبیات و هنر، زبان گویای جامعه و آیینه تمام‌نمای فرهنگ است. این دو عرصه، نقشی بی‌بدیل در شکل‌پذیری شخصیت هویت و جهان‌بینی کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند. آثار هنری و ادبی کودکان را با ارزش‌های انسانی، اخلاقی و معنوی آشنا می‌سازند، حس همدلی را در آن‌ها تقویت می‌کنند، قدرت تخیل و خلاقیت‌شان را پرورش می‌دهند و آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی آماده می‌سازند.

در بسیاری از موارد، حقوق کودکان و نوجوانان در آثار هنری و ادبی نادیده گرفته می‌شود. کودکان و نوجوانان به‌جای آنکه به‌عنوان افرادی مستقل، صاحب حق و دارای کرامت انسانی به تصویر کشیده شوند، به ابزاری برای پیشبرد اهداف بزرگ‌سالان، ارائه پیام‌های کلیشه‌ای یا ایجاد جذابیت‌های سطحی تبدیل شده‌اند.

این همایش فرصتی بود تا با هم‌فکری و تبادل نظر در موضوع حقوق کودکان و نوجوانان در ادبیات و هنر به ارتقای آگاهی و فهم جامعه از این مقوله مهم، بپردازیم.

در مجموع ۷۴ مقاله به این همایش ارسال شده است. از این تعداد ۴۳ مقاله به مرحله پذیرش رسیده‌اند. ۱۲ مقاله برای سخنرانی روز همایش انتخاب شدند. پیش از برگزاری همایش، سه نشست و یک کارگاه با موضوعات متنوع به همت فرهنگستان هنر و یاری‌گران همراه، برگزار شد که هر یک متمرکز بر زاویه‌ای از ابعاد کلی حقوق کودک و نوجوان در آثار هنری و ادبی بود. این مهم نشان می‌دهد که پژوهشگران با جدیت و تلاش به بررسی و تحلیل موضوعات مرتبط با حقوق کودکان پرداخته‌اند. بررسی چگونگی بازنمایی حقوق آموزشی در آثار، بررسی چگونگی انتقال ارزش‌های حقوق کودک، تحلیل چالش‌های موجود در اجرای حقوق کودک براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، چالش‌های موجود در تولید کتاب‌های تصویری برای کودکان، نقشِ رسانه در آموزش حقوق کودکان و نوجوانان و نقض حقوق کودکان از طریق تولید محتوای مبتنی بر هوش مصنوعی و مانند آن، از جمله موضوعات مطرح‌شده اصلی در همایش بوده است.

این همایش که با مشارکت فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان به انجام رسیده است، به غنای ادبیات کودک و نوجوان کمک می‌کند و از سیاست‌گذاران و فعالان اجتماعی دعوت می‌کند که یافته‌های علمی را در سطح کلان به کار بندند.

ما شرکت‌کنندگان در این همایش، بر این باوریم که آثار هنری و ادبی باید از هرگونه تبعیض، خشونت، آزار و استثمار کودکان و نوجوانان مبرا باشند و در این آثار باید به تنوع و تفاوت‌های فردی، فرهنگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان احترام گذاشته شود. کودکان و نوجوانان با هر جنسیت، نژاد، مذهب، قومیت، زبان، توانایی و وضعیت اجتماعی باید فرصت داشته باشند تا خود را در آثار هنری و ادبی ببینند و صدای خود را از طریق آن‌ها بشنوند.

در آثار هنری و ادبی باید به حقوق کودکان و نوجوانان در استفاده از ادبیات و ویرایش شایسته متن احترام گذاشته شود. آثار هنری و ادبی باید به کودکان و نوجوانان کمک کند تا با چالش‌های زندگی مدرن مانند خشونت، تبعیض، فقر، بیماری، جنگ، آلودگی محیط زیست و بحران‌های فرهنگی و اجتماعی مقابله کنند. کودکان و نوجوانان یاد می‌گیرند که چگونه می‌توانند در برابر این چالش‌ها ایستادگی کنند؛ چگونه می‌توانند برای حل مشکلات خود و جامعه‌شان تلاش کنند و چگونه می‌توانند آینده‌ای بهتر برای خود و دیگران بسازند.

آثار هنری و ادبی باید با همکاری و مشارکت کودکان و نوجوانان تولید شوند. کودکان و نوجوانان باید در فرآیند خلق آثار هنری و ادبی سهیم باشند و نظرات، ایده‌ها و تجربیات خود را با هنرمندان و نویسندگان به اشتراک بگذارند.

ما از تمامی هنرمندان، نویسندگان، ناشران، مربیان، والدین و فعالان حوزه کودک و نوجوان دعوت می‌کنیم تا با هم‌فکری و همکاری، زمینه‌های لازم را برای تولید و ترویج آثار هنری و ادبی با کیفیت و متناسب با نیازها و حقوق کودکان و نوجوانان فراهم آورند.

در پایان از ریاست محترم فرهنگستان هنر، جناب آقای دکتر مجید شاه‌حسینی، معاون محترم پژوهشی و هنری فرهنگستان هنر، سرکار خانم دکتر ناهید عبدی و دبیر اجرایی همایش، خانم دکتر فاطمه بنویدی و حامیان محترم و از همه پژوهشگران، نویسندگان و مخاطبان تشکر می‌کنم و امیدواریم که این همایش، سرآغاز تحولی بزرگ در عرصه هنر و ادبیات کودک و نوجوان باشد و نتایج آن سبب شود گامی مؤثر در جهت تحقق حقوق کودکان و نوجوانان در این دو عرصه برداشته شود.»