باران امروز باغچه بانی کرد/ چاپ مجدد و رونمایی کتاب باغچه‌بان
دست‌اندرکاران بیست وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک ونوجوان در اقدامی جالب یکی از برنامه‌های جنبی جشنواره امسال را در کنار مزار جبار باغچه‌بان برگزار کردند.
به گزارش کودک پرس ، مراسم با ندای ملکوتی قرآن کریم و قرائت سوره حمد نثار روح جبار باغچه‌بان آغاز شد و سپس تنی چند از ناشنوایان با قرار گرفتن در جایگاه به یاد معلمشان به رهبری خانم طاهری با زبان اشاره به اجرای سرود ملی کشور و اجرایی دیگر با موضوع «خدایا دوستت دارم» پرداختند و خانم طاهری هم در طول کل برنامه با زبان اشاره ناشنوایانی را که به یاد و گرامیداشت معلمشان اینجا جمع شده بودند، از حال و هوای مراسم به خوبی آگاه می‌کرد.
مراسم جشن ۱۰۰ سالگی تئاتر کودک و نوجوان در شهرری با حضور خانواده تئاتر کودک و نوجوان، هنرمندان، مسوولان، اهالی فرهنگ و عموم علاقه‌مندان در حالی با سخنان اردشیر صالح‌پور به عنوان مجری برنامه و هم قائم مقام دبیر بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان شروع شد که وی در ابتدا با بیان اینکه تهران امروز اعتباری که دارد از ری کهن و باستانی گرفته است، گفت: سرزمین ری به اعتبار همین خاک و همین چشمه‌علی که در کنارش هستیم و به اعتبار بزرگانی هم چون جبار باغچه‌بان که اینجا آرامیده‌اند، از پیشینگی، دیرینگی و شایستگی والایی برخوردار است.
وی ادامه داد: ما امروز به عزت، حرمت، تکریم و احترام بزرگ مردی که عمر خود را صرف و وقف تعلیم و تربیت و توجه به کودکان کرد، گرد هم آمده ایم که منشاء خدمات علمی، فرهنگی، نمایشی و کارهای بزرگی بوده است.
صالح‌پور باغچه‌بان را مردی مصمم، توانا و با اراده عنوان کرد و با اشاره به تغییر نام وی از عسگرزاده به باغچه‌بان یادآور شد: کسی که سرود و نمایش و شعر کودکانه و کودکستان ساخت به راستی در حق فرزندان ما باغچه‌بانی کرده است و احمد آرام در مورد باغچه‌بان چه زیبا می‌گوید که «باغچه‌بان به گردن فرهنگ این کشور حق فراوانی دارد. وی پس از مرحوم حاج میرزا حسن رشدیه، بسیار کوشید و راه تعلیم الفبا را که از دشواری‌های آموزش بود، آسان کرد. کسانی چون من، که به روش جانکاه قدیمی درس خوانده‌اند، به خوبی ارزش زحمات این مرد فداکار را می‌دانند و پیوسته برای او طلب رحمت می‌کنند.»
قائم مقام دبیر بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان در پایان این بخش از صحبت‌های خود گفت: اگر ملت و کشوری می‌خواهد پیشرفت کند باید به دو مقوله مادران که فرهنگ‌سازند و فرزندانی که آینده از آن آنهاست توجه کند که این تفکر متعهدانه را جبار باغچه‌بان صد سال پیش تصمیم گرفت، آموخت، یاد داد و به خوبی نهادینه کرد.
پیام تشکر فرزند باغچه‌بان
در ادامه این مراسم نوبت به داوود کیانیان رئیس بنیاد نمایش کودک و نوجوان رسید که صحبت‌های خود را با قرائت پیام پروانه باغچه‌بان آغاز کرد که در این پیام آمده است: «با درود فراوان از طرف خانواده باغچه‌بان از اینکه با حضور خود روح پدرم را شاد کردید تشکر می‌کنم. از اولین سال وداع باغچه‌بان با زندگی پر تلاش و ثمربخش خویش، هر ساله ناشنوایان با گرد آمدن بر سر مزار وی، یاد او را سپاس و گرامی داشته‌اند. اکنون بسیار خوشحالم که میبینم پس از سال‌های سال درخت معرفتی که پدرم صد سال پیش کاشته است، بار دیگر جوانه زده و شاخ و برگ خود را نمایان می‌کند و این همه را از علاقه‌مندی بنیاد نمایش کودک و همه عزیزان فرهنگ دوستی میبینم که به این شاخه از فعالیت‌های باغچه‌بان و اهمیت آن در پرورش جامعه ایران توجه کرده و در راستای چنین هدفی کوشش می‌کند. با تأسف بسیار از این که امروز در جمع شما نیستم، چشم‌هایم را می‌بندم و با گام خیال به چشمه‌علی، به خانه پدر می‌آیم و به شما خوش‌آمد می‌گویم و بار دیگر با قدردانی بسیار برای همگی آرزوی موفقیت دارم.»
چرا قدر قهرمان‌های خود را نمی‌دانیم؟
داود کیانیان در ادامه زنده‌یاد جبار باغچه‌بان را در بسیاری از زمینه‌های فعالیت برای کودکان در ایران پیشگام معرفی کرد و ابراز داشت: در زمینه‌های آموزش تالیف کتاب الفبا و آموزش ناشنوایان، در موضوع تربیت و تقدم پرورش بر آموزش با شعر، سرود، بازی، نمایش و مهارت‌های زندگی، در مقوله انتشارات با نشر دفتر شعر، قصه، تصویرگری کتاب کودک، مسائل نظری تربیتی و نمایشی و در نهایت در زمینه نمایش با بازی‌های نمایشی، نمایش خلاق، نمایش در کلاس درس، اشعار نمایشی، اجرای تئاتر کودکان و ساختن تن‌پوش پیشگام بوده که اکنون بعد از گذشتن نزدیک به یک قرن بعضی از فعالیت‌هایش امروزه نیز پیش‌گامی خود را حتی در این زمان حفظ کرده‌اند و با توجه به فضاهای بسته و محدود زمانش، پیشگام بودن در این فعالیت‌ها، تنها از یک قهرمان ساخته است.
وی با بیان اینکه بزرگداشت جبار باغچه‌بان، بزرگداشت یک فرهنگ است، تصریح کرد: این مراسم در واقع نکوداشت هنر برای کودکان و پاسداشت یک قرن تئاتر کودکان و در نهایت احقاق حقوق کودکان است به ویژه کودکانی که به هر دلیلی از بازی، تحصیل و پرورش باز مانده‌اند.
کیانیان ادامه داد: چرا ما قدر قهرمان‌های خود را نمی‌دانیم؟ جبار باغچه‌بان بدون شک یکی از مفاخر این کشور است که می‌شود به او افتخار کرد چراکه از او می‌توان به عنوان یک شهروند الگو نام برد، ولی متاسفانه نه پارکی، نه یک خیابانی، نه یک میدانی و نه حتی یک کوچه به نام او نیست. نه تندیسی از او ساخته‌ایم و نه آرامگاهش را بعد از نیم قرن رونقی داده‌ایم.
وی در پایان خطاب به مسوولان چند پیشنهاد مطرح کرد: تالار هنر که ویژه اجرای تئاتر برای کودکان و نوجوانان است، به نام تئاتر باغچه‌بان نام گذاری شود و بعد اینکه ما صد سال تئاتر کودک داریم اما موزه تئاتر کودک نداریم تا اسناد ارزشمند این هنر مثل عکس، بروشور، پوستر، لباس، نمایشنامه، عروسک، موسیقی و فیلم را در آنجا به نمایش بگذاریم و به نام زنده‌یاد جبار باغچه‌بان حفظ و نگهداری کنیم. سنگ قدیم مزار جبار باغچه‌بان می تواند در کنار این آثار از گنجینه‌های موزه باشد.
در قبال باغچه‌بان دچار غفلت شده‌ایم
شهردار منطقه ۲۰ نیز در این جشن با بیان اینکه وقتی به محل دفن جبار باغچه‌بان رجوع می‌کنیم، می‌بینیم در قبال این مرد بزرگ به طور شایسته نپرداخته‌ایم و دچار غفلت قرار گرفته‌ایم.
فرهاد افشار با اشاره به اینکه شرافت ری به کسانی است که در آن زیسته و آرمیده‌اند، اضافه کرد: ری سرزمینی است که علاوه بر تاریخ ۸ هزار ساله مدفن بزرگانی است که می‌توانند هرکدام در نقطه‌ای از این کره خاکی به عنوان آیتمی هویت بخش در دیپلماسی شهری نقش آفرینی کنند.
وی وظیفه سنگین مدیریت شهری در قبال هزاران شخصیتی که در ری مدفون هستند را یادآوری کرد و خاطرنشان کرد: شخصیتی مثل باغچه‌بان می‌تواند در راستای هویت‌بخشی به شهرری تأثیر بسزایی داشته باشد که اگر به درستی به آن‌ها پرداخته شود، می‌تواند به عنوان موتور محرک اقتصادی در این شهر جایگاه داشته باشد و بدین شکل ری می‌تواند هویت بخش تهران باشد و با وجود عزیزانی مثل باغچه‌بان برند ری رونق بیشتری می‌گیرد.
فرهنگ و هنر همواره دچار مشکل بوده است
در ادامه این مراسم، اصغر همت مدیرعامل اسبق خانه تئاتر و اعضای شورای راهبردی جشنواره با اعلام این نکته که عرصه فرهنگ و هنر همواره دچار مشکل بوده است، گفت: جبار باغچه‌بان به عنوان یکی از بزرگان عرصه فرهنگ و هنر مثل بقیه هنرمندان همواره با ناملایماتی روبه‌رو بوده است. هیچگاه فرهنگ سازمان یافته و سیستماتیک ارج گذاشته نشده و همیشه متکی به فرد بوده است هرچند در شهرداری اتفاق‌های خوبی در سال‌های گذشته افتاده اما در شهرداری هم فرهنگ نهادینه نشده و این اتفاق‌ها به ذوق و سلیقه شهرداران مربوط می‌شود و امیدوارم روزی به شروع فعالیت‌های باغچه‌بان در صد سال گذشته برسیم.
چاپ مجدد و رونمایی کتاب باغچه‌بان
محسن سلیمانی، رئیس فرهنگسرای ارسباران در حاشیه این مراسم از چاپ مجدد و رونمایی کتابی به نام خود نوشت که حاوی زندگی مرحوم باغچه‌بان از زبان فرزند او است خبر داد و گفت: با همت بنیاد نمایش کودک و خانواده باغچه‌بان کتابی که سال ۱۳۵۴ و ده سال بعد از مرگ جبار باغچه‌بان منتشر شده بود، چاپ می‌شود و قرار است هفته نخست آذر در فرهنگسرای ارسباران در مراسمی با رونمایی از این کتاب یاد جبار باغچه‌بان گرامی داشته شود.
مردی با سوزش درون
دبیر بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک‌و نوجوان در پایان این مراسم در جملاتی کوتاه با قدردانی از حضور تمام اساتید هنرمندان و مهمانان و زحماتی که در راستای این مراسم بزرگ کشیده شده، گفت: بسیار خوشحالم که امسال در بیست و پنجمین سال برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک ونوجوان توانستیم چنین برنامه‌ای را به عنوان یک برنامه جنبی به یاد مردی بزرگ اجرا کنیم.
مریم کاظمی افزود: جبار باغچه‌بان با سوزش درون و با عشق و احترام اقداماتی را کرده که به نفع جامعه بوده است و امیدوارم اینگونه رفتارها در کل جامعه تأمین پیداکند و تنها یک نفر مجبور نشود به این شکل برای رشد جامعه از خودش مایه بگذارد.
در پایان مراسم، حاضران سر مزار جبار باغچه‌بان گرد هم جمع شدند و پس از قرائت فاتحه و ادای احترام این مراسم تمام شد.
مردی به نام باغچه‌بان
بنابر این گزارش، جبار عسگرزاده در سال ۱۲۴۶ در شهر ایروان به دنیا آمد. وی در پانزده سالگی به‌ناچار آموزش را رها کرد و از خبرنگاران روزنامه‌های قفقاز و از فکاهی‌نویسان روزنامه ملانصرالدین و مجله فکاهی لک لک شد.
در سال ۱۳۰۳ کودکستانی با نام «باغچه اطفال» بنیان‌گذاری کرد و با نوآوری‌های خود برنامه‌هایی از جمله کاردستی، نقاشی، بازی، نمایش، سرود، شعر و قصه و… در آن آموزش داد. او نام باغچه‌بان را برای مربیان این کودکستان و هم چنین برای نام‌خانوادگی خود برگزید و از اینجا به باغچه‌بان شهرت یافت. یکی دیگر از کارهای ارزنده‌ی باغچه‌بان، بنیان‌گذاری کلاسی برای آموزش به دانش‌آموزان کر و لال بود. مهم‌ترین نوآوری باغچه‌بان، روشی نو در آموزش الفبا است که به روش ترکیبی مشهور شده است. باغچه‌بان نظر خود در مورد آموزش الفبا را در کتابی به نام «دستور تعلیم الفبا» تدوین کرد که در سال ۱۳۱۴ منتشر شد. باغچه‌بان کتاب «زندگی کودکان» را که شامل شعر، سرود و چیستان برای کودکان بود در سال ۱۳۰۸ در شیراز چاپ کرد. او چند نمایشنامه برای کودکان نوشته و به اجرا درآورده است.
وی که مبتکر آموزش ناشنوایان در ایران، پایه گذار آموزش و پرورش، پیش دبستانی و از پیشگامان شعر و ادبیات کودکان بود در چهارم آذر ماه سال ۱۳۴۵ چشم از جهان فرو بست. آرامگاه ایشان در باغ سابق عباس میرزا در نزدیکی چشمه علی شهرری واقع شده است.
منبع: فارس
ارسال دیدگاه