استفاده شهرداری از کودکان کار به جای پاکبان
در حالی که شهرداری از طریق ابلاغ بخشنامه‌های متعدد تلاش می‌کند به کارگیری کودکان را امری قانونی جلوه دهد اما از طرف دیگر با توزیع نکردن ماسک و دستکش در میان آنها نشان داده که برای سلامتی این نیروهای کار اجباری اهمیتی قائل نیست.
به گزارش کودک پرس ،سال ۱۳۸۴ هیئت وزیران آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان را تصویب کرد، طبق این آیین‌نامه سازمان بهزیستی کشور موظف شد که با همکاری و مشارکت شهرداری، انجمن‌های خیریه، تشکل‌های غیردولتی، نیروی انتظامی و با استفاده از مددکار اجتماعی نسبت به شناسایی، جذب، پذیرش و توانمندسازی کودکان خیابانی در تمامی مراکز استان‌ها اقدام کند.
لذا در راستای اجرایی شدن آیین‌نامه مذکور، بنا بر این گذاشته شد گشت‌هایی که معتادان متجاهر، متکدیان، زنان خیابانی و دیگر آسیب‌دیدگان را جمع‌آوری می‌کنند، کودکان کار و خیابان را هم جمع‌آوری و به وضعیت آنها سروسامانی دهند. در نتیجه همان زمان شهرداری تهران گشت مخصوص کودکان کار و خیابان را راه‌اندازی کرد اما با گذشت مدتی از فعالیت گشت‌ها این نتیجه حاصل شد که تعداد زیادی از این کودکان به‌خاطر داشتن تبعیت افغان، ثابت‌نشدن بدسرپرستی و غیره به خیابان بازمی‌گردند.
با دست نیافتن به نتیجه پیش‌بینی شده در مصوبه ساماندهی کودکان کار و خیابان، شهرداریها نیز رسیدگی به وضعیت کودکان کار را از دستورکار خارج کردند. اما مجدداً سال ۹۶ وزارت کشور برای حل چالش کودکان کار، طرح مذکور را تکرار کرد که این بار با واکنش فعالین حقوق کودک مواجه شد. چنانکه مسئول کمیته حقوقی انجمن حمایت از حقوق کودکان این طرح را مغایر با پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک دانست. ضحی امیری همچنین تأکید کرد که طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان در سطوح مختلف، کرامت انسانی کودکان را نقض و حقوق آنها را نادیده گرفته است.
در نهایت مصوبه ساماندهی کودکان کار و خیابان که یک بار در عمل شکست خورده بود و بار دیگر با از طرف فعالین حقوق کودک مورد نقد قرار گرفت، کاملاً کنار گذاشته شد.
غفلت مسئولین در رابطه با کودکان کار و برخورد منفعلانه آنها با این معضل اجتماعی، زمینه لازم برای سوداگران را در این زمینه فراهم کرد. کمااینکه بسیاری از پیمانکاران شهرداری از جمله شهرداری تهران، از این کودکان آسیب‌دیده، به عنوان کارگر استفاده کردند و مدیران شهرداری به دفاع از این اقدام پیمانکاران برخاستند و مسئولیت رسیدگی به کودکان را متوجه سازمان بهزیستی کردند.
البته سیدمالک حسینی، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران در واکنش به بی‌توجهی پیمانکاران شهرداری نسبت به عدم بکارگیری کودکان گفته بود که براساس قانون، ساماندهی کودکان کار با بهزیستی است و شهرداری تهران نیز همکاری خوبی با بهزیستی دارد.
شکست در اجرایی کردن مصوبه ساماندهی کودکان کار و خیابان، شهرداری کلان شهرها به ویژه تهران را به سمت نوع دیگری از برخورد با این چالش هدایت کرد. این بار شهرداری تهران با ابلاغ بخشنامه منع به کارگیری کودکان در فرآیند جمع‌آوری پسماند خود را مستأصل از حل معضل کودکان کار معرفی کرد و از طریق درج‌بندی در مورد توانمندسازی اقتصادی کودکان کار، راه قانونی را برای استفاده از کودکان کار توسط پیمانکاران شهرداری، هموار کرد.
سیدمالک حسینی که پیش از این به تشریح این بخشنامه پرداخته بود، اظهار کرد که براساس بخشنامه منع به کارگیری کودکان در فرایند جمع‌آوری پسماند، برای کودکی که مجبور است، در این جایگاه قرار گیرد یک محل درآمد پیدا می‌کنیم.
بنابراین شهرداری برای به کارگیری کودکان و استفاده از آنها به عنوان نیروی کار جایگاهی قانونی برای خود در نظر گرفت، جایگاهی برخلاف کلیه پروتکل‌های بین‌المللی در مورد حقوق کودک.
هر چند استفاده از کودکان کار به عنوان نیروی کار در شهرداریها محل بحث فراوانی دارد اما براساس صحبت‌های معاون رئیس جمهور که همزمان با گذشت بیش از دو ماه از شیوع کرونا جلوی دوربین صداوسیما آمد و در مورد کار در شرایط کرونایی به ارائه توضیحاتی پرداخت، کلیه ادارات دولتی و عمومی موظفند لوازم بهداشتی و ضدعفونی برای مقابله با کرونا را در اختیار کارکنان قرار دهند. اما شواهد حاکی از آن است که شهرداریها با به کار گرفتن این کودکان نه تنها بر روی حقوق اولیه کودکان آسیب‌دیده چشم پوشیده‌اند بلکه برای سلامت این نیروهای کار کم سن و سال نیز ارزشی قائل نیست و در این شرایط کرونایی حتی به آنها ماسک و دستکش هم نمی‌دهند.
چندی قبل هم فیلمی در فضای مجازی منتشر شده بود که یکی از این پاکبان‌های نوجوان می‌گوید، «شهرداری به ما ماسک و دستکش نمی‌دهد و با هزینه شخصی این لوازم را تهیه می‌کنیم.»
البته عدم استفاده از ماسک و وسایل ضدعفونی تنها متوجه کودکان و نوجوانان پاکبان نبوده و غالباً برخی از پاکبان‌ها از این وسایل استفاده نمی‌‌کنند.
وقتی این موضوع را از آنان جویا می‌شویم، اینگونه توضیح می‌دهند که شهرداری و یا پیمانکارانی که متولی این امر هستند به تعداد کافی وسایل ضدعفونی کننده و ماسک و دستکش در اختیار آنان قرار نمی‌دهند و پاکبان‌ها مجبور هستند ماسک‌های یکبار مصرف هستند را برای مدت طولانی استفاده کنند که این موضوع منجر به این می‌شود تا پس از آلوده شدن ماسک‌ها تنفس برای آنان سخت شده و ماسک خود رو دور بیندازند.
عدم توزیع مناسب ماسک در میان پاکبان‌ها این روزها به چالشی تبدیل شده که هم سلامت آنان را تهدید می‌کند و هم سلامت شهروندان را؛ به نظر می رسد ورود جدی شهرداری در این خصوص امری ضروری باشد.
ارسال دیدگاه