ادبیات دینی حوزه‌ای مظلوم در ادبیات کودک و نوجوان

به گزارش کودک پرس ، روح کودکان مانند صفحه سفیدی است که هر رنگی در جذب و نشان می دهد, حال این رنگ ها بستگی به محیط تربیتی کودک دارد البته این تنها عامل تاثیرگذاری در تربیت و رنگ بخشیدن به لوح سفید روح کودک نیست و عوامل مختلفی در این موضوع دست دارند که اگر به درستی هدایت شوند , کودک را به تعالی می رسانند. یکی از این عوامل یار مهربان است. خانواده ای که به تربیت فرزند خود اهمیت می دهد قطعا از این عامل برای رشد فرزند خود استفاده می کند زیرا کتاب دوستی مهربان و دلسوز و رهنمودهای آن همواره در زندگی نیاز است.

 

حوزه کودک و نوجوان یکی از مهم ترین حوزها در بخش ها مختلف خصوصا کتاب است. در سال های اخیر و با پیشرفت تکنولوژی فعالیت های حوزه کتاب کمتر به چشم می خورد زیرا بیشتر کودکان زمان خود را به بازی های اینترنتی اختصاص می دهند. در هر حال فعالیت های گوناگونی برای جذب کودکان به کتاب صورت گرفته که نتیجه نهایی هر کدام متفاوت بوده است. می دانیم که حوزه کتاب کودک و نوجوان بخش های مختلفی دارد که یکی از مهم ترین بخش های آن در کشور ما کتاب هایی است که درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) و معصومین , دین اسلام و عقاید اسلامی  نوشته می شود زیرا این بخش می تواند اتفاقات دینی و اسلام را با زبان شیرین کودکی به کودکان آموزش دهد تا از کودکی با دین خود آشنا شوند.

کتاب هایی که برای کودکان نوشته می شود باید ویژگی هایی داشته باشد تا کودک با خواندن آن خسته نشود. از ویژگی های مهم در نوشتن آثار مذهبی برای کودکان مستند بودن, بیان هنری و ادبی و هم چنین بیانی غیر مستقیم است و باید نویسنده توجه زیادی به آن داشته باشد. می دانیم که هر انسانی از کودکی مفاهیم را دریافت می کند پس باید در کشورهای مسلمان موضوعات دینی بیشتر به کودکان آموزش داده و آثار خوبی هم برای کودکان نوشته شود در غیر اینصورت دشمن تلاش می کند تا مفاهیم خود را به کودکان ما آموزش دهد.

 

نویسندگان بسیاری برای حوزه دینی کتاب های کودکان و نوجوانان نوشته اند . نویسنده ای چون مصطفی رحماندوست شاعر، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان نیز در کتاب پژوهشی خود با نام «ادبیات کودکان و نوجوانان» قصه های خوب و مثبت را قصه های اسلامی، اخلاقی و انسانی و آموزشی می داند, همین موضوع سبب می شود تا دغدغه برخی نویسندگان برای نوشتن در حوزه کودک و نوجوان بیشتر شود. درست است که تعداد  نویسندگانی که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت دارند , زیاد است اما دیده می شود  کتاب هایی که درخصوص اسلام و عقاید دینی ما نوشته می شود , قدیمی هستند , به این معنا که پیش از این نویسندگانی آن ها را نوشته و حال به چاپ مجدد می رسند یا تعداد نویسندگان کمتری در این خصوص برای کودکان امروزی می نویسند که البته دلایل مختلفی دارد.

باید این موضوع را یادآور شد که رشد و پرورش حس مذهبی کودکان و نوجوانان لازم و ضروری است و یکی از اصول مهم در تعلیم و تربیت اسلامی به حساب می آید که با توسعه زندگی اجتماعی ضرورت آن بیشتر حس می شود. برای پیشرفت در این زمینه باید راهکارهایی ارائه کرد که یکی از مهم ترین آن ها پرداختن به موضوعات تازه و به کارگیری تکنیک های ادبی است , اگر مدام به موضوعات قدیمی تر پرداخته شود و نویسنده روش بیان ادبی خود ر ا به روز نکند, نمی تواند کتابی ارائه د هد که مناسب برای کودکان امروزی باشد. در زمینه اسلام و معصومین موضوعات بسیار گسترده و تازه ای که دارد که شاید درصد قابل توجهی از آن هنوز در کتاب های کودک بیان نشده است پس نویسندگان و حتی شاعران به راحتی می توانند موضوعات را برگزیده و با خلاقیت و بیانی شیرین آن را منتقل کنند البته این موضوع  در زمینه کتاب هایی که برای نوجوانان نوشته می شود کمی فرق دارد زیرا بیان غیر مستقیم مفاهیم در نوجوانان تاثیر به سزایی دارد.

 

عواملی در زمینه ادبیات دینی کودکان وجود دارد که ممکن است راه را برای این حوزه کمی دشوار کند. از جمله این موارد می توا به سفارشی بودن آثار اشاره کرد. زمانی که کاری برای نوشتن سفارش می شود , شاید در ظاهر کاری مناسب و به جا باشد اما اثرات مخربی  به همراه دارد و همین سبب می شود تا کار به سمت کلیشه برود. سفارشی و کلیشه‌ای بودن کارها در ادبیات دینی کودک و نوجوان از مشکلات جدی به شمار می رود زیرا سلیقه مدیران ادبیات در نگارش آن متن دخالت دارد و نویسندگان نیز مجبور به ر عایت سلایق هستند . از طرفی نیز این مشکل سبب می شود تا آثار تولیدی مناسب برای کودکان نباشد زیرا رعایت از الگویی مشخص آن را شبیه ادبیات بزرگسالان می کند.

با این حال کتاب هایی هستند که برای کودکان امروزی مناسب و خانواده هایی که به تربیت دینی فرزند خود اهمیت می‌دهند می توانند از آن استفاده کنند که در زیر نمونه ای از این کتاب ها آورده شده است:

قصه های عاشورایی

کتاب « قصه های عاشورایی» به همت انتشارات قدیانی  منتشر شده و شامل مجموعه ۱۰ جلدی و نوشته فریبا کلهر است و سید حسام‌الدین طباطبایی تصویرگری آن را انجام داده است. نویسنده هر یک از داستان‌ها را برای گروه سنی «ب» و «ج» بر اساس یکی از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار عاشورا نوشته است. نخستین جلد این مجموعه با زندگی امام حسین (علیه‌السلام) آغاز شده و دهمین مجلد نیز به روایت زندگی امام سجاد (علیه‌السلام) پرداخته شده است.

لبخندهای ماه

کتاب «لبخند‌های ماه» اثر مرتضی دانشمند با تصویرگری شیوا ضیایی از سوی انتشارات سروش با شمارگان یک هزار نسخه، در ۲۰ صفحه  روانه بازارکتاب شده است. این کتاب مجموعه‌ای از گفتار‌ها و رفتار‌های حضرت محمد (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را شامل می‌شود. این اثر با زبان و بیانی ساده، شوخی‌های پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را برای کودکان به تصویر کشیده است. «آقای گل نشان»، «پیرزن‌ها جوان می‌شوند»، «آقای دو گوشان»، «چه کسی این مرد را می‌خرد؟»، «مرد چشم سفید»، «بار حلیم» و «خوردن با یک طرف دهان» عنوان‌های این مجموعه را تشکیل می‌دهند.

بانوی بی نشان

کتاب «بانوی بی‌نشان»، نوشته حجت‌الاسلام قطبی، برای گروه سنی کودک و نوجوان نوشته شده و انتشارات بهار دل‌ها آن را روانه بازار نشر کرده است. موضوع این کتاب به حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) اختصاص دارد و به معرفی چگونگی الگوبرداری عملی از حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) پرداخته و ۴۰ داستان از زندگانی آن حضرت آورده است.

باغ گل امام علی(علیه‌السلام)

کتاب «باغ گل امام علی (علیه‌السلام)»، شامل چهل حدیث از امام علی (علیه‌السلام) برای کودکان و نوجوانان است و حجت‌الاسلام سیدمحمد مهاجرانی آن را تدوین و انتشارات بهار دل‌ها به چاپ رسانده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.

 

 

 

 

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان