آمادگی برای شیر دادن به نوزاد

به گزارش کودک پرس      ساختمان این کارخانه ی مهم (پستان ها) از سالیان پیش در بدن مادر به وجود آمده و فقط امر راه اندازی و بهره برداری از آن به دوران بارداری و بعد از زایمان موکول شده است. اکنون با هم به بررسی مراحل احداث و راه اندازی کارخانه ی تولید «شیر مادر» می پردازیم :

* از همان اولین هفته های بارداری به تدریج پستان ها متورم شده و بر وزن و حجم آنها افزوده می شود. این فرآیند در بعضی از مواقع با درد ناگهانی (تیر کشیدن) یا احساس سوزن سوزن شدن همراه می باشد.

* چند هفته ی بعد بر آمدگی نوک سینه بزرگ تر شده و قسمت رنگی اطراف آن به تیرگی می گراید.

* حوالی هشتمین هفته بر روی هاله ی قهوه ای رنگ نوک سینه برآمدگی های کوچکی به نام غده های «مونتگمری» ایجاد می شود. غدد مونتگمری همان غده های چربی هستند که به واسطه ی رشد بیش از حد برآمده شده و غدد شیری اولیه را تشکیل می دهند. برآمده شدن این غده ها نشانه ی خوبی برای تشخیص حاملگی است.

* از ماه چهارم به بعد در صورت فشار دادن سینه ها (دوشیدن) مایعی سفید رنگ و چسبناک از آن خارج می شود که به آن «کلستروم»  گفته می شود.

* حوالی ماه پنجم د اطراف منطقه ی رنگی نوک سینه لکه ی جدید قهوه ای رنگی به وجود می آید که هاله ی دوم را تشکیل می دهد.

* سپس غده های سازنده ی شیر که فعالیت آنها منحصر به دوران بارداری و شیر دهی می باشد شروع به تکثیر و افزایش حجم می نمایند و شبکه ی منظمی از مجاری انتقال دهنده ی شیر بین آنها و منافذ نوک سینه ایجاد می شود. به جهت تأمین مواد غذایی مورد نیاز سلول های ناحیه ی پستان ها که اکنون پرکارترین دوران فعالیت خود را سپری می کنند رگ های خونی بیشتر و پر خون تری در این منطقه ایجاد می شود. به همین دلیل است که شما در بعضی از اوقات رخ های بر آمده ای را بر روی سینه ی خود مشاهده می کنید.

* در آخرین ماه های حاملگی حجم نوک سینه ها افزایش بیشتری یافته و برای آنکه توسط نوزاد به راحتی مکیده شوند انعطاف و نرمی بیشتری پیدا می کنند.

* سرانجام در پایان دوران بارداری سینه ها کاملاً آماده ی شیردهی می شوند و گاهی ممکن است شما ترشح ناخودآگاه مقدار بسیار کمی از مایع کلستروم را از نوک سینه ها احساس کنید.

ترشح «شیر» به معنای واقعی معمولاً سه روز پس از وضع حمل و تحت تاثیر هورمونی به نام «پرولاکتین» که از غده «هیپوفیز» ترشح و آغاز می شود. اما آن چه در دور روز اول تولد از سینه ها ترشح می شود همان کلستروم (شیرک یا آغوز)  نام دارد که ارزش غذایی بسیار زیادی برای نوزاد شما خواهد داشت. به عبارت دیگر هر چه نوزادتان را به میزان بیشتری از این ماده ی غذایی  ارزشمند تغذیه کنید، به مصونیت و مقاومت آینده ی او در برابر بیماری ها و عفونت ها کمک بیشتری کرده اید.

براساس برخی از از تحقیقات انجام شده در سال های اخیر ارتباط بین استفاده از شیر آغوز و بالا رفتن ضریب هوشی و آرا مش روانی جنین کشف شده است. (مشروط بر این که شما شیردهی را از ساعات اولیه پس از تولد آغاز کرده باشید.)

تغییر در اعمال فیزیولوژیکی بدن

افزایش حجم رحم و سینه ها واضح ترین تغییراتی است که بدن در طی دوران بارداری پیدا می کند، اما تغییرات دیگری نیز به وجود می آیند که به این اندازه آشکار نیستند. این تحولات اساساً به عملکرد دستگاه های مهم بدن از قبیل گوارش، گردش خون، تنفس و … مربوط می شود. دو عامل عمده ی وقوع این تحولات عبارتند از :

الف- کودک برای تشکیل استخون بندی، پوست، عضلات و … به مواد غذایی نیازمند است. او این مواد را که شامل، آهن، کلسیم، قند، چربی، انواع ویتامین ها و … می باشند را از خون مادر به دست می آورد و ضمناً فضولات خود را در خون مادر می ریزد.

ب-  در طی دوران حاملگی بعضی از قسمت های بدن مادر که عمدتاً رحم و سینه ها هستند رشد می کنند. طبیعی است که این اندام ها برای انجام فرآیند رشد نیازمند مواد اولیه ی مکمل می باشند. برای تامین مایحتاج جدید که مربوط به جنین و مادر می باشد، تمامی دستگاه ها و اندام های حیاتی مادر بر میزان فعالیت خود می افزایند. دقیقاً به همین تمامی دستگاه ها و اندام های حیاتی مادر بر میزان فعالیت خود می افزایند. دقیقاً به همین دلیل است که زنان مبتلا به بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و … در طی ددوران بارداری دچار مشکلات بیشتری می شوند؛ چرا که یک عضو بیمار و کم توان برای انجام کار اضافه ای که از او خواسته می شود دچار خستگی و ناراحتی بیشتری می شود.

همچنین وقوع تغییرات هورمونی در طی دوران بارداری نیز بر عملکرد دستگاه های مختلف اثر گذاشته و طبیعتاً باعث بروز عوارض و ناراحتی هایی برای مادر می شود. از آن جا موضوع مربوط به هورمون ها و عملکرد پیچیده و مهم آنها در جریان وقوع بارداری، مراحل مختلف حاملگی، زایمان و شیردهی از اهمیت خاصی برخوردار است به شکلی مشروح تر به آن می پردازیم. کاملاً واضح است که هورمون ها بر جریان بارداری حاکم هستند و منشأ اصلی تغییر و تحولات در این دوره می باشند.

* هورمون ها پیش از وقوع بارداری و انعقاد نطفه، رحم را آماده ی پذیرایی از «تخمک» نموده و از دفع آن توسط رحم جلوگیری می کند. در اوایل بارداری هورمون ها توسط جسم زرد تخمدان تولید می شوند و پس از آن، هنگامی که به مقدار بیشتری از آنها نیاز است «جفت» که یک کارخانه ی حقیقی تولید هورمون می باشد وارد عمل می شود و این وظیفه را تا پایان دوران حاملگی بر عهده می گیرد. به غیر از غدد جنسی داخلی غده های درون ریز دیگری نظیر لوزالمعده، تیروئید و غده های فوق کلیوی نیز در طی دوران بارداری هورمون های بیشتری را در خون ترشح می کنند. در این دوران هورمون های جدیدی نیز ظاهر می شوند مانند «اوسیتوسین» که در آغاز زایمان نقش دارد و «پرولاکتین» که در رابطه با ترشح شیر از پستان ها عمل می کند. عمل هم زمان این دو هورمون مختلف، تنظیم کننده ی بسیاری از تغییرات در دوران بارداری می باشند و وظایف مهمی را بر عهده دارند.

* هورمون های ساخت بافت های رحم را به واسطه ی تحریک سلول ها برای تکثیر بیشتر بر عهده دارند.

* بر تأمین نیازهای غذایی اندام های مختلف مادر و جنین نظارت دارند.

* مبادلات غذایی بین مادر و کودک را که به صورت واکنش های شیمیایی انجام می گیرد تنظیم و کنترل می کنند.

* مسئولیت نظارت بر افزایش وزن مادر را بر عهده دارند.

* به غده های شیری امکان تکثیر و رشد می دهند.

* وظیفه ی محافظت از جنین را در برابر تهاجمات بر عهده دارند و …

به همین دلیل است که یکی از روش های مراقبت از مادران باردار اندازه گیری هورمون های موجود در خون آنها می باشد.

منبع:    مهدپرتال