از ماجرای عروسک مارسل تا اسباب بازی‌های رقابت‌پذیر ایرانی – حوزه هنری

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، این نشست در راستای توسعه بازار محصولات صنایع خلاق کشورمان در بازارهای چین و با حضور علی‌محمد سابقی رایزن اسبق ایران در چین، نادر محمدپور واردکننده‌ اسباب‌بازی، محمدحسین نخچی صادرکننده و مدیرعامل سرزمین اسباب‌بازی و صادق ذوفن بنیان‌گذار مارکوتربیت و دبیر نشست، ‌برگزار شد.

در ابتدای این نشست علی محمد سابقی، رایزن اسبق ایران در چین، به شرح تاریخ چین و فراز و فرود سیر تحولی آن از قرن هجدهم تا تبدیل شدن این کشور به اقتصاد برتر دنیا پرداخت.

سابقی عنوان کرد: چین و ایران دو تمدن قدیمی هستند و بیش از دو هزار سال است که با هم ارتباطات تنگاتنگ فرهنگی و اقتصادی و تجاری دارند و ایران همواره پلی برای انتقال فرهنگ و تمدن شرق به غرب و بالعکس بوده است.

حتی کلاه ترامپ هم ساخت چین است!

رایزن اسبق ایران در بخش دیگری از این نشست، به بررسی ابعاد اقتصادی و فرهنگی چین پرداخت و گفت: در چین، برای هر محصولی که بخواهید تولید کنید، باید از پشت پرده‌ آن اطلاع پیدا کنید. توسعه چین از فرهنگ آنجا نشأت می‌گیرد. چینی‌ها برخلاف ما، در تولید به دنبال ایجاد یک زنجیره متصل هستند.

سابقی در ادامه به تعرفه‌های بالای آمریکا بر تولیدات چینی اشاره کرد و گفت: حتی زمانی که ترامپ تعرفه‌های بالایی برای تولیدات چینی وضع کرد،  تصویری از کلاه ترامپ منتشر شد که روی آن نوشته بود، ‌ساخت چین.

وی در ادامه توضیحاتش عنوان کرد: در حقیقت اگر چین بازار صادراتی خود را به روی غرب ببندد، غرب قطعاً دچار ورشکستگی خواهد شد،‌ این در حالی است که بازار چین آنقدر بزرگ است که حتی در صورت بسته شدن بازارهای خارجی، می‌تواند تا ده سال بدون نیاز به صادرات، به بقای اقتصادی خود ادامه دهد.

سابقی در ادامه افزود: چین در سال‌های اخیر دیگر فقط کپی‌کاری نمی‌کند، بلکه خودش صاحب خلاقیت و نوآوری شده است.

این کارشناس فرهنگی به کمبود خلاقیت در ایران اشاره کرد و گفت: در صنایع‌دستی ایران، هنوز محصولاتی مشابه با نمونه‌های ۱۰۰ سال پیش تولید می‌شود، بدون اینکه تغییراتی در طراحی یا ساخت آن‌ها ایجاد شود. این در حالی است که چینی‌ها در زمینه محصولات متنوع مانند اسباب‌بازی، در حال ارائه طرح‌ها و ایده‌های جدید هستند.

پیشنهادی برای توسعه بازار اسباب بازی ایران

سابقی در ادامه  با طرح یک پیشنهاد گفت: ایران نیز نیاز به ایجاد اتاق‌های فکر و کار گروهی دارد که از یک طرف به تولید خلاقانه بپردازند و از طرف دیگر بازاریابی و توسعه آن‌ها را در دست بگیرند. در واقع صنایع فرهنگی علاوه بر اقتصاد، قدرت جغرافیای فرهنگی را هم افزایش می‌دهند. چین توانسته با ایجاد یک بخش خصوصی پویا، اقتصاد خود را به یک سطح جهانی برساند. ایران نیز باید از شرکت‌های خصوصی حمایت کند تا هم بازار داخلی را تأمین کند و هم به صادرکننده تبدیل شود.

وی در پایان گفت: ایده‌های خلاقانه ایرانی می‌توانند به موفقیت‌های بزرگ دست یابند، مشروط بر اینکه بتوانیم آن‌ها را عملیاتی کنیم.

از فقر اسباب‌بازی در چین تا ورورد به بازار جهانی

در ادامه برنامه محمدحسین نخچی صادرکننده و مدیرعامل سرزمین اسباب‌بازی درباره امکان تولید مشترک اسباب‌بازی با چین گفت: اکثر تولیدات چینی در هر شهری به صورت اختصاصی انجام می‌شود و شهر شانتو چین مخصوص تولید اسباب بازی است و در این شهر همه چیز به اسباب بازی مربوط است.

وی ادامه داد: ۷۰ تا ۸۰ درصد از  تولیدات بازار ۱۰۷ میلیارد دلاری اسباب‌بازی در سراسر دنیا به عهده کشور چین است،‌ در حالی که قبلاً این طور نبود.

نخچی ادامه داد: من با یکی فعالان حوزه اسباب‌بازی و سازنده انیمیشن در چین مصاحبه‌ای داشتم، او در بیان خاطراتش در این زمینه می‌گفت «ما تا سال ۱۹۹۰ (دوران کودکی‌ وی) اسباب‌بازی چینی نداشتیم و همه اسباب‌بازی‌ها ژاپنی، تولید شده در اروپا و آمریکا بود. ما با فقر اسباب‌بازی مواجه بودیم و آرزویمان چیزهایی مثل ماشین های ترنسفورمرز بود».

دست بالای ایران در کدام اسباب بازی‌هاست؟

وی در ادامه توضیح داد: از سال ۱۹۹۰ به بعد، چین به عرصه تولید اسباب وارد شد، در سال ۲۰۰۰ توانست علاوه بر تولید اسباب‌بازی، صادرات آن را نیز انجام دهد و الان هم عملا همه اسباب‌بازی‌های دنیا را چین تولید می‌کند.

این فعال عرصه اسباب‌بازی اظهار کرد: چین در تولید کالای ریز خیلی قوی عمل می‌کند، در ایران نیز ما در تولید محصولات پلاستیکی به خاطر مواردی چون نیروی انسانی، انرژی و لجستیک و تهیه مواد اولیه، دست بالاتر را داریم، اما عمق فعالیت‌های صادراتی‌مان در مرزهای ایران است.

انیمیشن و فرصت همکاری مشترک با چیند

صادرکننده و مدیرعامل سرزمین اسباب‌بازی  در بخش دیگری از سخنان خود گفت: به جهت سانسور بیش از حدی که سالهاست بر چین حاکم است، آن‌ها روی موضوع انیمیشن تمرکز زیادی نداشته‌اند، انیمه‌های ژاپن در این کشور غالب است و فعالان فرهنگی چین در این باره دغدغه دارند و ما در ایران یک موضوع مشترک با آنها داشتیم که بیاییم با چین انیمیشن مشترک بسازیم و به عنوان مثال می‌توان از کاراکتر سیمرغ که هم در فرهنگ ایران و هم در فرهنگ چین وجود دارد به عنوان وجه اشتراک فرهنگی، در ساخت انیمیشن مشترک استفاده کرد.

این ایرانی، فقط با یک عروسک بازار اسباب‌بازی چین را قبضه کرد

در ادامه این نشست، نادر محمدپور واردکننده‌ اسباب‌بازی به ذکر خاطره‌ای پرداخت و گفت: من سه سال نماینده کمپانی زاف آلمان در ایران بودم و سال ۸۲ چون با کمپانی به مشکل برخوردم، تصمیم گرفتم عروسک (بیبی بورن) این کمپانی را کپی و تولید کنم، من می‌خواستم کل بازار ایران را از این عروسک پر کنم،‌ اما نمی‌توانستم این کار را در ایران انجام دهم، پس برای تولید به چین رفتم.

وی ادامه داد: چون ما اولین نفر بودیم که می‌خواستیم این عروسک را در چین کپی کنیم، وقت سفارش که رسید، گفتند ۲۵ هزار دلار هزینه قالب است،‌ در حالی که من کل مبلغی که می‌توانستم هزینه کنم ۸۰ تا۱۰۰ هزار دلار بود، بنابراین به کسی که می‌خواست این عروسک را برایم تولید کند پیشنهاد شراکت دادم و بعد از طی چند مرحله در نهایت عروسک تولید شد، اسم آن را مارسل گذاشتیم و عروسک مارسل، سال‌های سال به پرفروش‌ترین اسباب‌بازی کل بازار چین تبدیل شد. بیش از ۵۰ کارخانه دیگر بدون هیچ تغییری از روی این محصول کپی کردند،‌  بعد از گذشت ۱۰ سال، ‌تنها تغییراتی در رنگ و ایجاد صدا و لباس‌ها و وسایل جانبی آن ایجاد کردند و کیفیت آن را بالاتر بردند.

نادر محمدپور ادامه داد: ‌بعدها که اسحاق لاریان، صاحب کمپانی «ام جی ای»، کمپانی زاف را خرید و به پسر او گفتم، من این عروسک را به ایران وارد کردم و او هم گفت، مسأله‌ای نیست!  

این فعال عرصه اسباب‌بازی تاکید کرد: ایران در حوزه اسباب‌بازی بازار خود را دارد و رشد هم کرده است. ما توانستیم جنس‌هایی تولید کنیم که واقعا قابل رقابت با محصولات چینی است. به خاطر همین هم من کار تولید را دوست دارم. بعضی وقت‌ها می‌گویند که اسباب‌بازی به درد نمی‌خورد و همه به سمت فضای مجازی و بازی‌های دیجیتال رفته‌اند اما اسباب‌بازی مرتبط با حس است و هیچ‌وقت کنار گذاشته نمی‌شود.

وی همچین اظهار کرد: قانون کپی رایت در همه دنیا وجود دارد فقط مسأله این است که چه کمپانی و با چه میزان قدرتی مقابل آن می‌ایستد اما در چین این قانون،‌ دارای سازماندهی کامل است و انواع کپی نیز در این کشور وجود دارد.

اسباب بازی رقابت پذیر ایرانی

محمدپور در پاسخ به این سوال که در انتخاب محصول برای خرید اسباب‌بازی جز قیمت چه موارد را در نظر می‌گیرید، گفت: قطعا کیفیت و جذابیت برایم مهم است.

محمدپور در بخش دیگری از سخنان خود به شرح تفاوت‌های خرید از کارخانه و خرید از بازار چین پرداخت.

وی همچنین با اشاره به روابط فرهنگی بین ایران و چین، اظهار کرد : چینی‌ها به‌طور کلی با ایرانی‌ها رابطه خوبی دارند و بازار چین بسیار وسیع است. اما از نظر فرهنگی، تفاوت‌های زیادی بین ما وجود دارد. چینی‌ها سخت‌کوش هستند و همواره به فکر صادرات هستند. اگر کسی در چین بخواهد یک کمپانی راه بیندازد، هدفش صادرات است. دولت چین نیز امتیازاتی به آن‌ها می‌دهد. چین با جمعیتی نزدیک به ۲ میلیارد نفر اگر تمام محصولات خود را در داخل بازار مصرف کند، باز هم می‌توان گفت که نیازی به صادرات ندارد.

این واردکننده اسباب‌بازی با اشاره به تولیدات داخلی ایران و مقایسه آن با تولیدات چینی گفت: من ۲۸ سال است که در صنعت اسباب‌بازی فعالیت می‌کنم و ما کشورهایی چون آلمان، ایتالیا و اسپانیا را هم به عنوان تأمین‌کنندگان خود داریم. بسیاری از کمپانی‌هایی که در اروپا تولید می‌کنند، برخی از تولیداتشان را به چین می‌آورند و در آنجا تولید می‌کنند بنابراین، در ایران نیز می‌توانیم بهترین محصولات را تولید کنیم. به ویژه در زمینه اسباب‌بازی‌های پلاستیکی، ایران می‌تواند رقابت‌پذیر باشد اما برای برآوردن نیازهای چینی‌ها، به زیرساخت‌های تولیدی خاصی نیاز داریم که در ایران ممکن است در دسترس نباشد.

گزارش از سمیه دهقان زاده و محمدحسین یوسفی

بیشتر بخوانید: 

بررسی «ظرفیت‌های تعاملی صنایع خلاق با چین» در کارستان بهارستان

منبع