چگونگی حفظ قرآن در کودکی

به گزارش کودک پرس   حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی ـ دام ظلّه العالی ـ در درس خارج فقه می‌فرمود: مرحوم آیت‌الله خویی ـ قدس سره ـ در دوران پیری به حفظ قرآن مشغول شدند.

بنابراین، در هر سن و موقعیتی می‌توان به حفظ قرآن روی آورد. البته در کودکی ذهن برای فراگیری معلومات آمادگی بیش‌تری دارد. و باید آن‌را بهترین زمان حفظ قرآن به شمار آورد. رسول خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ می‌فرماید: «آموختن در کودکی چون نقشی است که بر سنگ حک شده باشد؛ و آن‌که در بزرگسالی می‌آموزد چون کسی است که بر آب می‌نویسد1

بیش‌تر قاریان مشهور جهان چون استاد عبدالباسط، محمد صدیق منشاوی، راغب مصطفی غلوش و ابوالعینین شعیشع از کودکی به حفظ قرآن روی آوردند و در شمار حافظان کل قرآن جای دارند.2

برای کلیه کودکان زیر 6 سال به دلائلی چون «سن کم»، «عواطف خاص»، «دلبستگی شدید به خانواده»، «آشنا نبودن به حروف الفبا» و… حفظ قرآن بسیار مشکل است و شیوه و متد خاصی را می طلبد که میتوان از مهدهای تخصصی قرآن کمک گرفت

کودک تا قبل از سن دبستان به دلیل آنکه حافظه محض (مکانیکی یا طوطی وار) در آنها بسیار قوی است. می توان از یادگیری طوطی وار در آن ها بهره جست. به این صورت که با استفاده از نوارهای ترتیل چند بار تکرار، یا تکرار فراوان مربی در کلاس و پدر و مادر در خانه، آیات را حفظ کند. چون ذهن آنها به طور مکانیکی، هر اطلاعاتی را دریافت کند خیلی راحت حفظ می کند و بسیار دیر هم فراموش می کند و در صورت فراموشی هم با اندکی تذکر، برطرف می شود

خردسالانی که هنوز به مدرسه نرفته اند دو دسته اند:

1: عده ای قبل از ورود به دبستان با حروف و ترکیب آنها، و حرکات آشنا و قادر به روخوانی قرآن هستند

2: عده ای این طور نیستند.

نونهالانی که با روخوانی قرآن آشنایی دارند کار کردن با آنها بسیار آسان تر است از نونهالانی که با روخوانی آشنا نیستند.

آقای علم الهدی از همین دستة دوم بود. وقتی کار حفظ را شروع کرد تقریباً دو سال و چهار ماه داشت.

لذا آشنایی با حروف الفبا و کم کم با روخوانی

و همچنین برای تفهیم معانی استفاده از از حرکات دست و صورت نیز مهم است (میتوانید از کتاب آموزش قرآن به صورت اشاره استفاده کنید )

ـ با انتخاب ترتیل یکی از اساتید قرآن کریم برای کودک، به نیت چهارده معصوم ـ علیهم السلام ـ نوار چهارده بار تکرار از همان استاد تهیه کند. منظور این است که هر آیه چهارده بار پشت سر هم تکرار شود. برای این کار هر صفحه از قرآن به خط «عثمان طه» روی یک نوار ضبط شود پس از این که از اول تا آخر صفحه هر آیه را 14 بار ضبط کردید پنج بار هم کل صفحه را در ادامه آن ضبط کنید تا نوار پر شود. وقتی نوار آماده شد ضبط را روشن کنید و کنار بچه بگذارید و بچه را به حال خود رها کنید، بچه مشغول تغذیه است، بازی می کند، گریه می کند، در هر حالی که هست شما بگذارید صدای قرآن پخش شود.

نکته دیگری که : «برای گروه سنی 2 تا 7 سالگی» در این روش کودک به همراه سائر اعضاء خانواده به حفظ کل قرآن نائل می شوند به شرطی که همه همدیگر را همراهی کنند. خلاصة این روش اینگونه است که با استفاده از همان نوار 14 بار تکرار هر صفحه را در چهار روز و هر روز سه بار کار کنید به این صورت که:

روز اول: ضبط روشن باشد و با گوش دادن به نوار، به آیاتی که تلاوت می شود فقط نگاه کنید.

روز دوم: در حالی که به آیات نگاه می کنید همراه نوار، آیات را زمزمه می کنید.

روزم سوم: قرآن را باز نکنید و فقط هر چه نوار می خواند زمزمه کنید.

روز چهارم: بدون اینکه قرآن را باز کنید و ضبط را روشن کنید آیات را همخوانی کنید.(3)

تذکر:

1. نباید بچه را به حفظ وادار کرد، چرا که اجبار در هر کاری باعث تنفر و اکراه از آن در شخص می شود.

امام علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «ان القلب اذا اکره عمی»(4) یعنی «چون قلب را بر چیزی مجبور کنی کور می شود.» از کلام مولا علی ـ علیه السلام ـ استفاده می شود که اجبار علاوه بر آنکه باعث دلزدگی و تنفر می شود، بینش او را از بین برده و او نسبت به یادگیری و انجام آن هیچگونه استعدادی در خود نمی بیند.

بلکه با تشویق کردن اجازه دهید خود، اولین نشانه های علاقه مندی به حفظ را بروز دهد آنگاه شما طی یک برنامه منظم و فرستادن او به جلسات حفظ ویا آموزش ، کار را دنبال کنید.

2. برای تشویق کودک و آنکه خود او به اشتباهاتش در هنگام تحویل حفظ پی ببرد، خوب است صدای او را هنگام تمرین و مرور آیات ضبط کرده و سپس برایش پخش کنید. او، هم از شنیدن صدای خود لذت می برد و هم تشویق می شود، ضمناً اشتباهاتش را یافته و تصحیح می کند.(5) (برای دو ساله به بالا)

3. از شیوه های تشویق کودک برای جلب وجذب او استفاده کنید

4.حفظ وآموزش قرآن خیلی خوب است اما تربیت قرآنی مهمتر

پی نوشت :

1. مثل الذی یتعلم فی صغره کالنقش فی الحجر و مثل الذی یتعلم فی کبره کالذی یکتب علی الماء. (کنز العمال، ج 10، ص 249، ح 29336)

2. نگاهی به زندگانی قاریان مشهور قرآن کریم.

3. عرب مختاری نصرآبادی، ولی الله. با خادمان قرآن، قم، انتشارات عصر ظهور، چاپ اول، 1378.

4. نهج البلاغه، قصار 193

منبع:    مهدپرتال