اختلال هویت جنسی؛ علل، نشانه ها و درمان

به گزارش کودک پرس ، اختلال هویت جنسی از جمله مشکلاتی است که اخیرا زیاد در موردش می شنویم. این اختلال ممکن است ناشی از بحران و اختلال جنسی و ترنس بودن فرد باشد و یا صرفا یک مشکل ذهنی باشد که با مراجعه نزد روانکاو درمان شود.

تعریف اختلال هویت جنسی آسان است. به عدم مطابقت ذهنیت جنسی و بدن جنسی، اختلال هویت جنسی گفته می شود. برای مثال، اگر فردی که آلت تناسلی مردانه داشته و به لحاظ فیزیکی مرد باشد اما در ذهنش خود را زن دانسته یا به آن‌ جنس نزدیک بداند، دچار مشکل هویت جنسی است.

علت اختلال هویت جنسی چیست؟

هنوز دانشمندان نمی دانند علت اختلال هویت جنسی چیست. با این حال، بیشتر متخصصین حدس می زنند که این مشکل تحت تاثیر وراثت  و اختلالات کروموزومی، ناهنجاری ها، عدم تعادل هورمونها در طی دوران جنینی و رشد کودکی، مشکلات روانی و مشکلات متعدد در روابط با والدین و … ایجاد می شود.

گروهی از افرادی که دچار اختلال هویت جنسی هستند “ترنس” بوده و گروهی هیچ مشکلی به لحاظ جسمی یا ذهنی ندارند و فقط به علت برخی مشکلات ذهنی و روانی گمان می کنند که مرد یا زن هستند. به این گروه اخیر اصطلاحا ترنسکشوال کاذب گفته می شود زیرا عاملی بیرونی موجب شکل گیری اختلال هویت جنسی در آنها شده است. اگر فردی ترنس کاذب باشد، نیازی به تغییر بدن ندارد، بلکه با استفاده از درمان های روانشناسی به او در پذیرش جنسیتش کمک می شود. تشخیص ترنسکشوال کاذب و واقعی به عهده روانشناس است.

نشانه های اختلال هویت جنسی در کودکان

اختلال هویت جنسی معمولا در ۴ یا ۵ سالگی به بعد خود را نشان می دهد. این اختلال در کودکان می تواند نشانه های زیر را داشته باشد:

الف. تنفر شدید کودک از آلت تناسلی خودش

ب. گرایش به جنس مخالف و علاقه مندی به اسباب بازی های مخصوص آنها و ترجیح دادن همبازی های جنس مخالف

ج. ادرار نکردن در حالت نشسته

د. نگرانی نسبت به تغییرات بدنی به خصوص در سن بلوغ

ه. گرایش به لباس های جنس مخالف و هر وسیله ای که به جنس مخالف مربوط می شود.

لازم به ذکر است که تشخیص قطعی بحران هویت جنسی بر عهده روانشناس یا روان پزشک است. آنها با اتکا بر پرسشنامه ها، گفتگوهای طولانی با مراجع و آزمون های تشخیصی متعدد نتیجه می گیرند که یک فرد دچار اختلال هویت جنسیتی است یا نه. البته غالب روانشناس ها در دوران کودکی دست به این آزمایش ها نمی زنند و ترجیح می دهند فرد دوران بلوغ را سپری کند تا وضعیت جنسیتی او به طور کامل مشخص گردد.

اختلال هویت جنسی و عدم آگاهی جامعه

اگر شرایط جامعه یا خانواده فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی نامساعد باشد، این فرد به سرعت دچار اختلالات دیگر می شود. سرکوب مشکل به علت ترس یا خجالتی بودن، باعث انزوا، افسردگی، بروز تیک های عصبی و مشکلاتی دیگر می شود. بسیاری از این افراد نمی توانند ازدواج کنند و در پیدا کردن دوست دچار مشکل اند. آموزش خانواده مهم ترین گام برای حل مشکلات یک فرد ترنس است. آگاهی دادن به جامعه نیز بسیار ضروری است.

اختلال هویت جنسی درمان می شود؟

درمان اختلال هویت جنسی چند فاز دارد. آخرین مرحله، عمل جراحی و تغییر جنسیت است که آن هم بستگی به نظر قطعی پزشک و حکم مراجع قضایی دارد. اما در مراحل پایین تر روان درمانی صورت می گیرد. هدف از درمان روانکاوانه اختلال هویت جنسی تغییر ذهنیت فرد در مورد جنسیتش نیست. هدف روانشناس درمان مشکلات و اضطراب فرد است. در کنار درمان های روانشناسی درمان های اصلی برای نزدیک کردن ظاهر فرد به جنسیت وی انجام می شود. درمان های هورمونی و جراحی از این جمله هستند.

والدین چه رفتاری با کودک یا نوجوان ترنس داشته باشند؟

والدینی که کودک یا نوجوان ترنس دارند، حتما باید ملاحظاتی در رفتار خود داشته باشند. والدین در برخورد با دختری که می خواهد لباس پسرانه بپوشد یا پسری که می خواهد عروسک داشته باشد، باید صبوری به خرج داده و اجازه دهند فرزندشان آنها را هدایت کند. برای نوجوانان، مشاوره به همراه شرکت کردن در گروه های  حمایتی توصیه می شود.

درمان های جنسی و هورمونی به سال‌های بعد از نوجوانی موکول می شود چون ممکن است این درمان ها در سنین پایین تر جواب ندهد.

علت اختلال هویت جنسی چیست؟

هنوز دانشمندان نمی دانند علت اختلال هویت جنسی چیست. با این حال، بیشتر متخصصین حدس می زنند که این مشکل تحت تاثیر وراثت  و اختلالات کروموزومی، ناهنجاری ها، عدم تعادل هورمونها در طی دوران جنینی و رشد کودکی، مشکلات روانی و مشکلات متعدد در روابط با والدین و … ایجاد می شود.

گروهی از افرادی که دچار اختلال هویت جنسی هستند “ترنس” بوده و گروهی هیچ مشکلی به لحاظ جسمی یا ذهنی ندارند و فقط به علت برخی مشکلات ذهنی و روانی گمان می کنند که مرد یا زن هستند. به این گروه اخیر اصطلاحا ترنسکشوال کاذب گفته می شود زیرا عاملی بیرونی موجب شکل گیری اختلال هویت جنسی در آنها شده است. اگر فردی ترنس کاذب باشد، نیازی به تغییر بدن ندارد، بلکه با استفاده از درمان های روانشناسی به او در پذیرش جنسیتش کمک می شود. تشخیص ترنسکشوال کاذب و واقعی به عهده روانشناس است.

نشانه های اختلال هویت جنسی در کودکان

اختلال هویت جنسی معمولا در ۴ یا ۵ سالگی به بعد خود را نشان می دهد. این اختلال در کودکان می تواند نشانه های زیر را داشته باشد:

الف. تنفر شدید کودک از آلت تناسلی خودش

ب. گرایش به جنس مخالف و علاقه مندی به اسباب بازی های مخصوص آنها و ترجیح دادن همبازی های جنس مخالف

ج. ادرار نکردن در حالت نشسته

د. نگرانی نسبت به تغییرات بدنی به خصوص در سن بلوغ

ه. گرایش به لباس های جنس مخالف و هر وسیله ای که به جنس مخالف مربوط می شود.

لازم به ذکر است که تشخیص قطعی بحران هویت جنسی بر عهده روانشناس یا روان پزشک است. آنها با اتکا بر پرسشنامه ها، گفتگوهای طولانی با مراجع و آزمون های تشخیصی متعدد نتیجه می گیرند که یک فرد دچار اختلال هویت جنسیتی است یا نه. البته غالب روانشناس ها در دوران کودکی دست به این آزمایش ها نمی زنند و ترجیح می دهند فرد دوران بلوغ را سپری کند تا وضعیت جنسیتی او به طور کامل مشخص گردد.

اختلال هویت جنسی و عدم آگاهی جامعه

اگر شرایط جامعه یا خانواده فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی نامساعد باشد، این فرد به سرعت دچار اختلالات دیگر می شود. سرکوب مشکل به علت ترس یا خجالتی بودن، باعث انزوا، افسردگی، بروز تیک های عصبی و مشکلاتی دیگر می شود. بسیاری از این افراد نمی توانند ازدواج کنند و در پیدا کردن دوست دچار مشکل اند. آموزش خانواده مهم ترین گام برای حل مشکلات یک فرد ترنس است. آگاهی دادن به جامعه نیز بسیار ضروری است.

اختلال هویت جنسی درمان می شود؟

درمان اختلال هویت جنسی چند فاز دارد. آخرین مرحله، عمل جراحی و تغییر جنسیت است که آن هم بستگی به نظر قطعی پزشک و حکم مراجع قضایی دارد. اما در مراحل پایین تر روان درمانی صورت می گیرد. هدف از درمان روانکاوانه اختلال هویت جنسی تغییر ذهنیت فرد در مورد جنسیتش نیست. هدف روانشناس درمان مشکلات و اضطراب فرد است. در کنار درمان های روانشناسی درمان های اصلی برای نزدیک کردن ظاهر فرد به جنسیت وی انجام می شود. درمان های هورمونی و جراحی از این جمله هستند.

والدین چه رفتاری با کودک یا نوجوان ترنس داشته باشند؟

والدینی که کودک یا نوجوان ترنس دارند، حتما باید ملاحظاتی در رفتار خود داشته باشند. والدین در برخورد با دختری که می خواهد لباس پسرانه بپوشد یا پسری که می خواهد عروسک داشته باشد، باید صبوری به خرج داده و اجازه دهند فرزندشان آنها را هدایت کند. برای نوجوانان، مشاوره به همراه شرکت کردن در گروه های  حمایتی توصیه می شود.

درمان های جنسی و هورمونی به سال‌های بعد از نوجوانی موکول می شود چون ممکن است این درمان ها در سنین پایین تر جواب ندهد.