«نمایشنامه‌های آسان»؛ متناسب با امکانات مدارس و اجرا در کلاس
انتشارات سوره مهر، کتاب «نمایشنامه های آسان» نوشته حسن دولت آبادی را برای علاقه مندان و متخصصان این حوزه منتشر کرده که در این هفته و در پرونده تئاتر و سینمای کودک و نوجوان به معرفی آن پرداخته‌ایم.
به گزارش کودک پرس ، جهان امروز به سرعت در حال تغییر است. نگرانی عمده چنین جهانی گم‌شدن هویت است. سرعت توسعه فرهنگ فردی و اجتماعی نگرانی‌هایی برای جوامع فراهم آورده است. جامعه‌ای که از سرعت لازم برای این دگرگونی بی‌بهره باشد ناچار خواهد شد فاصله ایجادشده بین افراد و ارزش‌های خودی را بپذیرد و به القائات بیگانه دل ببندد. به همین علت، شناختن نیازهای اساسی اجتماع و یافتن راه‌های شایسته برای رفع آن نیازها ضروری است.
بهره‌گیری اصولی از این شناخت در برنامه‌ریزی‌های اوقات فراغت باعث تقویت روحی و بروز خلاقیت دانش‌آموزانی خواهد شد که شخصیت آنها در حال شکل‌گیری است و نسل آینده را برای تبدیل‌شدن به شهروندی آگاه و مسئولیت‌پذیر آماده می‌کند. این برنامه‌ریزی نه‌تنها توفیق فعالیت‌های آموزشی دانش‌آموزان را افزایش خواهد داد که بستر را برای ایجاد جامعه مطلوب آینده فراهم خواهد ساخت. در غیر این صورت و در صورت پرداختن صرف به علوم، آنان مجذوب تنوع علوم جهانی خواهند شد و شکاف عمیقی بین آنها و جامعه خودی به وجود خواهد آمد.
برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت به هیچ‌وجه به معنی پُر کردن بی‌هدف وقت نیست؛ بلکه، در عین توجه به همه موارد یادشده، باید متوجه حفظ و توسعه فرهنگ ملی و ایجاد شرایط برای دستیابی به فرهنگی جهانی باشد؛ به صورتی که نه‌تنها فرهنگ ملی تحقیر نشود که موجبات مباهات افراد جامعه را فراهم آورد و به این پرسش که «من کیستم؟» یا «که می‌خواهم باشم؟» پاسخ دهد. تئاتر یکی از فعالیت‌های محبوب و مؤثر برای چنین برنامه‌ریزی‌ای است.
به استناد تاریخ نمایش، انسان از زمان اندیشیدن و جست‌وجو برای یافتن علت وقوع اتفاقات پیرامون خویش به «نمایش» نیز پرداخت. او به وجود نیروهای فراتر از توان محدود خود واقف شد و کوشید، به مدد نمایش، از فردیت خویش خارج شود و با حضور در تلاشی جمعی، «اجتماع» را به رسمیت بشناسد و از طریق نمایش ارزش‌ها و اهداف خود را تقویت کند. پس، نمایش را به امکانی برای آموختن و آموزش‌دادن بدل ساخت.
اما این‌ها همه قابلیت‌های نمایش نبود. آنچه نمایش برای آدمی به ارمغان آورد رسیدن به نوعی پالایش و زدودن کاستی‌ها و کژی‌های روحی و رفتاری بود. بعدها که در یونان از دل نمایش‌های اولیه تئاتر به وجود آمد، تزکیه نفس حاصل اصلی تئاتر شناخته شد. ارسطو، فیلسوف یونانی و نخستین منتقد هنر در جهان، در کتاب «فن شعر»، حاصل تئاتر را رسیدن به کاتارسیس یا تزکیه نفس برشمرد. اهمیت تئاتر در یونان قرن پنجم پیش از میلاد بدان پایه بود که عالی‌ترین مقامات اجتماعی و دینی آتن مسئولیت جشنواره‌های مهم آتنی را بر عهده داشتند و بلندمرتبه‌ترین متفکران آن اجتماع در مقام نویسنده و کارگردان به تولید آثار عمیق و هوشمندانه پرداختند؛ آثاری که پس از گذشت قرن‌ها، هنوز در سراسر دنیا اجرا می‌شود.
نمایش و پس از آن تئاتر در طی زمان تغییر اساسی یافت؛ اما همواره اهداف مشترکی را پی می‌گرفت که عمده‌ترین آنها عبارت‌اند از:
– تلاش برای دانستن آنچه وجود دارد و دانش محدود بشر هنوز آن را کشف نکرده است.
– حضور در فعالیتی جمعی، بنا بر ضرورت‌های اعتقادی و معیشتی، برای جداسازی انسان از فردیت خودخواهانه و پیوند او به هستی، برای احترام‌نهادن به حقوق دیگران و شناسایی موقعیت فرد در اجتماع.
– آموزش ارزش‌های مورد توجه جوامع و تقویت روحیه احترام به اجتماع.
– تمیز راستی‌ها از ناراستی‌ها، با الگو قراردادن قهرمان به منظور اصلاح جامعه.
مجموعه ۳۰جلدی «نمایشنامه‌های آسان» متناسب با امکانات مدارس و برای اجرا در کلاس آماده شده است. این مجموعه نتیجه تلاش‌های یازده‌ساله حسن دولت‌آبادی است. پنج جلد آن برای دوران ابتدایی، ۱۵ جلد برای دوران راهنمایی و ۱۰ جلد هم برای دوران دبیرستان تألیف شده است. «نمایشنامه‌های آسان» شامل ۱۵۰ نمایشنامه است که در پایان هر یک از آنها دستورالعمل‌هایی در قالب «طرح پیشنهادی برای کارگردان»، «تحلیل شخصیت‌ها برای کارگردان»، «گفت‌وگوی پیش از اجرا» و «کارگردانی عروسکی» در اختیار دانش‌آموزان و دبیران قرار گرفته است. هدف این کتاب استفاده از هنر تئاتر برای اهداف آموزشی است؛ به همین منظور مضامینی چون دروغ‌نگفتن، تحمل‌کردن دیگران، تعامل با مردم، به خدا پناه‌بردن، اجتناب از گناه، استفاده از فرصت‌ها، ارزش‌دادن به سرزمین خود، عدم شیفتگی کاذب درباره دیگران و احترام به بزرگسالان در آنها مورد توجه قرار گرفته است.
حسن دولت‌آبادی، نویسنده این مجموعه‌نمایش‌نامه متولد سال ۱۳۳۵ در ساری است. او دارای مدرک لیسانس بازیگری و کارگردانی، کارشناسی‌ارشد تئاتر و درجه یک کارگردانی است. دولت‌آبادی که به نویسندگی، کارگردانی، تحقیق، تولیدکننده و بازی (تئاتر، مجموعه‌تلویزیونی و فیلم سینمایی) اشتغال دارد، نگارش بیش از ۳۰ نمایشنامه و تألیف و انتشار ۱۹ نمایشنامه از جمله مجموعه «نمایشنامه‌های آسان» ویژه مقاطع مختلف تحصیلی (مهد کودک تا دبیرستان) را در کارنامه هنری خود گنجانده است.
ارسال دیدگاه