51 درصد؛ میزان رشد تولید کتاب کودک

به گزارش کودک پرس ،بررسی وضعیت نشر کتاب در بهار سال 1401 در مقایسه با زمان مشابه، یعنی بهار سال 1400 در عمده شاخص‌ها از رشد حکایت دارد. با توجه به آمار‌های خانه کتاب و ادبیات ایران، سه ماه نخست سال جاری در مجموع 26 هزار و 366 عنوان کتاب شامل 18 هزار و 239 تالیفی و 8 هزار و 126 عنوان کتاب ترجمه در کشور منتشر شده است. مقایسه براساس شاخص «تعداد عنوان‌های‌ منتشر شده» از رشد 52 درصدی می‌گوید. در بهار سال 1400 تعداد عنوان‌های منتشر شده 17 هزار و 370 عنوان بود.

از مجموع کتاب‌های منتشر شده سه ماه نخست سال جاری، سهم کتاب کودک و نوجوان  3 هزار 927 عنوان است؛ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که در این حوزه، 2 هزار و 607 عنوان منتشر شده بود، رشد 51 درصدی را شاهد هستیم.

شمارگان 6 میلیونی در سه ماه برای کتاب کودک
در تحلیل وضعیت نشر، یکی از شاخص‌های اساسی، شمارگان کتاب است؛ چراکه تعداد نسخه‌های منتشر شده حداقل از زبان آمار، سهم کتاب در سبد خرید مردم را بازگو می‌کند. بررسی بانک اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران، از انتشار 6 میلیون و 258 هزار و 908 نسخه کتاب در سه ماهه نخست سال جاری در گروه کتاب کودک و نوجوان حکایت دارد؛ در‌حالی‌که بهار سال گذشته، این شاخص بر روی عدد 4 میلیون و 281 هزار و 163 نسخه، ایستاده بود؛ بنابراین کتاب کودک و نوجوان از نظر شمارگان نیز رشد قابل توجه 46 درصد را در سه ماه نخست امسال ثبت کرد.

می‌دانیم شیوع ویروس کرونا، برهمه شاخص‌های نشر تاثیر‌ چشمگیری گذاشت؛ به‌عنوان مثال تولید کتاب در سال 99 ـ زمان تاثیر‌ شدید کرونا بر نشر ـ در مجموع چاپ نخست و تجدید چاپ، 94 هزار و 599 نوبت بود؛ در‌حالی‌که سال 1398 این میزان برابر شد با 105هزار و 400 نوبت چاپی. یعنی 2/10 درصد کاهش.

در این میان نشر کودک و نوجوان، در دوره اپیدمی کرونا متحمل آسیب‌های جدی شد. به‌طوری که آمار‌ها می‌گویند، سال 1398 در این حوزه 17 هزار 910 عنوان و سال بعد از آن، 14 هزار و 225 کتاب منتشر شد؛ به‌عبارت دیگر 20 درصد کاهش. این میزان افت، تنها در یک‌ سال نشان از میزان آسیب‌پذیری این شاخه از نشر دارد.

همان‌طور که پیش‌تر آمد، شمارگان کتاب کودک و نوجوان در سه ماهه نخست سال جاری در مقایسه با سال گذشته، رشد 46 درصدی را نشان می‌دهد. هرچند برای نتیجه‌گیری درباره بهبود وضعیت نشر کتاب کودک و حفظ روند صعودی آن حداقل از نظر شمارگان، تا پایان سال، آن‌هم براساس سه ماه نخست کمی زود‌ باشد؛ اما نمی‌توان از این میزان رشد به‌ویژه بعد از رکود ناشی از کرونا بی‌تفاوت گذشت.

جهش تولید و رشد شمارگان کتاب کودک، در حالی به ثبت رسیده است که افزایش قیمت کاغذ و وضعیت اقتصادی، بازار کتاب را در چند سال گذشته متاثر کرده بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد، رشد 46 درصدی شمارگان کتاب کودک و نوجوان، چشم‌انداز روشنی برای نشر کتاب کودک ایجاد کرده است.

پیشتازی کم‌ رمق تالیف از ترجمه
کتاب کودک و نوجوان طی سه ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه، در دو شاخص تالیف و ترجمه نیز آمار‌ صعودی را ثبت کرد. براساس آمار، یک‌هزار و 406 عنوان کتاب تالیفی تا پایان سه ماه نخست سال 1400 در حوزه کودک و نوجوان منتشر شده است؛ این آمار با رشد 52 درصدی به 2 هزار و 144 عنوان رسید. در حوزه ترجمه نیز روند صعودی را شاهد هستیم؛ بهار سال 1400 کتاب‌های ترجمه کودک و نوجوان هزار و 201 عنوان بود و در مدت مشابه این عدد به یک‌هزار و 783 عنوان رسید؛ به‌عبارت دیگر 48 درصد رشد.

بررسی نسبت تالیف و ترجمه در سه ماه نخست سال جاری نیز نشان می‌دهد، سهم تالیف 55 و سهم ترجمه 45 درصد است. هرچند پیشتازی تالیف از ترجمه طی سه ماه نخست سال جاری، چندان چشمگیر نیست، اما قابل تامل است. چراکه می‌دانیم یکی از نقد‌های جدی به حوزه نشر کتاب کودک، تاثیر‌پذیری قابل توجه بازار کتاب از کتاب‌های ترجمه بود. بی‌تردید ترجمه کتاب از‌جمله در حوزه کودک ونوجوان، قابل توقف نیست اما آنچه موضوع ترجمه کتاب کودک را با اهمیت می‌کند تاثیر آن بر مخاطب است.

سهم 15 درصدی با رشد 51 درصدی
نشر کودک و نوجوان با حفظ جایگاه خود و تولید 3 هزار و 927 عنوان کتاب، همچنان بعد از ادبیات در رتبه دوم نشر قرار دارد که به ‌معنای سهم 15 درصدی این حوزه است.

به‌‌نظر می‌رسد، رشد 51 درصدی تولید کتاب کودک و نوجوان در سه ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، علاوه‌بر دو موضوع برگزاری سی‌و‌‌سومین دوره نمایشگاه بین‌‌المللی کتاب تهران با رویکردی نوین و رفع محدودیت‌های کرونایی، در دلایلی دیگری نیز ریشه دارد؛ از‌‌‌جمله امیدواری بدنه نشر به برنامه‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در حوزه کتاب.