آسیب‌های اجتماعی در کمین کودکان و نوجوانان

آسیب‌های اجتماعی در بین قشر کودک و نوجوان در وهله اول همانند آتش زیر خاکستری است که هر آن امکان شعله‌ور شدن آن وجود دارد، کرونا امروز مزید بر علت شده است و قطعا آسیب‌های پسا کرونا را نیز باید به آسیب‌های موجود در جامعه اضافه کنیم.

به گزارش کودک پرس ،همه افراد جامعه کم و بیش با آسیب‌های اجتماعی از جمله انحراف جنسی، کودک خیابانی، کودک کار، طلاق، اعتیاد، رفتارهای پرخطر، بزهکاری و …. در جامعه آشنا هستند، قطعا هر کدام از این آسیب‌ها به تنهایی می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را بر پیکر جامعه و خانواده وارد می‌کند.

شواهد و آمارها، نشان‌دهنده افزایش آمار روزافزون آسیب‌های اجتماعی در کشور است و در این رابطه توقف و بی‌تفاوتی نهادهای متولی جایز نیست، امروز کودکان و نوجوانان بیش‌تر از سایر اقشار جامعه در معرض انواع ناهنجاری‌های اجتماعی قرار دارند.

قطعا در بحث کاهش آسیب‌های اجتماعی کارشناسان و نهادهای متولی راهکارهای مختلفی را ارائه داده‌اند، برخی از راهکارها در کشور عملیاتی شد، اما بخش زیادی از این راهکارها تنها بر روی کاغذ به‌عنوان مصوبه باقی ماند و هیچ‌گاه اجرایی نشد.

نگاه دینی در بحث کاهش آسیب‌های اجتماعی نکته‌ای است که به‌نظر می‌رسد در این مسئله مورد غفلت متولیان قرار گرفته و تنها در جلسات به‌عنوان یک ایده مطرح می‌شود، تجربه ثابت کرده است هرکجا کودک و نوجوان با نگاه دینی و اسلامی مورد تربیت قرار گرفتند دچار یک مصونیت در مقابل این دست از خطرات در جامعه شده‌اند، اما بسیاری از افراد جامعه هم‌چنان نسبت به اهمیت این مسئله بی‌توجه هستند.

موج سواری کرونا بر روی آسیب‌های اجتماعی/ آسیب‌های اجتماعی دوره نوجوانی آتش زیر خاکستر است

مهشید سلیمانی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه انواع آسیب‌های اجتماعی در جامعه کنونی وجود دارد، اظهار کرد: شیوع کرونا بر این آسیب‌ها در جامعه دامن زد، آسیب‌های اجتماعی ناشی از کرونا همانند آتش زیر خاکستری است که هر لحظه امکان شعله‌ور شدن آن وجود دارد و اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود دامن جامعه را می‌گیرد.

وی با بیان اینکه مردم امروز با آسیب‌های روحی، روانی، افسردگی و .. در جامعه مواجه هستند، افزود: در حال حاضر آمار مراجعه به مراکز مشاوره و صدای مشاور نسبت به مدت مشابه سال قبل  افزایش داشته است، بنابراین روانشناسان باید اقدامات بنیادی را بر روی این افراد انجام بدهند.

سلیمانی با بیان اینکه فضای مجازی امروز آسیب‌های فراوانی را به قشر کودک و نوجوان در جامعه وارد کرده است، عنوان کرد: در گذشته حساسیت بسیاری توسط خانواده و مدارس نسبت به استفاده این قشر از تلفن همراه وجود داشت، استفاده از تلفن همراه در مدارس ممنوع بود، اما امروز به راحتی در دسترس دانش‌آموزان قرار گرفته است.

این جامعه‌شناس ادامه داد: دانش‌آموزان در فضای مجازی در معرض هزاران آسیب کوچک و بزرگ قرار دارند، متاسفانه کودکان و نوجوانان بدون هیچ نوع آموزش و پیش‌زمینه وارد فضای مجازی شدند، در بسیاری از کشورها برای استفاده از اینترنت محدودیت سنی وجود دارد اما در کشور ما این قشر آزادانه به هر اطلاعاتی دسترسی دارند و با یک جستجوی ساده با هر نوع مطلبی مواجه می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه باید برای جلوگیری از تهدید کودکان و نوجوانان در مقابل آسیب‌های اجتماعی، آموزش‌های لازم داده می‌شد، گفت: امروزه مطالب غلط و غیراخلاقی به‌صورت جذاب با ترفندهای مختلف در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد.

سلیمانی یادآور شد: در کشورهای غربی و آمریکایی کودکان و نوجوانانی که در معرض آسیب‌های روحی و روانی ناشی از طلاق، اعتیاد والدین و سوگ از دست دادن یکی از افراد خانواده می‌گیرند، ساعت‌ها و حتی ماه‌ها آموزش و مشاوره دریافت می‌کنند تا بدانند چگونه باید با این مسئله کنار بیایند، اما در کشور ایران مسئله آموزش مورد غفلت قرار گرفته است.

این جامعه‌شناس ادامه داد: متاسفانه مسئله مشاوره در مدارس ضعیف است و کودکان و نوجوانان مهارت لازم برای برخورد با انواع بحران‌ها را ندارند، متاسفانه تاکنون اقدام خاصی برای کاهش آسیب‌های ناشی از فضای مجازی توسط پلیس فتا، وزارت ارتباطات و آموزش و پرورش صورت نگرفته است.

وی در ادامه با بیان اینکه مشکلات اقتصادی آسیب‌های اجتماعی فروانی را در جامعه و خانواده ایجاد کرده است، بیان کرد: امروز کرونا بر روی آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی موج‌سواری می‌کند، کشور  آمادگی و زیرساخت لازم برای انواع بحران را ندارد و معمولا هر بحرانی خطرات روحی و روانی را برای آحاد جامعه به‌دنبال دارد.

سلیمانی تاکید کرد: باید کودکان و نوجوانان را قبل از ورود به فضای مجازی واکسینه می‌کردیم تا آن‌ها را در برابر تهدیدها محافظت کند، کم‌کاری صورت گرفته در این حوزه مشکلات اجتماعی را فزآینده می‌کند.

ریشه تمام آسیب‌های خانوادگی در تربیت است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین صغیرا مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در خصوص تاثیر نگاه دینی در کاهش آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی، اظهار کرد: دین در روابط فردی و اجتماعی تاثیرگذار است، اگر بتوانیم از لحاظ فردی آموزه‌های دینی را در خود به‌وجود بیاوریم، اجتماع در آن سالم می‌شود.

وی افزود: انسانی که خود را از نظر دینی ارتقا بدهد، قطعا در اجتماع مثمر ثمر است، همچنین دین می‌تواند امور اجتماعی را سامان بدهد، یعنی نباید نگاهمان صرفا نگاه اجتماعی باشد و هیچ حرکتی در خودمان ایجاد نکنیم باید در گام اول فرد و اجتماع را در کنار یکدیگر ببینیم.

صغیرا با اشاره به اینکه وقتی از لحاظ روانشناسی فرد را بررسی  می‌کنند، شرایط را نیز مدنظر قرار می‌دهند، عنوان کرد:  باید در روابط اجتماعی در جامعه تجدیدنظر شود، برخی روابط اجتماعی را با روابط فردی اشتباه می‌گیرند و در اجتماع ملاک را شرایط فردی قرار می‌دهند و در هر موضوعی اعمال نظر شخصی می‌کنند.

مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد تاکید کرد: در دین مبین اسلام به موضوع مشورت توجه ویژه‌ای شده است، افراد نباید در امور اجتماعی نظر خود را تحمیل کنند در حکومت اسلامی و آموزه‌های دینی به استفاده از نظر جمع تاکید ویژه صورت گرفته است اما باید به امر پروردگار نیز در تصمیم‌گیری‌ها توجه شود.

وی در ادامه با بیان اینکه در جامعه اسلامی قوانین توسط خرمندان بر ضوابط دین مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس مصوب می‌شوند، یادآور شد: همه افراد در جامعه اسلامی، ملزم به رعایت قوانین هستند و در موضوعات اینچنینی اعمال نظر شخصی خلاف است و کسانی که از قانون تخطی می‌کنند به دیگران نیز آسیب می‌زنند.

صغیرا ادامه داد: معمولا افرادی که به قوانین احترام نمی‌گذارند خودبین و خودرای هستند و در ابتدا موجب به وجود آمدن ناهنجاری در خود و سپس در ادامه این افراد جامعه را به چالش و هرج و مرج می‌کشند.

مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با اشاره به اینکه هر کجا طبق قوانین حرکت کردیم امنیت و وحدت در جامعه حاکم شد، توضیح داد: اسلام افراد جامعه را به پیروی از قانون توصیه کرده است، تربیت اجتماعی زمانی مفید است که تمامی افراد تربیت شده باشند، گاهی برخی افراد خود را تافته جدا بافته می‌دانند و با رفتارهای خود به جامعه آسیب می‌زنند.

وی با بیان اینکه فرد قبل از ورود به اجتماع در خانواده رشد می‌کند، تصریح کرد: خانواده باید بر اساس یکسری اصول و ضوابط  دینی تشکیل شود، امروز شاهدیم در غرب و آمریکا خانواده به چالش کشیده شده است، بنابراین اگر می‌خواهیم جامعه اصلاح شود باید در تشکیل خانواده به مبانی دینی توجه کنیم.

صغیرا اضافه کرد: خانواده منبع آرامش، سکون و امنیت است، اگر خانواده‌ای امنیت نداشته باشد نباید انتظار داشته باشیم که در جامعه امنیت به‌وجود بیاید، رهبر معظم انقلاب اسلامی در مسائل اجتماعی مهم‌ترین عامل را خانواده و ازدواج عنوان می‌کنند، اگر خانواده‌ای براساس مبانی دینی شکل بگیرد، افرادی که در این خانواده‌ها رشد پیدا می‌کنند، رفتارشان در اجتماع نمود عینی پیدا می‌کند و جامعه اصلاح می‌شود.

مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: در خانواده نگاه نباید از بالا به پایین و یا برعکس باشد، بلکه باید احترام متقابل در جامعه حاکم شود، برخی رفتار والدین با کودک موجب سرخوردگی او می‌شود، بنابراین این فرد اگر وارد اجتماع شود دچار ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود.

وی بیان کرد: والدین نباید سلایق شخصی را در تربیت فرزند دخالت دهند، زیرا این امر موجب می‌شود کودک از فطرت پاک و دینی خود فاصله بگیرد، اهل بیت(ع) باید از بدو تولد تا جوانی به دستورات اهل‌بیت در تربیت فرزند توجه کنند تا کودک آن‌ها در آینده گرفتار انواع آسیب‌های اجتماعی نشود.

صغیرا خاطرنشان کرد: تمام آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، موارد اخلاقی، طلاق و سایر ناهنجاری‌های اجتماعی ریشه در تربیت اجتماعی دارد، باید در جامعه اخلاق دینی حاکم باشد نه اخلاق سکولار، این اخلاق موجب آشفتگی و ناهنجاری در جامعه می‌شود.

مسئول نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد یادآور شد: اخلاق اهل‌بیت(ع) برای مردم جامعه اسلامی است، این در حالی است که غرب الگوی مناسبی برای تبعیت در امور مختلف ندارد، پس از خانواده نهادهایی از جمله آموزش و پرورش و مهدهای کودک باید در تربیت دینی تلاش کنند و مهدهای کودک باید به سمت اسلامی شدن بروند.