افزایش آمار «کودک بیوه ها» در برخی استان های کشور

تبعات و پيامدهاي ازدواج كودكان بر هيچ‌كس پوشيده نيست. امروز افزايش «كودك بيوه‌ها» در كشور به عنوان دغدغه بسياري از فعالان حقوق كودك و كارشناسان مطرح بوده و نگراني‌هاي زيادي از اين بابت در جامعه احساس مي‌شود. كودكاني كه بار مسئوليت، شانه‌هاي‌شان را خم كرده ودر اغلب موارد نيز مهر طلاق بر پيشاني‌شان كوبيده مي‌شود. اصولا ازدواج زودهنگام به ازدواجی اطلاق می‌شود که زوجین یا یکی از آنان به سن ١٨سالگی نرسیده باشند. ازدواج در سنین کودکی در کشور علل گوناگونی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت در راستای کاهش بار اقتصادی و تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد خانواده اشاره کرد. طبق آمارهاي سال 94 در مجموع 287 هزار و 77 دختر و پسر، در سنین زیر 18 سال ازدواج کردند و متاسفانه تعداد زيادي از آنان در طول سه ماهه اول ازدواج‌شان طلاق گرفتند. «كاميل احمدي»، انسان شناس، محقق و برنده جایزه ناموس حقیقی از دانشگاه لندن و نويسنده اين كتاب، در گفت‌وگويي با «قانون» دلايل كودك همسري در ايران را تشريح كرد.
احمدی، در مورد آمار ازدواج كودكان در كشور گفت: «طبق آمارهای رسمی ثبت احوال، اولین استانی که بالاترین شمار ازدواج‌های کودکان را دارد، خراسان رضوی است. بنده پژوهش‌هایم را در هفت استان که بیشترین آمارها را در این پدیده داشتند، به انجام رساندم».

7/13درصد ازدواج‌ها در مناطق شهری، زیر سن 18سال است
وي ادامه داد: «آمارهای موجود و در دسترس، نشان می‌دهد که 7/13درصد ازدواج‌ها در مناطق شهری و 6/19 درصد ازدواج‌ها در مناطق روستایی در زیر سن 18سال انجام می‌شود. این را اگر در نسبت با نسل جوان ایرانی قرار دهید، رقم قابل توجهی را شامل می‌شود. سال 94 در مجموع 287 هزار و 77 دختر و پسر، در سنین زیر 18 سال ازدواج کردند. این رقم در سال 93، 32 هزار و 587 مورد برای پسران زیر 18 سال بود که متاسفانه 372 نفر از آنان در همان سنین زیر 18سال و در طول سه ماهه اول ازدواج‌شان طلاق گرفتند. شمار کودک‌مادران نیز در مقایسه با پدران کم‌سن و سال، 560 بار بیشتر است». احمدي يادآور شد، باور عمومی این است که این پدیده عمدتا گریبانگیر دختران است اما نباید از یاد برد که پسربچه‌های بسیاری نیز قربانی این سنت آسیب‌زا شده و بار زندگی را از سنین کم بر دوش کشیده‌اند. پس نباید تصور کرد که آسیب‌های چنین پدیده‌ای برای پسرانی که زیر 18سال ازدواج می کنند، کمتر است.

استان خراسان رضوي؛ بالاترين درصد ازدواج كودكان
وي افزود: «در حال حاضر و به استناد آمارهای رسمی ثبت احوال، اولین استان با بالاترین درصد ازدواج کودکان، خراسان رضوی است و پس از آن به ترتیب آذربایجان شرقی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، هرمزگان و اصفهان در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.البته بايد گفت، در گذشته قوانین بهتری برای ازدواج دختران و پسران داشتیم که 18 و 20سال بود. البته که اغلب، اِعمال نمی‌شد چنانکه پدرومادرهای ما نیز در سنین کم ازدواج کردند.
در حال حاضر طبق قوانین، سن ازدواج در ایران برای دختران 13(با اذن ولی و دادگاه تا 9سال) و برای پسران 15 سال تعریف شده است. اما در برخی استان‌های دیگر ایران با پدیده‌ای به نام «خرید سن» مواجه هستيم. خرید سن بيشتر در شهرستان‌هايي اتفاق می‌افتد که نظارت قضایی در آن‌ها کمتر است. اغلب افرادی هستند که در مقام رابط و واسطه، به نوعی سن کودک را توجیه می‌کنند و چه بسا در این میان پولی هم رد و بدل می‌شود».
احمدي در خاتمه با اشاره به راهكارها در مورد كاهش كودك‌همسري يادآور شد: «اقداماتی نظیر الزامی شدن ثبت تمامی ازدواج‌ها، بهبود و تقویت فرصت‌های تحصیلی و اقتصادی، به کارگیری انجمن‌های تغییرهای رفتاری، اجرای برنامه‌های محلی در جهت حمایت و توانمندسازی، جرم‌انگاری ازدواج‌های کودکان، انجام تحقیقات و پژوهش‌های بیشتر در این مورد، اجرای سیاست‌هایی در جهت مساوات جنسی برای تضمین حمایت از دختران و اجرای رویکردهای حمایتی برای کودکان و دخیل کردن چهره‌های مذهبی موثر، مهم‌ترين راهکارهای کاهش این نوع ازدواج‌ها به شمار می‌آیند».
لازم به يادآوري است كه مراسم رونمايي از كتاب «طنين سكوت» فردا برگزار خواهد شد. اين مراسم كه با همت نشر و پژوهش شيرازه و كتابخانه ملي ايران ترتيب داده شده، به علل بروز و شيوع پديده كودك‌آزاري خواهد پرداخت.