ادبیات کودک پیش از انقلاب، اشرافی و انحصاری بود/ دنیای جدید پیش روی کودکان ایرانی

به گزارش کودک پرس ، انقلاب اسلامی در حالی چهلمین سالگرد پیروزی خود را پشت‌سر گذاشت و قدم به دهه‌ پنجم حیات خود نهاد که اگرچه دشمنان گمان‌های باطلی در سر داشتند اما دوستانش در سراسر جهان، امیدوارانه آن را در گذر از چالش‌ها و به‌دست آوردن پیشرفت‌های خیره‌کننده، همواره سربلند دیده‌اند. در چنین نقطه عطفی، رهبر انقلاب با صدور «بیانیه‌ گام دوم انقلاب» و برای ادامه‌ این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف چهار دهه گذشته پرداخته و توصیه‌هایی اساسی به‌منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرموده‌اند.

بیانیه‌ «گام دوم انقلاب» تجدید مطلعی است خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان که به‌مثابه منشوری برای «دومین مرحله خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی» خواهد بود و «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد. این گام دوم، انقلاب را «به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمیٰ(ارواحنا فداه) هست» نزدیک خواهد کرد. با توجه به اهمیت این بیانیه و لزوم تبدیل این بیانیه از گفتار به یک گفتمان و الگوی اجرایی، چهارمین نشست راهکارهای تحقق بیانیه گام دوم در حوزه فرهنگ، ادب و هنر با مشارکت انجمن قلم ایران برگزار شد. جهانگیر خسروشاهی منتقد ادبی و محمد میرکیانی میهمانان این جلسه بودند و رضا اسماعیلی نیز مدیریت این جلسه را برعهده داشت.

خسروشاهی در ابتدای این جلسه بر اهمیت بیانیه گام دوم و ضرورت اجرای منویات رهبر معظم انقلاب تأکید کرد و گفت: پس از 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، به نظر می‌رسد که بخشی از قصیده و ترکیب‌بند انقلاب تقریباً پر شده است و نیاز به تجدید مطلع و شورآفرینی در نسلی که شاهد روزهای خون و آتش انقلاب نبوده، احساس می‌شود. با وجود این متأسفانه به نظر می‌رسد که انتقال فرهنگی در این زمینه از طریق دستگاه‌های مرتبط و مسئول، آن میزان که باید صورت نگرفته است.

 

وی ادامه داد: خواندن بیانیه گام دوم بر تمام جوانان ایرانی لازم است و این مهم با حرف، دستور، بخش‌نامه و امر و فرمان انجام نمی‌شود؛ بلکه اجرا و انتقال آن با صمیمت موجود در برادران و خواهرانی که به صورت جهادی در کشور کار می‌کنند،‌ امکان‌پذیر است. این گروه‌ها همچنان که به سازندگی ویرانه‌ها در مناطق مختلف از جمله زلزله‌زده، کم‌برخوردار و … می‌پردازند، می‌توانند بیانیه گام دوم را نیز با صمیمت خود به دست بچه‌هایی برسانند که این بیانیه را ندیده‌اند. این حرف شاید خوشایند نباشد، اما متأسفانه باید گفت که این بیانیه غریب است. اگر ما در این زمینه دیر بجنبیم، مغفول واقع خواهد شد و گذر زمان این حقیقت تابناک را از ذهن کسانی که باید ببینند، منسی خواهد کرد.

بخش دیگر این نشست به بررسی ادبیات کودک و نوجوان پیش از انقلاب و تأثیر انقلاب بر رشد این حوزه ادبی اختصاص داشت. میرکیانی که در کارنامه ادبی خود آثاری چون مجموعه «قصه ما همین بود» و «تن‌تن و سندباد» را برای گروه سنی کودک و نوجوان دارد، در این‌باره گفت: ادبیات کودک قبل از انقلاب، ادبیاتی اشرافی و انحصاری بود. این ادبیات نتوانست در میان توده و عامه مردم پایگاهی داشته باشد. عمدتاً کسانی که در این حوزه کار می‌کردند، غرق در دنیای روشنفکری با مخاطب خاص بودند. مجموعه امکانات پیش از انقلاب ویژه فعالان حوزه کودک تنها برای یک‌عده خاص تعریف می‌شد. این عده هم به دلیل عدم درکشان از باورهای دینی مردم و نیازهای فرهنگی آنها، آثاری را تولید می‌کردند که پاسخگوی آن نیازها نبود.

به گفته وی؛ عده قلیلی در حوزه ادبیات دینی کار می‌کردند که علی‌رغم زحماتشان، نمی‌توانستند مطرح شوند. نویسندگانی چون مهدی آذریزدی، استاد محمود حکیمی، شهید مطهری، مرحوم مصطفی زمانی، غلامرضا سعیدی و … نویسندگانی بودند که در حوزه ادبیات دینی و انقلابی کار می‌کردند، اما تعداد انبوه و حجم پایان‌ناپذیر تفکرات روشنفکری در ایران آن زمان، اجازه جلوه‌گری این آثار را نمی‌داد.

 

این نویسنده اضافه کرد: یکی از معجزات انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ این بود که انحصار در ادبیات کودک شکسته و درها به روی عمده مردم و اهل تفکر باز شد. اگر به آثاری که در حوزه ادبیات دینی کودک و نوجوان در دهه 60 تولید شد، نگاهی بیندازیم به آشکار درمی‌یابیم که آثار این دوره به موضوعاتی چون استقلال‌طلبی، توجه به اندیشه دینی، توجه به منافع ملی و … در قالب‌های مختلفی مانند داستان کوتاه، فیلم‌نامه‌نویسی، رمان و … توجه ویژه نشان داده‌اند. با شکسته شدن این انحصار، بسیاری از نویسندگانی که توان و اجازه ورود به عرصه کودک را نداشتند، وارد میدان شدند که نتیجه آن تولید آثار فاخر در دهه 60 بود؛ دهه‌ای که اوج خلاقیت‌ها و هنرهایی بود که انقلاب اسلامی به ادبیات کودک و نوجوان اهدا کرد. به نظر بسیاری از کارشناسان- حتی کسانی که شاید مبانی انقلاب اسلامی را قبول ندارند- فضای باز و آزادی که انقلاب اسلامی در عرصه ادبیات کودک اهدا کرد، سبب شد تا چهره‌هایی به ادبیات کودک معرفی شود که شاید تا سال‌های سال نمونه‌هایی مانند آنها را نداشته باشیم.

 

تأثیر ناشران بر وضعیت کتاب کودک، چرایی ضعف این ادبیات در دهه‌های اخیر، پیش‌بینی وضعیت ادبیات کودک در 40 سال دوم انقلاب، ریزش‌ها و رویش‌ها در این زمینه و … از دیگر موضوعاتی بود که در این جلسه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مشروح این نشست در روزهای آتی منتشر خواهد شد.

 

 

 

منبع: تسنیم