سختی‌های اقتباس ادبی برای کودکان/ برخی منابع در بازار هم یافت نمی‌شود
نویسنده ادبیات کودک و نوجوان گفت: مشکل ما در حوزه بازنویسی بیشتر در مورد منابع بوده است، چرا که برخی از کتاب‌ها در بازار نیست و برخی از آن‌ها را در کتابخانه‌های بزرگ قم مانند کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی می‌یافتم.
به گزارش کودک پرس ، مجید ملامحمدی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، درباره ظرفیت ادبیات فارسی در اقتباس ادبی گفت: کشور ما پیشینه غنی و خوبی درباره متون کهن و تاریخی دارد، یعنی چه در زمینه شعر و چه نثر آثار موجود از غنای خوبی برخوردارند و انبوهی از کتاب‌های تاریخی مملو از قصه‌ها، حکایت‌ها، پند‌ها و موضوعات اخلاقی و جذاب هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان و نوجوان است. طبیعی است که برخی از شاعران و نویسندگان سراغ این کتاب‌ها بروند و تعدادی از آن‌ها را به صورت محدود بازنویسی و تألیف کنند.
وی افزود: این موضوع هم قبل از پیروزی انقلاب وجود داشت و پس از پیروزی انقلاب نیز با گستردگی بیشتری ادامه یافت و عمده کار‌هایی که در حوزه کودک و نوجوان طی این سال‌ها منتشر شده، آثار خوبی است. مرحوم آذریزدی مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را با قلمی جذاب و شیرین بازنویسی و تألیف کرد. کتاب‌های این نویسنده می‌تواند مثالی برای این موضوع باشد که پیش از انقلاب و اوایل انقلاب انجام شد و به دست مخاطبان رسید و تأثیر بسیار خوبی نیز داشت. در ادامه نیز نویسندگان دیگری آمدند و کار قوی‌تر و گسترده‌تر شد.
بازنویسی قصه‌ها و آشنایی کودکان با ادبیات
وی افزود: در سال‌های گذشته، ناشران آثاری را در این زمینه منتشر کرده‌اند و آثار ارزشمند دیگری نیز به میدان آمد. هر چند آثار سطحی و بازاری هم در میان کتاب‌ها دیده می‌شود، اما اثر اقتباس ادبی و بازنویسی، از جهات گوناگون باارزش است. همین که کودکان با پیشینه ادبیات کهن و پربار و قصه‌های سرزمین خود آشنا می‌شوند، نویسندگان خود را می‌شناسند و جذابیت و لطافت آثار و پند‌هایی که در لابه‌لای این حکایت‌ها و قصه‌ها وجود دارد، به آن‌ها درس تازه‌ای می‌دهد و در ذهن آن‌ها ماندگار خواهد بود.
این نویسنده درباره چگونگی انتخاب یک اثر برای بازنویسی بیان کرد: یک کتاب دو جلدی به نام قصه‌های قشنگ ایرانی دارم که انتشارات به‌نشر آن را چاپ کرده است. هر جلد این کتاب شامل قصه‌هایی از ۱۵ کتاب قدیمی است که بازآفرینی شده است. من به این مسئله دقت داشتم که قصه‌ها جذاب، نو و تازه باشد و حال و هوا و فضا‌های قدیمی را در خیال آن‌ها زنده کند و نکات اخلاقی و پندآموز در این قصه‌ها پررنگ و برای بچه‌ها درس‌آموز باشد.
سختی کار برای کودکان
ملامحمدی ادامه داد: کتاب‌هایی مانند گلستان و بوستان سعدی، مثنوی، قابوس‌نامه، بهارستان جامی، کلیه و دمنه، مثنوی خلدبرین وحشی بافقی و جوامع الحکایات حکایات و قصه‌های خوبی دارد و قصه‌هایی که از این کتاب‌ها انتخاب کردم در مجموعه «قصه‌های قشنگ ایرانی» وجود دارد که با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد.
وی در ادامه به سختی‌های کار برای کودکان اشاره کرد و گفت: فضای کار برای کودکان و نوع نوشتار و نثری که به کار می‌رود، قدری سخت است و چارچوب آن با آثار بزرگسال متفاوت است. برای ما که نویسنده هستیم این کار دشوارتر است. البته چند نوع بازآفرینی وجود دارد، گاهی یک کتاب بازآفرینی می‌شود و همان قصه و داستان بیان می‌شود. در واقع ساده‌نویسی می‌شود. گاهی هم تبدیل به یک داستان بلند می‌شود، یعنی نویسنده شخصیت‌های بیشتری را می‌آفریند و ابعاد داستانی گوناگونی به آن می‌دهد. گاهی هم سوژه را تغییر می‌دهد تا جذاب‌تر و امروزی‌تر شود یا با سوژه‌های دیگر قرین می‌کند.
مشکل یافتن منابع برای بازنویسی
ملامحمدی ادامه داد: مشکل ما در حوزه بازنویسی، بیشتر درباره منابع بوده است، چراکه برخی از کتاب‌ها در بازار نیست و برخی از آن‌ها را در کتابخانه‌های بزرگ قم مانند کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی می‌یافتم و این کار سخت بود و یا برخی از نثر‌ها بسیار کهنه و قدیمی بود و خواندن و بازنویسی آن نیز نیازمند کار بیشتری بود و زمان بیشتری را می‌گرفت و انتخاب قصه‌ها هم سخت می‌شد، چراکه باید داستان‌های زیادی را دید و از میان آن‌ها بتوان کار مناسب را انتخاب کرد تا با خلقیات و روحیات آن‌ها متناسب باشد. چه بسا در بسیاری از موارد داستان‌های بسیاری در دسترس بوده، اما برای بچه‌ها مناسب و یا قابل فهم نبوده و یا برخی مواقع بدآموزی هم داشته است.
وی تصریح کرد: یادم هست در طی این سال‌ها، به دنبال کتابی از عبید زاکانی بودم و پیدا نکردم و یا کتاب خلد برین وحشی بافقی را نتوانستم در بازار پیدا کنم.
منبع: ایکنا
ارسال دیدگاه