به گزارش کودک پرس ، با توجه به تغییرات شدید هورمونی، فرد در این برهه از زمان، دچار تغییرات در رفتار میشود. احتمالا دوره نوجوانی او احساس تنهایی شروع شود. تقریبا تمام افراد در کوران نوجوانی و جوانی احساس تنهایی می‌کنند و برای مدتی این تنهایی آن‌ها را آزار می‌دهد. همین تنهایی کافی است تا زمینه دوست یابی شکل بگیرد. فرد برای پر کردن تنهایی اش به دنبال دوستی صمیمی می‌گردد.
اگرچه داشتن دوست و رفیق خوب برای همه طبقات مردم در تمام دوره‌های زندگی مهم است، ولی برای نسل جوان اهمیت بیشتر دارد، زیرا جوانی دوستیه‌ها گسترش می‌یابد و رفاقت با همسالان زیاد میشود و جوانان که در آستانه زندگی اجتماعی قرار گرفته اند می‌توانند به وسیله رفیق خوب و بافضیلت، شخصیت خود را تقویت کنند و استعداد‌های اجتماعی خودشان را به فعلیت در آورند و خود را برای فعالیت‌های دامنه دار اجتماعی فردای خود آماده کنند.
برقراری رابطه‌های دوستانه و اجتماعی و انتخاب دوست در دوران نوجوانی و جوانی یکی از مهمترین و اساسی‌ترین نیاز‌های انسان است. یک دوست خوب گاهی از برادر و خواهر هم به ما نزدیک‌تر است.
نقش دوستان و معاشرت با آن‌ها در دوران نوجوانی در رشد و سلامت نوجوان تاثیر بسیاری دارد. بسیاری از خانواده‌ها از این موضوع که فرزندشان وقت زیادی را با دوستانش می‌گذراند و دیگر مانند قبل با آن‌ها معاشرت ندارد نگران هستند، به اعتقاد این والدین دوستان برای او عزیزترند و با آن‌ها مدام مشغول تفریح و خنده است و زمانی که به خانه می‌آید بی حوصله است، داد و فریاد میکند، ایراد میگیرد و یا اینکه به اتاقش میرود و فقط موقع صرف غذا بیرون می‌آید. چه میشود که فرزند نوجوان آنقدر از دوستانش تاثیر پذیری دارد.
نوجوانان معمولاً تمایل بیشتری به گذراندن اوقات با دوستان خود دارند و همین مسئله باعث نگرانی والدین آن‌ها شده است. آن‌ها اغلب نگران این هستند که فرزندشان درگیر روابط دوستی پرخطر شود و به انحرافات اخلاقی و رفتاری کشیده شود.
انتخاب دوست قابل اعتماد
تاثیر دوست بر شکل گیری شخصیت یکی از مهمترین مسائل در دوران زندگی به خصوص دوران نوجوانی و جوانی است.
دوست قابل اعتماد در شرایط سخت با حمایت‌های روحی و روانی می‌تواند تاثیر بسزایی بر وضعیت اجتماعی فرد بگذارد. یک دوست خوب و باشخصیت، نعمتی است که به واسطه آن می‌توانیم نقاط ضعف و قوت شخصیتمان را بشناسیم. او کمک میکند تا نقاط ضعف شخصیتی مان را برطرف و نقاط قوت را تقویت کنیم.
زمانی که فرد در کنار دوستش احساس آرامش میکند ناخودآگاه او را موجودی منطقی و قابل اعتماد تصور میکند. به همین دلیل به رفتار‌هایی که دوستش دارد گرایش پیدا میکند و شخصیتش تحت تاثیر رفتار‌های طرف مقابل قرار میگیرد.
نیازبه استقلال در دوره نوجوانی
در واقع در دروه نوجوانی و جوانی شکل دوستی‌ها عوض میشود و در دوره نوجوانی عواطف نوجوان نسبت به دوره‌ی کودکی بیشتر میشود و دوستی‌های سطحی دوران کودکی تبدیل به دوستی‌های عمیق و انتخابی میشود. اگرچه تعداد دوستی‌ها در این دوره کم میشود، اما دوستی‌های این دوره عمیق و مستحکم میباشد و، چون نوجوان یا جوان دوستش را با اختیار خودش انتخاب کرده به سادگی او را از دست نمی‌دهد.
نوجوان که به دنبال استقلال از خانواده و بزرگسالان هستند به طور طبیعی به گروه همسالان گرایش پیدا می‌کنند. پیوستن به دوستان در این دوره زمینه استقلال او را از بزرگسالان فراهم میکند.
نوجوانان معمولاً تمایل بیشتری به گذراندن اوقات با دوستان خود دارند و همین مسئله باعث نگرانی والدین آن‌ها شده است. آن‌ها اغلب نگران این هستند که فرزندشان درگیر روابط دوستی پرخطر شود و به انحرافات اخلاقی و رفتاری کشیده شود.
فشارهمسالان
نوجوانان به دلیل نیاز به استقلال و هویت‌یابی روابط دوستانه خود را افزایش می‌دهند و تلاش می‌کنند تا ارتباطات بیشتری با همسالان خود داشته باشند. این مسئله اغلب آن‌ها را با مسئله‌ای روبه‌رو میکند که به آن فشار همسالان می‌گویند. فرد به خاطر اینکه از طرف دوستان خود مورد پذیرش قرار بگیرد کار‌هایی را که مورد پسند آن‌هاست انجام می‌دهد، به این موقعیت فشار همسالان گفته میشود.
فشار همسالان در نهایت باعث به وجود آمدن تغییراتی میشود که همه افراد آن‌ها را به عنوان تاثیر گروه دوستان می‌شناسند. این تأثیرات در واقع از نیاز‌های روانی مختلفی که در نوجوانان وجود دارد نشات می‌گیرند. احساس نیاز به تعلق به گروه دوستانی که فرد خود آن‌ها را انتخاب کرده از جمله مواردی است که باعث میشود تأثیرپذیری نوجوان در برابر دوستانش زیاد شود.
والدین باید توجه داشته باشند که تأثیر و فشار گروه همسالان حتما امری منفی نیست و اتفاقاً در بسیاری از موارد می‌تواند مثبت هم باشد. به شرطی که دوستان فرزند سالم باشند. مثلا وقتی نوجوان با گروهی ورزشکار دوست میشود تحت تأثیر آن‌ها علاقه دارد که تحرک بیشتری داشته باشد و همانند آن‌ها زندگی سالمی را تشکیل دهد. به این ترتیب نباید تصور کنیم که رفاقت‌های دوران نوجوانی امری منفی هستند و باید جلوی آن‌ها گرفته بشود. این دوستی‌ها در صورتی که مدیریت شده باشند و به درستی انتخاب شوند می‌توانند مایه پیشرفت‌های بعدی فرد را نیز در زندگی فراهم کنند.
نقش دوستان در رشد نوجوان
ابراز وجود
یکی از نیاز‌هایی که در سن نوجوانی فرد را به سمت دوستانش می‌کشاند این است که میخواهد خود را نشان دهد و هویت اجتماعی خود را در جامعه پیدا کند. زمانی که فرزند از جانب دوستانش مورد تایید قرار میگیرد بر اعتماد به نفس او تاثیر میگذارد. همینطور بر قدرت تصمیم گیری او نقش زیادی دارد. دوستی‌ها در ابتدا بسیار سطحی و ناپخته است، اما به تدریج معقول‌تر میشود و این روند باعث پختگی فکری فرزندان‌مان میشود.
همچنین اگر فرزند در جمع دوستان بود و مورد تایید دوستانش قرار بگیرد از اعتماد بنفس کافی برخوردار میشود و می‌تواند در جمع و گروه‌های دیگر به راحتی ابراز وجود کند. ترس از ابراز خود در بسیاری از موارد ناشی از نبودن یا ضعف معاشرت با دوستان در دوران کودکی و نوجوانی است.
نقش دوستان در ابراز خود تاثیرزیادی بر زندگی فرد میگذارد اینکه دوستانش در مورد او چه فکری می‌کنند در سن نوجوانی بسیار اهمیت دارد و فرد سعی میکند که رفتار‌های درست را انجام دهد. همینطور در جمع دوستان می‌تواند احساساتش را بیان کند و این خود از بروز اختلالاتی مانند افسردگی جلوگیری میکند.
تاثیر دوستان در تصمیم گیری نوجوان
دوران نوجوانی دوران آشفتگی فکر برای یک نوجوان است. تصمیمات لحظه‌ای از تاثیرات دوران نوجوانی میباشد. اضطراب و پرخاشگری نتیجه همین آشفتگی‌های نوجوان است. دوستان نقش مهمی در تصمیم گیری فرزندان دارند. ممکن است نوجوان تصمیمی بگیرد که از طرف گروه دوستان مورد تایید قرار نگیرد و او تصمیمش را عوض کند.
نوجوان در نوع آراستن خود از گروه دوستان، تقلید میکند. مثلا مدل مو و لباس نوجوان بیشتر تحت تاثیر دوستانش هست و والدین شاهد این هستند که فرزند آن‌ها مدام در حال تغییر ظاهر خود میباشد. همینطور این تصمیمات در آینده آن‌ها هم نقش دارد. اینکه در چه رشته‌ای تحصیل کند وبرای آینده اش چه هدفی دارد نیزمی تواند از دوستان تاثیر گرفته باشد.
رشد حس رقابت در نوجوان
نوجوان به نظر دوستان، در مورد خودش بسیار اهمیت می‌دهد. این باعث شناخت عمیق‌تر نسبت به خودش میشود، متوجه تفاوت بین خود و سایر دوستانش میشود و به نقاط قوت و ضعفش آشنایی پیدا میکند. گاهی با مقایسه خود با آن‌ها باضعف‌های خودش آشنا میشود و با توجه به حس جاه طلبی سعی میکند که با آن‌ها رقابت کند و نقاط ضعف خود را تبدیل به نقاط قوت میکند.
والدین چگونه به فرزندان خود کمک کنند؟
برای آنکه نوجوان بتواند تأثیر و فشار گروه دوستان بر زندگی خود را مدیریت کند باید بتوانند بین نیاز خود به تعلق و نیاز به داشتن فردیت و هویت شخصی مستقل توازن برقرار کند.
بهتر است والدین نکاتی را مورد توجه قرار دهند تا بتوانند در این زمینه به نوجوان خود کمک کنند:
کمک به نوجوان در پروش اعتماد به نفس در آن‌ها
نوجوانانی که اعتماد به نفس بالاتری دارند بیشر از دیگران می‌توانند در برابر تأثیرات منفی گروه دوستان مقاومت کنند و فردیت خود را در مقابل آن‌ها حفظ کنند. والدین با تشویق کردن فرزند برای رسیدن به علائق خود با وجود همه سختی‌ها و شکست‌های احتمالی می‌توانند به او کمک کنند تا اعتماد به نفس بالایی را در خود پرورش دهد و به سرعت در برابر هر چیزی تسلیم نشود. همچنین می‌توانند با پرورش اعتماد به نفس در خود الگوی مناسبی برای فرزندشان باشند و به او کمک کنند تا با همانندسازی رفتاری با شما بتواند عزت نفس خود را افزایش دهد و اینگونه تاثیر منفی دوست در نوجوانان خود را کاهش دهند.
نوجوان به نظر دوستان، در مورد خودش بسیار اهمیت می‌دهد. این باعث شناخت عمیق‌تر نسبت به خودش میشود، متوجه تفاوت بین خود و سایر دوستانش میشود و به نقاط قوت و ضعفش آشنایی پیدا میکند. گاهی با مقایسه خود با آن‌ها باضعف‌های خودش آشنا میشود و با توجه به حس جاه طلبی سعی میکند که با آن‌ها رقابت کند و نقاط ضعف خود را تبدیل به نقاط قوت میکند.
آموختن گفتن نه به فرزند
برای آنکه فرزند بتواند در ارتباط با دوستانش بهتر و سالم‌تر عمل کند لازم است که مهارت جرات ورزی را به او آموزش داده و قدرت نه گفتن را در او پرورش دهید. این مهارت با افزایش اعتماد به نفس و احساس کارآمدی فرد کمک میکند تا بتواند استقلال خود را در برابر همسالانش حفظ کند و در برابر پیشنهاد‌های ناسالم آن‌ها مقاومت کند.
تشویق فرزندان به افزایش تعداد دوستان
اگرتعداد زیادی از افراد پیرامون فرزند باشند، با از دست دادن یک گروه از آن‌ها احساس خلأ و تنهایی نمی‌کند و درنتیجه راحت‌تر می‌تواند در برابر خواسته‌های ناسالم آن‌ها مقاومت کند. به همین خاطر لازم است که فرزند را تشویق کنید تا تنوع بیشتری در نوع گروه دوستان خود به وجود بیاورد تا برای دریافت حمایت اجتماعی تنها به تعداد بسیار محدودی از افراد وابسته نباشد.
عوامل هشداردهنده در مورد تأثیرات مخرب گروه دوستان
مشاهده برخی تغییرات در رفتار، خلق یا الگوی خواب نوجوان می‌تواند در مورد روابط دوستی پرخطر به والدین هشدار دهد. از جمله این علائم می‌توان به مشاهده احساس ناامیدی شدید در نوجوان، بروز رفتار‌های پرخاشگرانه و ضد اجتماعی غیرمعمول، از دست دادن اشتها و ناتوانی در به خواب رفتن اشاره کرد. بهتر است والدین در صورت مشاهده هرکدام از این موارد از یک روانشناس متخصص در حیطه نوجوان برای داشتن بهترین واکنش کمک بگیرند.
نکته: والدین باید توجه داشته باشند که اگر نوجوان اعتماد به نفس پایینی داشته باشد، دوستان کمی پیدا میکند و دست‌خوش آشفتگی‌های روانی مختلفی می‌شوند و بیشتر از دیگران تحت تأثیر فشار‌های منفی همسالان و دوستان خود قرار میگیرد.
منبع:تبیان
ارسال دیدگاه