برای کودک و نوجوان، با کودک و نوجوان – حوزه هنری

مسعود مهراد مسئول واحد هنر و سرگرمی حوزه هنری کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه هنری انقلاب اسلامی ایران درباره زمان نمایش‌ تئاترهای حوزه هنری کودک و نوجوان توضیح داد: حوزه هنری کودک و نوجوان از سال ۱۴۰۱ تاسیس شده و تاکنون ۱۷ نمایش تولیدی روی صحنه برده است. اولین نمایش مستقل و سفارش این نهاد، نمایش «قهرمان کوچک» بود که در مناسبت‌هایی مانند اربعین و محرم اجرا شد و حتی به عراق هم رفت. از انتهای سال ۱۴۰۲ شکل و ساختار تولیدات نمایشی کمی تغییر کرد و در سال ۱۴۰۳ ادغام واحد کودک و نوجوان با مرکز نوآوری صورت گرفت تا رویکردها یکپارچه‌تر شوند.

وی با اشاره به نوع نمایش‌ها و رویکرد تولید آنها اظهار کرد: تمرکز ما روی موضوعاتی مثل امید به زندگی و تولد و زیستن است. مثلاً در نمایش «اسکارلت و آن شب بارانی» به بحث امید به زندگی پرداختیم و در «دنیا و یک روز عجیب» بحث تولد و زیستن در جهان هستی و الگوهای رشد موجودات مختلف را مطرح کردیم. در برخی کارها، نوجوانان خودشان هم در تیم تولید و بازیگری حضور دارند، مثل نمایش «دنیا و یک روز عجیب» که باعث رشد و آموزش هنرجویان کودک و نوجوان شده است که اصلا ما می‌گوییم برای کودک و نوجوان با کودک و نوجوان.

مسئول واحد هنر و سرگرمی حوزه هنری کودک و نوجوان مطرح کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها کمبود سالن‌های مناسب است. ما سالن تخصصی کودک داریم ولی شرایط آن خیلی قدیمی و ضعیف است و فضای حوزه هنری هم برای مخاطب کودک جذاب نیست. علاوه بر این، بازاریابی تئاتر کودک سخت است چون مخاطب کودک با بزرگسال فرق دارد؛ مثلاً در تابستان که مدرسه‌ها تعطیل است، جذب مخاطب دشوار می‌شود. فروش بلیط هم به‌خاطر این مسائل و قیمت‌های بالا چالش‌برانگیز است.

وی در ادامه بیان کرد: نمایش «بچه نهنگ» به کارگردانی احسان مجیدی از نظر تکنیک و صحنه‌آرایی بسیار خوب کار شده است. ما خودمان این نمایش را جزو نمایش‌های قرآنی قرار می‌دهیم. این نمایش کاملا شاد است هرچند بر اساس آیه ۷ و ۸ سوره «زلزال» ساخته شده است. یعنی بدی به خودت بر می‌گردد حتی اگر کوچک باشد. در این نمایش از درونمایه‌های هویت بومی و خلیج فارس هم استفاده شده است. زیرا اصلا قصه در بوشهر رخ می‌دهد. در این نمایش با استفاده از نور و جلوه‌های ویژه، فضای زیر دریا و حضور کاراکترها همراه با حباب‌ها به‌صورت جذاب به تصویر کشیده شده است. این سبک استفاده از تکنیک‌های انیمیشنی در صحنه، تجربه تازه‌ای در تئاتر کودک بود.

مهراد به توضیح چهار نمایش تئاتر کودک و نوجوان که در حال نمایش هستند، پرداخت و گفت: «اسکارلت و آن شب بارانی» به کارگردان امید نیاز و تهیه کنندگی پرویز پرستویی، روی موضوع امید به زندگی  و سرطان تمرکز می‌کند. اجراهای این نمایش در همدان با استقبال روبرو شده است و الان هم در اصفهان اجرا دارد.

وی در ادامه افزود: نمایش «دنیا و یک روز عجیب» به کارگردانی و نویسندگی مریم شعبانی‌ است که با موضوع برهان نظم است و درباره تولد و زیستن موجودات مختلف است و تلاش شده الگوهای آموزشی و مفاهیمی درباره جهان و خلقت به کودک منتقل شود.

این فعال حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: نمایش«می‌خوام به دنیا بیام» به نویسندگی و کارگردانی بهناز مهدی‌خواه که از عروسک‌سازهای قدیمی هستند، ساخته شد. دکور این نمایش پر از جزئیات است. این نمایش جزو کارهایی است که برای ما اهمیت زیادی دارد. داستان این نمایش بر اساس آلبوم موسیقی‌های مرکز موسیقی شکل گرفته و به تولد و زیستن اشاره دارد. در این نمایش تولد انسان، لاک‌پشت، گل، پرنده با نگاهی آموزشی و هنری به تصویر کشیده شده است.

وی در خصوص وضعیت سالن‌های حوزه تئاتر کودک و نوجوان توضیح داد: سال گذشته ۳۵ فعالیت نمایشی داشتیم که حدود ۲۰۰ اجرا در سراسر کشور بود. بیشترین اجراها در تهران، مشهد، همدان، اصفهان و اهواز انجام شده است. میانگین مخاطب هر اجرا حدود ۲۰۰ نفر بوده که نسبت به ظرفیت سالن‌ها عدد مناسبی است. با این حال هنوز مشکل سالن‌ها و تبلیغات مناسب وجود دارد که مانع از رشد بهتر بازار تئاتر کودک می‌شود.

مهراد در پایان سخنانش با اشاره به اینکه تئاتر کودک بسیار مهجور است گفت: از نظر فروش، تئاترهای کودک معمولا عواید و درآمد بالایی ندارند البته نمایش‌هایی مانند «هتل ترانسیلوانیا» هم اجرا شده‌اند که موفق بوده و حدود یک میلیارد فروش داشته‌اند.

منبع