به اشتباه انداختن کودکان در بازنویسی آثار کهن

جمال‌الدین اکرمی می‌گوید: بازنویسی آثار کهن یک فرآیند تولید انبوه شده است که نویسنده به جای این‌که به هویت اثری مانند «شاهنامه» فکر کند به هویت خود و کسب شهرت برای خودش فکر می‌کند؛ این مسئله ذهن کودک را نسبت به اثر تغییر می‌دهد و او را به اشتباه می‌اندازد.

به گزارش کودک پرس ، این نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان اظهار کرد: نمونه‌هایی از بازنویسی‌ها همانند بازنویسی «شاهنامه» را می‌بینیم که عنوان مجموعه تغییری نکرده است و در قالب بازنویسی «شاهنامه» با عنوان «داستان‌‍‌های شاهنامه» عرضه می‌شود؛ اما وقتی مجموعه را ورق می‌زنیم، می‌بینیم تنها یک بیت از «شاهنامه» برداشته شده و نویسنده داستان را کاملا تغییر داده و داستان جدیدی خلق کرده  است که اصلا ردپایی از «شاهنامه» در آن نیست.

اکرمی با ناشایست دانستن این رفتار در بازنویسی آثار کهن برای کودکان و نوجوانان گفت: یادم هست وقتی بچه بودم، ترجمه‌ای از داستان کنت مونت کریستو خواندم که به جای بازنویسی، بدون اطلاع به مخاطب، در آن بازآفرینی انجام شده بود و این تغییر تا سال‌ها من را در مورد تاریخ فرانسه به اشتباه انداخت. رفتار نویسندگان امروز نیز در بازنویسی آثار کهن، کودکان و نوجوانان بسیاری را دچار اشتباه می‌کند.

او سپس با بیان این‌که آثار کهن در دست نویسندگان امانت هستند بیان کرد: ما نویسندگان حق نداریم وقتی عنوان «شاهنامه» بر یک کتاب می‌گذاریم و معتقدیم بازنویسی انجام داده‌ایم داستان را تغییر دهیم. اگر نویسنده‌ای می‌خواهد تغییری ایجاد کند می‌تواند در قالب بازآفرینی و با نوشتن مقدمه‌ای تحت تاثیر «شاهنامه» و… این کار را انجام دهد. نگاه ما به تاریخ، نگاه عمقی است و نمی‌توانیم تاریخ را با نگاه شخصی خودمان و بدون این‌که چیزی بگوییم تغییر دهیم.

 

این نویسنده کودکان و نوجوانان افزود: کاش ادبیات نوشتاری ما در سینما و تئاتر هم وجود داشت. ادبیات مادر این هنرهاست و کودک و نوجوان نیازمند این بازآفرینی‌هاست. ادبیات تنها شکل مکتوب ندارد و در سراسر دنیا آن را در قالب موسیقی، سینما و تئاتر بازآفرینی می‌کنند.

اکرمی با اشاره به این‌که برای خواننده امروز، بستر روایتی مهم‌تر از آشنایی با قواعد شعر است گفت: فرض کنید داستان‌های منظومه‌ای مانند آثار نظامی یا جامی که خوانش‌شان به شعر محض است جذابیت چندانی برای کودک و نوجوان ندارد و با آن‌ها همزادپنداری نمی‌کنند، به این دلیل که ادبیات کهن ما عمدتا به بزرگسالان تعلق دارند.

 

او در پایان درباره تمایلات متفاوت نسل امروز که نیازمند به‌کارگیری تخیل نویسنده است بیان کرد: در گفت‌وگو با بچه‌ها از آن‌ها می‌شنوم که تمایل دارند داستانی مانند رستم و سهراب به‌گونه‌ای متفاوت پیش برود؛ این تمایلات جذاب نسل نوست و به نویسنده این امکان را می‌دهد تا با اطلاع به مخاطب تخیلش را به کار گیرد و حتی از زبان طنز استفاده کند و فضای جدیدی را خلق کند. البته حتی در بازآفرینی هم بهتر است به بستر روایتی متن وفادار باشیم.

 

 

 

 

منبع: ایسنا