بازارهای ناشناخته برای جهانی شدن ادبیات کودک/ صادرات کتاب ایران چقدر است؟

به گزارش کودک پرس ، حوزه کتاب کودک و نوجوان در سال های پس از انقلاب هم از حیث کمی و هم از نظر کیفی رشد قابل توجهی داشته است، به طوری که از نظر کارشناسان میزان توفیق در این حوزه قابل مقایسه با دوران پیش از انقلاب نیست. اگرچه این حوزه در سال های گذشته با مشکلات جدی به ویژه در زمینه کیفیت و تولید محتوا مواجه است، اما همچنان این حوزه یکی از حوزه های امیدوارکننده فعالان نشر برای معرفی ادبیات ایرانی به دیگر ملل است. به گفته برخی از کارشناسان، ادبیات کودک و نوجوان به دلیل داشتن مضامین فراگیر انسانی و توجه به روحیات مخاطب کودک و نوجوان، این قابلیت را دارد که با ترجمه به دیگر زبان ها، بتواند مسیر جهانی شدن را بپیماید.

در این راستا در سال های اخیر ناشرانی تلاش کرده اند تا کتاب های تولید شده در این زمینه را با حضور در نمایشگاه های بین المللی به مخاطب جهانی معرفی کنند، برخی موفق بوده و برخی دیگر در این مسیر ناکام ماندنده اند.

بنا بر نظر کارشناسان، ادبیات کودک و نوجوان ایران در سفر به دیگر کشورها در مقایسه با توانایی ها و ظرفیت هایش، چندان توفیق نداشته است. این موضوع حتی در قبال کشورهای همسایه و جهان اسلام نیز صدق می کند؛ بازار خوبی که به دلیل وجود اشتراکات متعدد می تواند راه نزدیک تری برای جهانی شدن باشد. وجود اشتراکات مذهبی و دینی و حتی زبانی سرمایه هایی است که می تواند ورود کتاب های ایرانی به خارج از کشور را تسهیل کند، اما چرا ناشران ایرانی در این زمینه نیز توفیق چندانی نداشته اند؟ آیا کتاب های ایرانی توانایی جهانی شدن ندارند یا ساز و کار مناسبی برای ورود به بازار کشورهای همسایه وجود ندارد؟

 

 

انتشارات جمال از جمله مجموعه هایی است که تلاش کرده در سال های اخیر کتاب های منتشر شده در حوزه ادبیات کودک و نوجوان را به دیگر زبان ها ترجمه و با مذاکره با آژانس های ادبی و ناشران کشورهای جهان اسلام، کارهای بیشتری را وارد بازار کتاب منطقه کند. حجت الاسلام و المسلمین علیرضا سبحانی نسب، مدیرعامل نشر جمال، در گفت وگو با تسنیم، با اشاره به جایگاه ادبیات دینی کودک و نوجوان ایران در جهان اسلام گفت: نشر ایران به دلیل نداشتن ساز و کار مناسب، ارتباط دقیق، درست و شفافی نیز با هیچ جای جهان ندارد، نه تنها در بخش کودک که در بخش بزرگسال نیز از این بیماری رنج می برد. هرچند ارتباط نشر ایران با جهان اسلام نیز به همین صورت است، اما به نظر می رسد که اوضاع کمی بهتر باشد؛ به طوری که برخی از ناشران توانسته اند با ناشران جهان اسلام حتی اهل سنت خارج از کشور ارتباط برقرار کرده و آثارشان را به دیگر زبان ها منتشر کنند.

او ادامه داد: ارتباط داشتن با ناشران و فعالان نشر در خارج از کشور کمی سخت است و بیشتر به این بازمی گردد که یک ناشر یا مدیر انتشارات چقدر با ناشران خارج از کشور ارتباط داشته باشد، وگرنه ساز و کاری که به نشر ایران برای حضور در عرصه بین الملل یاری دهد، وجود ندارد.

 

به گفته مدیر انتشارات جمال؛ در حال حاضر مجموعه ای به نام «انجمن ناشران بین الملل» در این زمینه فعالیت می کند که حدود 15 عضو دارد. به نظر می رسد که این مجموعه فقط درست شده تا کتاب به ایران وارد شود. تمام تلاششان بر این است که کتاب های خارج از کشور را به ایران وارد کند و به واسطه ارتباط هایی که دارند به دانشجویان، دانشگاه ها، کتابخانه ها و دیگر مجموعه هایی که به صورت عمده خرید می کنند، بفروشند. حال این پرسش مطرح می شود که به میزان میلیاردها تومان کتابی که این انجمن وارد ایران کرده، رایت چند کتاب را واگذار کرده است؟ چند عنوان کتاب از ایران وارد بازارهای جهانی شده است؟ من آماری ندارم، اما می توانم بگویم که گفت وگو های انجام شده حداقل بوده و نمی توان بر آن عنوان مذاکرات بین المللی را گذاشت.

 

 

سبحانی نسب با بیان اینکه ورود کتاب به ایران راحت است، اما خروج کتاب از ایران تقریباً صفر است، اضافه کرد: این یک بیماری برای نشر ایران است، شما می خواهید در جهان تأثیرگذار باشید در حالی که ابزارهای این کار را در اختیار ندارید. کسانی که این ابزارها را در اختیار دارند بیشتر به فکر واردات کتاب هستند تا صادرات کتاب. متأسفانه ارتباط ما با جهان اسلام برای کتاب خیلی ضعیف است؛ بنابراین اگر از ابزارهای دولتی به معنای ایجاد بستر مناسب برای ارتباط با جهان اسلام بهره مند بودیم، می توانستیم به واسطه کتاب های خوبی که برخی از ناشران دارند در جهان اسلام بدرخشیم و علاوه بر داشتن مخاطب از میان تشیع، از اهل سنت نیز مخاطبان جدیدی داشته باشیم.

 

مدیر انتشارات جمال ادامه داد: اگر وزارت ارشاد بستر بهتری را برای عرضه ارائه می کرد، نتیجه بهتری می یافتیم؛ البته طرح گرنت در حال اجراست که کمکی برای ناشران در این زمینه است، اما قواعد دست و پاگیری دارد. طی جلسه ای که با معاونت فرهنگی ارشاد داشتیم، این موضوع مطرح شد و ایشان هم گفت که دارند تدابیری را جهت بهتر شدن اوضاع می اندیشند. اگر این بستر فراهم شود، ناشران می توانند ارتباط قوی تری با ناشران جهان اسلام داشته باشند.

 

این فعال عرصه نشر در ادامه کیفیت کارهای ایران به خصوص در حوزه ادبیات دینی کودک و نوجوان را مناسب برای حضور در جهان اسلام دانست. سبحانی نسب همچنین به کیفیت کارهای منتشر شده در این حوزه در جهان اسلام اشاره کرد و یادآور شد: کتاب هایی با یک میلیون تیراژ تولید می شود، اما ساختار و گرافیک ضعیفی دارد. به طور کلی اگر بخواهیم بررسی کنیم، متوجه می شویم که برخی از کشورها به دلیل ارتباط خوبی که با جهان غرب دارند، در بخش هایی که غرب قوی ظاهر شده آنها نیز قوی ظاهر شده اند؛ به ویژه از نظر ادبیات، شکل و فرم اما این دسته از آثار از حیث غنای آموزش های معارفی ضعیف هستند. عمده این دسته از کارها به دلیل قرابت با نویسندگان توفیق داشته اند، اما از نظر محتوای متن آثار ضعف زیادی دارند. ناشرانی هم هستند که در این زمینه فعال اند اما کارهایشان هم از نظر فرم و هم از حیث محتوا ضعف است که می توان گفت که بخش زیادی از نوشته های جهان اسلام به این معضل دچارند.

 

 

 

 

منبع: تسنیم