دوران بلوغ در نوجوانان

به گزارش کودک پرس ، غده‌های درون ریز، موادی شیمیایی به نام هورمون می‌سازند‌. هورمون‌ها‌ مستقیما وارد خون می‌شوند. هر گونه‌ کاهش‌ یا افزایش این هورمون‌ها، آشکارا بر رفتار، عواطف، احساسات و جسم انسان اثر می‌گذارد.

رفتار جنسی انسان، با هورمون‌های جنسی که از غده‌های تناسلی ترشح‌ می‌شوند‌، ارتباط دارد. پیدایش ترشحات‌ هورمون‌ جنسی در غده‌های تناسلی، با کوچک شدن و کـاهش تـرشحات هورمونی دو غده تیروئید و تیموس ارتباط مستقیم دارد. تا زمانی که این دو غده فعالند، فعالیت جنسی در حالتی از کمون‌ و بالقوگی‌ است و با کاهش تدریجی وزن این دو غده و افزایش رشد انسان، زمینه برای رشـد غـده جنسی فراهم می‌آید. کار هورمون‌های این دو غده، غیر فعال نگهداشتن غده‌های تناسلی تا پیش‌ از‌ نوجوانی است‌. بنابراین از آغاز بلوغ، کار این غدد بـه پایـان می‌رسد.

حال این سؤال پیـش مـی‌آید که اگر‌ فعالیت جنسی در دوره کودکی به یمن وجود دو غده مذکور‌ فعلیت‌ ندارد‌، چرا برخی از کودکان رفتار و فعالیت جنسی دارند؟

در پاسخ باید گفت که این گـونه رفـتارها و فعالیت‌ها، برخاسته ‌‌از‌ رشد و بـلوغ جـنسی زودرس است که پدیده رشدیِ غیر طبیعی و کمیاب به شمار‌ می‌آید‌. این‌ پدیده رشدی کمیاب، باز خورد اختلال در کار غده‌های کودکی (تیروئید و تیموس) و در پی آن‌، فعال شدن نابهنگام غدد تناسلی در کودک اسـت کـه به پیدایش صفات ثانوی‌ بلوغ می‌انجامد و دلالت بر‌ پیدایش‌ نوجوانی در کودکی دارد.

بلوغ زودرس می‌تواند با ناهنجاری‌هایی در رفتار جنسی همراه باشد؛ به ویژه اگر پدر و مادر و مربیان از این امر آگاه نباشند و چنانکه باید از کـودک مـراقبت نکنند‌ در صـورت بلوغ زودرس، واکنش‌هایی جنسی در کودک رخ می‌دهد که ممکن است در شخصیت او و روابطش با دیگران اثر سوء بگذارد.

در میان دوران های مختلف حیات انسان، دوره بلوغ و آغاز حیات جنسی از مهم ترین و بحرانی ترین ایام زندگانی به شمار می رود. در همین دوران است که دگرگونی های بسیاری در توانایی های جسمی به وقوع می پیوندد و به همراه خویش بینش ها و گرایش های نوجوان را متحول می سازد. شروع بلوغ در دختران به طور معمول ۹ – ۱۶ سال و در پسرها ۱۰ – ۱۷ سالگی است. در هر حال، بلوغ در پسرها با ترشح هورمون های جنسی آغاز می شود و مهم ترین آن ها تستوسترون است که موجب تغییرات بسیاری می گردد که در پایین به آن ها اشاره می شود:

۱. این هورمون بر توزیع موی بدن تاثیر گذاشته، رشد مو در ناحیه زهار، صورت، زیر بغل، قفسه سینه و پشت را موجب می شود

۲. در ابتدا صدای نوجوان را دورگه ساخته، سپس موجب بم شدن صدا می گردد.

۳. ضخامت پوست را افزایش داده، با فعال ساختن غدد چربی موجب پدیدآوردن جوش غرور می شود.

۴. به خاطر ترشح تستوسترون ضخامت و استقامت استخوان ها افزایش می یابد و بدن عضلانی می گردد.

۵. با شروع بلوغ و ترشح هورمون یاد شده، اندازه قسمت های مختلف بدن، افزایش می یابد.

۶. نیاز بدن به انرژی را تا ۱۵% افزایش داده، رژیم غذایی را تغییر می دهد.

امام صادق علیه السلام نیز در همین رابطه با گفتاری گویا به ارائه نشانه های بلوغ می پردازند و خطاب به مفضل می فرمایند: «و آن گاه که طفل به مرز بلوغ می رسد، چنانچه پسر باشد، در صورتش مو می روید و این نشانه جنس مرد و خروج از دوران کودکی و شباهت به زنان است.»

در دنباله این دوران در حدود ۱۴ سالگی احتلام و انزال های شبانه رخ می دهد و به مرور سرعت رشد کاهش یافته و در حدود ۱۸ یا ۱۹ سالگی متوقف می شود. در برخی روایات اسلامی نیز با اشاره به همین دوران، پایان رشد، ۱۸ سالگی قرار داده شده است. امام صادق (ع) در تفسیر آیه «وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌، و چون نیرومند شد و کامل گردید،» فرمودند: «مراد از نیرومندی، رسیدن به هجده سالگی است و مقصود از «استوی » رویش مو بر صورت است .»